(VietNamNet) - Phó Vụ trưởng Vụ Trẻ em (Bộ LĐ,TB&XH) Nguyễn Trọng An nói, những trường hợp như em Bình phải coi là trẻ em lang thang nhưng lưu lạc trong các gia đình, như thế mới không bị bỏ sót khi tiến hành rà soát.

Ông Nguyễn Trọng An (Ảnh: C.M)

- Theo quyết định 19/2004 của Thủ tướng Chính phủ về TE có 3 mảng: Mảng thứ nhất về ngăn ngừa và trợ giúp TE lang thang do Uỷ ban DS,GĐ-TE chịu trách nhiệm; mảng TE bị xâm hại tình dục do Bộ LĐ,TB&XH phối hợp với Bộ Công an chịu trách nhiệm và mảng TE phải lao động trong điều kiện nặng nhọc, độc hại cũng do Bộ LĐ,TB&XH chịu trách nhiệm.

Trên tinh thần đó, Vụ Trẻ em đã có công văn yêu cầu Uỷ ban DS,GĐ-TE Hà Nội rà soát lại đối tượng TE đang giúp việc trong các gia đình, làm thuê trong các nhà hàng, các cơ sở sản xuất để báo cáo kết quả về Bộ LĐ,TB&XH. Nhưng sau khi chúng tôi có công văn thì phía Hà Nội đã họp và giao đầu mối chịu trách nhiệm rà soát trẻ lang thang lần này lại là Sở LĐ,TB&XH Hà Nội.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, có rất nhiều trẻ bỏ nhà nhưng không lang thang trên đường phố mà lưu lạc vào các gia đình với nhiều danh nghĩa khác nhau: cháu họ, em họ... Nếu nói đây là đối tượng lao động sớm thì các gia đình có thể nhận là người thân đến giúp đỡ. Nếu nói thuộc đối tượng TE lao động trong môi trường nặng nhọc, độc hại thì càng không phải. "Độc hại" là như nhiều trường hợp TE làm trong các mỏ đá mà chúng tôi đến giải thoát ở Non Nước (Đà Nẵng); hay đi đào đãi vàng ở Bắc Cạn; các mỏ vôi...

Tóm lại cần coi nhóm giúp việc này là TE lang thang, nhưng không phải bán báo, đánh giày trên đường phố mà lưu lạc trong các gia đình, nhà hàng... như thế mới không bị bỏ sót khi rà soát. Chúng tôi đã trao đổi lại trên tinh thần như thế, uỷ ban DS,GĐ-TE là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về mặt trẻ em, nên phải vào cuộc, phối hợp cùng phía sở LĐ,TB&XH. Từ việc không bỏ sót thì mới ngăn được nguy cơ tiềm ẩn là TE bị hành hạ như trường hợp em Bình. Ngoài ra đó còn là lạm dụng tình dục đối với TE, mà thực tế đã xảy ra ở nhiều địa phương.

* Có ý kiến cho rằng nên mở rộng phạm vi đối tượng TE được rà soát, ông đánh giá thế nào về ý kiến này?

- Ngày hôm qua (11/11) chúng tôi đã tham mưu lên Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH là xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ để mở rộng đối tượng rà soát lên vị thành niên, dưới 19 tuổi trở xuống (người Việt Nam thường nghĩ vị thành niên là khoảng 15 tuổi cho đến dưới 18 tuổi, nhưng theo định nghĩa của tổ chức Y tế thế giới thì tuổi vị thành niên là từ trên 10 tuổi đến dưới 19 tuổi- P.v). Rà soát được thêm cả những đối tượng này sẽ ngăn chặn được nhiều vấn đề tiêu cực khác.

Thực ra việc rà soát đã tiến hành 3 năm nay, kể từ khi có quyết định 19 của Chính phủ. Năm 2003 có 21 ngàn TE lang thang, đến bây giờ theo báo cáo của Uỷ ban DS,GĐ&TE (trước khi giải thể) là tồn tại dưới 6 ngàn em; còn theo thống kê của Bộ LĐ,TB&XH là dưới 12 ngàn TE lang thang.

Làm việc này trước hết phải làm cho các ông bố bà mẹ thấy được những cạm bẫy đón chờ con mình khi ra ngoài xã hội, đó là ma tuý, mại dâm, bạo hành... Tiếp nữa chính quyền các địa phương phải có cam kết không để cho TE địa phương mình bỏ đi lang thang ra thành phố; thậm chí còn phải làm vận động xã hội giữa dòng họ này với dòng họ kia với chính quyền về vấn đề này, nhiều nơi thậm chí đã đưa điều này vào hương ước, quy ước dòng họ mình.

Hiện nay cũng đang có đệ trình với Bộ Tài chính trong việc tăng tiền hỗ trợ cho TE học nghề, bởi gốc rễ của vấn đề bỏ đi lang thang là do thất nghiệp.

* Quay trở lại vụ em Bình, các tổ chức quốc tế về TE nhìn nhận vấn đề ra sao thưa ông?

Chị Loan, Trưởng phòng Bảo vệ TE của Unicef tại Việt Nam đánh giá tổng thể các cơ quan chức năng đã vào cuộc rất nhanh chóng. Tuy nhiên Unicef cũng cảnh báo có những lỗ hổng, và cần phải có cả một hệ thống đồng bộ để bảo vệ TE, Unicef sẽ tiếp tục hỗ trợ Bộ LĐ,TB& XH hoàn thiện chiến lược để bảo vệ TE, trình lên Chính phủ.

Hệ thống bảo vệ TE hiện nay đã có nhưng chưa hoàn thiện; cần phải có hệ thống thông tin báo cáo về TE, có hệ thống dịch vụ hỗ trợ TE như cộng tác viên phải biết báo công an, tổ trưởng... khi có vụ việc tương tự xảy ra, nếu TE bị tổn thương cơ thể phải có y tế trợ giúp, tổn thương tâm lý phải có tư vấn tâm lý chống sang chấn.

Một vấn đề nữa, rất mới mà chúng tôi đã làm thí điểm ở Kon Tum, đó là xây dựng nhà xã hội theo đúng nghĩa đen. Những ngôi nhà này có sự quản lý để hỗ trợ cho 10 đối tượng TE có hoàn cảnh đặc biệt mà luật đã quy định: mồ côi không nơi nương tựa, HIV/AIDS, TE tàn tật, TE chất độc màu da cam...

• Đỗ Minh (thực hiện)