- Nhà văn ứng cử vào BCH cần có giấy chứng nhận đủ sức khỏe, có uy tín văn chương, năng lực quản lý... - Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ kiến nghị.

Thưa nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ, là người viết lâu năm, lại là ủy viên đương nhiệm BCH Hội nhà văn Hà Nội, chị hình dung thế nào về một BCH mới của Hội nhà văn Việt Nam khóa VIII ?

Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ. Ảnh: Nguyên Anh

- Tôi nghĩ, BCH mới cần ít nhất là 10 người. Mỗi cơ sở nên có một đại diện, còn hai thành phố lớn tập trung nhiều nhà văn hội viên là HN và TPHCM thì nên có ít nhất 3 người. Các hội đồng chuyên ngành sẽ được thành lập sau khi có BCH, với nhiệm vụ là cánh tay nối dài của BCH. Tôi không đồng ý cách bầu chọn một BCH theo tiêu chí “dân chủ đại diện”, mà các thành viên phải là những người có uy tín chuyên môn, công tâm và sẵn sàng gánh vác công tác hội.

Uy tín chuyên môn, công tâm và sẵn sàng gánh vác công tác hội… là những tiêu chuẩn khá chung. Chị có thể cho biết ý kiến về những tiêu chuẩn cụ thể?

- Đại hội lần này nên minh bạch mọi tiêu chí, tiêu chuẩn về người sẽ đảm nhận công việc của Ban chấp hành khóa 8. Bắt buộc phải có những nguyên tắc, và khi những nguyên tắc đó được đáp ứng, công việc của BCH trong 5 năm tới sẽ bớt gặp những chuyện không hay như nhiệm kỳ 5 năm vừa qua. Cụ thể:

Sức khỏe và độ tuổi: Nhà văn trước khi được ứng cử bầu vào BCH, phải có giấy chứng nhận sức khỏe trên trung bình, không ủ bệnh nan y. Về độ tuổi thì không quan trọng trẻ hay già, miễn là có sức khỏe và năng lực làm việc tốt, nhưng cũng không nên "già" quá.

Uy tín văn chương: Nhà văn phải có tác phẩm, được người đọc và đồng nghiệp biết và có hiệu ứng trong xã hội. Riêng với dịch giả, cần có sự thẩm định bảo đảm của giám đốc NXB đã xuất bản cuốn sách đó hoặc chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực dịch thuật, vì tình trạng dịch thuật hiện nay đang vàng thau lẫn lộn.

Thâm niên công tác và năng lực quản lý: Ủy viên BCH phải có thời gian và nhiệt tình tham gia công tác Hội, có kinh nghiệm quản lý và khả năng thuyết trình trước hội nghị.

Ngoài ra cần có đủ năng lực, uy tín và văn hóa ứng xử để tham gia những công việc quan trọng, như: xét các giải thưởng HCM, Nhà nước, giải thưởng hàng năm, xét kết nạp Hội viên, đi tiếp xúc hội viên địa phương, gặp gỡ giao lưu với nhà văn quốc tế và nhiều việc khác.

Nhưng để thực hiện được những yêu cầu trên cần khá nhiều thời gian trong khi Đại hội toàn thể Hội nhà văn Việt Nam diễn ra có 3 ngày, bộn bề khá nhiều công việc…

"Dành ít nhất nửa ngày để 6 ủy viên BCH khóa trước trình bày và trả lời chất vấn về công việc của họ trong nhiệm kỳ đã qua." Ảnh: Nguyên Anh

- Tôi sẽ đề nghị tại đại hội ngay ngày đầu, cùng lắm là sang ngày thứ hai, trước khi các nhà văn bỏ lá phiếu của mình bầu BCH, phải làm rõ mấy vấn đề:

1. Dành ít nhất nửa ngày để 6 ủy viên BCH khóa trước trình bày và trả lời chất vấn về công việc của họ trong nhiệm kỳ đã qua. Tương tự như việc các thành viên Chính phủ trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, được dư luận xã hội hết sức hoan nghênh vì tính công khai, minh bạch và dân chủ.

Như chúng ta đã biết, có rất nhiều ý kiến nói chính thức tại các đại hội cơ sở là ủy viên BCH này không làm việc, ủy viên kia bỏ họp hành… Tôi đã bỏ lá phiếu của mình, với sự trân trọng những người đó, và kỳ vọng ở họ, bởi họ hội tụ những điều mà một người quản lý Hội Nhà văn cần có.

Vậy thì những ủy viên BCH đó cần trả lời thẳng thắn, cụ thể lý do tại sao không làm việc và những uẩn khúc khác xảy ra trong 5 năm qua, mà hội viên chúng ta không thể biết, hoặc có biết thì cũng không phải là thông tin chính thức nên đã gây những thắc mắc.

Có như thế, mới chấm dứt tình trạng tam sao thất bản, văn truyền miệng - là thứ rất tệ của xã hội nói chung và với nhà văn chúng ta nói riêng.

2. Giải quyết triệt để mấy việc "nóng", gây ảnh hưởng không tốt đến uy tín Nhà văn. Ví dụ chuyện có hay không việc “đạo thơ” đã từng gây xôn xao dư luận và ảnh hướng xấu tới uy tín của những người cầm bút.

Chúng ta cứ than phiền là không ai biết đến văn học VN, rồi văn học VN không ra được với thế giới. Nhưng chúng ta phải nhìn lại mình trước! Những nhà văn có tác phẩm dịch ra nước ngoài, thường là hữu xạ tự nhiên hương. Vậy thì ban đối ngoại HNV ở đâu, đang làm gì, và đại hội rất cần được báo cáo chính xác và cụ thể về những đoàn đi nước ngoài trong 5 năm vừa qua, ý nghĩa và hiệu quả của những chuyến đi ấy ra sao.

3. Ban Kiểm tra của Hội NV phải có đủ số người và phải được đại hội bầu trực tiếp, có chức năng hoạt động kiểm tra, giám sát độc lập. Có thế thì Ban mới làm việc được một cách hiệu quả, và họ là đại diện của gần 1000 hội viên, tham gia giúp hội viên nắm bắt mọi vấn đề “ngoài luồng” văn học và nêu phương án xử lý.

Thời gian gần đây, nhiều ý kiến cho rằng người đọc thờ ơ với văn chương nước nhà. Tôi thì không thấy như vậy. Tôi công tác ở cả hai miền Bắc và Nam, công việc làm truyền thông nên được gặp gỡ, tiếp xúc nhiều người ở nhiều lĩnh vực, công việc khác, ngoài giới nghệ sĩ, nhà văn. Mọi người, từ già tới trẻ, rất quan tâm tới văn học Việt nam, rất yêu văn chương, thơ ca Việt Nam, và kì vọng nhiều vào nhà văn chúng ta lắm.

Họ là những doanh nhân, những kỹ sư, những người làm quản lý ở nhiều ngành nghề, và họ thường than phiền, là tại sao giới nhà văn của chị có những chuyện chán thế. Văn thơ là từ cái tài, cái tình của người viết. Sáng tác là tự thân, và sung sướng vì mình đẻ ra được đứa con tinh thần, và đưa nó ra xã hội cùng chiêm ngưỡng…

Hơn mọi điều, nhà văn ngoài cái tài bẩm sinh, luôn cần một phẩm chất văn hóa, luôn cần phải sang trọng và kiêu hãnh. Còn nếu ai đã, đang và sẽ làm những chuyện tầm thường núp danh Nhà văn để tìm kiếm những bổng lộc con con như những chuyến đi nước ngoài miễn phí, mượn tác phẩm người khác mang đi thi, hay kiếm tí tiền qua dự án này nọ, thì nên thôi đi.

Xin cảm ơn chị

• Nhóm PV VietNamNet

(Bài tham gia chuyên mục Tiến tới Đại hội nhà văn Việt Nam lần thứ 8 xin gửi vào hộp thư: tiengnoinhavan@vietnamnet.vn)