- Nếu ai đã từng được chiêm ngưỡng khu lăng mộ Hoàng Cao Khải (ngõ 252, phố Tây Sơn, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội) chắn chắn không khỏi bất ngờ bởi những nét kiến trúc đẹp và độc đáo. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, khu lăng mộ này đang bị xâm hại rất nghiêm trọng khiến cảnh quan quanh khu vực trở nên nhếch nhác và hoang tàn.

Nhếch nhác và lãng quên

Lăng mộ Hoàng Cao Khải trước đây nằm trong khu ấp Hoàng Cao Khải (còn gọi là Ấp Thái Hà), được xây dựng từ năm 1893 bởi Tổng đốc Hoàng Cao Khải (1850- 1933). Hoàng Cao Khải là một đại thần dưới triều vua Thành Thái (nhà Nguyễn).

Ấp Hoàng Cao Khải là một quần thể di tích khá đẹp, gồm nhiều công trình có kiến trúc độc đáo (nằm phía tây Gò Đống Đa). Khu lăng mộ, dinh thự, đền thờ của quần thể này được đánh giá còn khá nguyên vẹn.

Không hiểu từ bao giờ người dân "nhảy dù" vào khu khu lăng mộ

Phía mặt tiền của lăng mộ bị người dân sử dụng làm nơi buôn bán

Điều đáng tiếc nhất là khu lăng Hoàng Trọng Phu bị người dân bịt gạch rất lem nhem, tự tạo thành nhà để sinh sống.

Những người dân sống tại đây lâu năm không khỏi xót xa bởi sự nhếch náhc của khu di tích. Nhiều bức tường đá được đục trạm tinh tế nay bị ám đen vì khói bếp than của một số gia đình sống “tạm”.

Không chỉ vậy, phía mặt tiền của lăng mộ bị các hộ dân dùng để bán thịt, phơi phóng, để xe máy và chậu cây cảnh…

Quần thể lăng mộ Hoàng Cao Khải không chỉ đẹp ở kiến trúc, sự tinh xảo mà còn đẹp ở không gian và địa thế. Lăng mộ nhìn ra hồ Tẩm Nguyệt (người dân gọi là hồ Bán Nguyệt), trước kia xung quanh hồ là nơi vui chơi giải trí cho nhân dân trong khu vực. Vài năm gần đây, đã tồn tại khu chợ xung quanh hồ nên rác thải bị vứt xuống bừa bãi khiến môi trường của hồ bị ô nhiễm nặng.

Lăng mộ với kiến trúc đẹp nay bị người dân sử dụng

Chị Hồ Mai Hoa, thuộc tổ 9C (chủ nhà nghỉ Mai Hoa) cho biết: “Có lần bố tôi đi cấp cứu nhưng ô tô không thể vào được nhà vì các hộ bày bừa hàng quán. Khi tôi phản ảnh tình trạng này còn bị các hộ làm khó dễ..”.

Vô tình hay bất lực?!

Trao đổi với UBND phường Trung Liệt, bà Nguyễn Cao Trang - cán bộ kinh tế phường cho biết, UBND phường đã phối hợp dẹp bỏ hàng quán, chợ cóc tại đây.

Tuy nhiên, cho đến nay, phường vẫn chưa thể làm triệt để. Hiện nay phường cũng kết hợp nhiều biện pháp nhưng vẫn lấy biện pháp thuyết phục người dân nâng cao ý thức là chính. Trường hợp các hộ dân ngoan cố không chấp hành thì sẽ sử dụng biện pháp mạnh tay.

Tuy nhiên, lãnh đạo phường Trung Liệt cũng chia sẻ, việc dẹp bỏ quyết liệt cũng khó làm mạnh tay vì liên quan đến "cơm áo gạo tiền" của các hộ dân nơi đây. Hơn nữa, người dân bán hàng ở đó cũng lâu rồi, nên cần có biện pháp thuyết phục trước.

Lòng hồ Bán Nguyệt ngập tràn xỉ than và rác thả

• Quang Anh