- Những nhân vật mập mờ về giới tính trong tranh của Phạm Tuấn Tú khiến độc giả vừa sợ, vừa sốc, vừa tò mò.

Những tác phẩm khác biệt và gây nhiều tranh cãi.

Sốc từ tên gọi đến cách thể hiện

Bức "Trước Gương".

Gay, Ô-môi, Mầm, Trước Gương là tên bộ 4 bức tranh của hoạ sĩ Phạm Tuấn Tú đang được trưng bày tại triển lãm chung kết cuộc thi Tài năng (Talent Prize) 2010 do Quỹ phát triển và trao đổi văn hoá Đan Mạch (CDEF) thuộc ĐSQ Đan Mạch tổ chức tại ĐH Mỹ Thuật Hà Nội.

Các bức tranh của Phạm Tuấn Tú không chỉ gây chú ý về tên gọi, về khung tranh mà còn tạo được ấn tượng thị giác đặc biệt với công chúng. Đây cũng là bộ tranh gây nhiều tranh cãi nhất cũng chính bởi giới tính là vấn đề nhạy cảm.

Những nhân vật mập mờ về giới tính trong tranh của anh khá là khó hiểu.

Dựa theo tên tranh, họ có thể được nhận diện là đàn ông và đàn bà đồng tính nhưng theo cách mà họ được miêu tả, họ thực sự là những người chuyển giới, "một người có vẻ ngoài hoặc nỗ lực để trở thành thành viên của giới tính đối lập, như là một người chuyển giới hoặc người ăn vận kiểu lai giống theo thói quen".

Bức "Gay".

Những người chuyển giới có thể tự nhận diện họ là người khác giới, đồng tính, lưỡng tính, đa giới tính, liên giới tính và có khi là vô tính. Những quy ước vốn có về giới tính có thể là không thỏa đáng hoặc không thích hợp với những con người này.

Trong bức "Gay", ta thấy có hình một người đàn ông ăn vận khác giới, áo nịt ngực và váy. Hình ảnh trong bức tranh "Ô môi", từ thông tục chỉ những người đồng tính nữ, ta lại thấy hình dạng thân thể một người đàn bà song cái đầu trọc và những nét vẽ gợi hình bộ ria quanh mép, nơi cằm lại ám chỉ đây là nhân vật chuyển giới.

Có thể, mục đích của Tú là đẩy người xem vào một sự lúng túng, ép họ phải bỏ đi cái nhìn rập khuôn thông thường về những người đồng tính, đồng thời đương đầu với sự phức tạp liên quan đến giới tính của những con người này.

Phạm Tuấn Tú sinh năm 1981, tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật Công nghiệp năm 2004 là 1 trong 8 hoạ sĩ lọt vào chung kết Cuộc thi Tài năng 2010 với Chủ đề Hội hoạ do CEDF tổ chức. Triển lãm trưng bày các tác phẩm của những hoạ sĩ xuất sắc nhất để công chúng bình chọn trực tiếp qua website Cuộc thi tài năng.

Từ ngày 10/10 trang web bầu chọn trực tuyến của cuộc thi đã được khởi động để công chúng tham gia bình chọn. Triển lãm sẽ mở cửa cả các ngày cuối tuần và kết thúc vào ngày 1/11 tới. Tại buổi bế mạc triển lãm, BTC sẽ công bố người thắng cuộc của cuộc thi Tài năng năm nay.

Hai tác phẩm "Mầm" và "Ô-môi".

Bị loại vì vi phạm quy chế

4 bức tranh của hoạ sĩ Thế Hùng vẫn được trưng bày tại triển lãm.

Tranh của cả 8 nghệ sĩ lọt vào chung kết cuộc thi tài năng hội hoạ năm nay hiện đang được trưng bày tại phòng Triển lãm, Đại học Mỹ thuật Hà Nội. Tuy nhiên, ngay ngày khai mạc triển lãm, BTC đã công bố loại hoạ sĩ Nguyễn Thế Hùng khỏi danh sách bình chọn trên mạng của cuộc thi với lý do vi phạm quy chế.

Nghệ sỹ Nguyễn Thế Hùng đã có một thỏa thuận với CDEF. Theo đó, anh sẽ nộp tranh gốc của 5 bức ảnh mà anh gửi tham dự sơ khảo cuộc thi. Một ngày trước khi triển lãm diễn ra, anh thông báo với BTC là không tìm thấy 1 trong số 5 bức tranh gốc và chỉ có thể nộp 4 bức để triển lãm. Điều này trái với thỏa thuận và chính vì vậy CDEF đã quyết định rút tên của họa sỹ khỏi danh sách bầu chọn.

Đại diện ĐSQ Đan Mạch cho biết: "Nghệ sỹ đã giải thích rằng anh không thể tìm được bức tranh và nó bỗng nhiên biến mất. Đây là lời giải thích không thỏa đáng về lí do tại sao anh không nộp được bức tranh. Việc bức tranh không còn nữa là điều đáng tiếc. Tuy nhiên chúng tôi khó có thể chấp nhận được lời giải thích này của anh. Điều cốt yếu là nghệ sỹ đã không thể thực hiện đúng như cam kết, trong khi đó chúng tôi cho rằng thỏa thuận hai bên cần phải luôn được tôn trọng".

Các tác phẩm được giới thiệu tại triển lãm đều gây được ấn tượng với công chúng.

Tuy bị loại khỏi danh sách bình chọn nhưng 4 bức tranh của Thế Hùng vẫn được trưng bày tại Triển lãm Chung kết Talent Prize 2010 đến ngày bế mạc.

Lý do được đưa ra là những tác phẩm vào vòng chung kết đều là những tác phẩm có chất lượng nghệ thuật cao mà ban giám khảo cũng như nhà tổ chức đã mất rất nhiều công sức chuẩn bị cho cuộc triển lãm này.

Thông tin về các bức tranh vào chung kết và cuộc triển lãm đã được thông báo rộng rãi và BTC cho rằng công chúng sẽ mong muốn được thưởng thức những tác phẩm tranh thật chứ không chỉ trên ảnh.

Cuộc thi Tài năng Hội họa 2010 được CDEF phát động vào giữa tháng 5/2010 nhằm tìm kiếm những tài năng trẻ trong lĩnh vực hội họa dưới 35 tuổi và khuyến khích các nghệ sỹ tạo hình trẻ của Việt Nam phát triển những phương thức sáng tạo độc đáo và khơi dậy sự cách tân.

Cuộc thi Tài năng 2010 đã thu hút được gần 700 tác phẩm của 165 nghệ sĩ dự thi. Tiêu chí để lựa chọn là tính thẩm mỹ, nội dung ý nghĩa trong sự thể hiện và tính độc đáo. 8 nghệ sĩ lọt vào vòng chung kết gồm Đào Anh Việt, Lê Trần Anh Tuấn, Nguyễn Hồng Phương, Nguyễn Xuân Hoàng, Nguyễn Thế Hùng, Lê Hoàng Bích Phượng, Phạm Tuấn Tú, Lương Văn Trung.

• Hạnh Phương