Chuyện ca sỹ Hồ Ngọc Hà lên tiếng (thông qua báo chí) về việc khiếu kiện chuyên đề  Pháp luật và Cuộc sống của báo Đời sống và Pháp luật và tác giả bài báo viết về đám cưới của cô năm 17 tuổi đã gây xôn xao dư luận thời gian qua. Hồ Ngọc Hà cho rằng như thế là xâm phạm bí mật đời tư. Đã có nhiều ý kiến trái chiều về vấn đề này từ phía  dư luận và các chuyên gia pháp luật. Dưới đây là một góc nhìn về sự việc.

• Báo An ninh Thế giới viết về chuyện nghệ sĩ "đòi" kiện
• Các luật gia nói về vụ kiện của ca sĩ Hồ Ngọc Hà

“Lái” dư luận ngoạn mục?

Ai cũng biết, Hồ Ngọc Hà phải cố gắng thật nhiều, phải lao động nghệ thuật nghiêm túc thì mới có được vị trí như ngày hôm nay trong giới showbiz Việt. Đó là điều hiển nhiên đáng ghi nhận. Hà có nhiều fan hâm mộ, có cat-sê cao, có bài hát “hot” và có tỷ lệ “phủ sóng” trên các phương tiện thông tin đại chúng dày đặc. Hà dám thừa nhận thu nhập của mình để đóng thuế thu nhập cá nhân... là những điều mọi người đều biết và nhận định rằng, cô ca sỹ này hiểu biết pháp luật. Vì đóng thuế là nghĩa vụ của công dân đối với Nhà nước. Đó là trong công việc, còn cuộc sống thì lại muôn hình, nhiều vẻ.

6 năm trước, khi dư luận xôn xao về đám cưới chưa đủ tuổi thành niên  từ năm 2001 của Hồ Ngọc Hà thì cô  phủ nhận. Đến khi có bài báo đăng trên tờ Pháp luật và Cuộc sống 2 tuần trước, Hồ Ngọc Hà thừa nhận có chuyện đám cưới nhưng khiếu nại rằng năm đó mình…17 tuổi chứ không phải 16 tuổi. Rồi Hồ Ngọc Hà đưa ra thông tin là sẽ kiện tờ báo đưa tin đám cưới  vì đã “xâm phạm bí mật đời tư”. Điều kỳ lạ là thông tin vụ khiếu kiện được “rùm beng” theo kiểu …tường thuật bóng đá trực tiếp và “độc quyền” trên một tờ báo, từ lúc Hồ Ngọc Hà và gia đình gặp Luật sư đến khi dự thảo đơn và cuối cùng là khi chính thức ký đơn. Cùng với việc tường thuật “độc quyền”  này, sự việc được lái theo hướng Hồ Ngọc Hà là một nạn nhân của truyền thông, bị xâm phạm bí mật đời tư khi đang mang bầu, được nhiều người , trong đó có rất nhiều đồng nghiệp đã từng“cùng cảnh ngộ” thương cảm?

Là phụ nữ, ai cũng hiểu hạnh phúc lớn lao nhất là được làm vợ, làm mẹ... một cách hợp pháp, đoàng hoàng. Người nổi tiếng chắc chắn nhiều cơ hội lựa chọn hơn công dân thường, sao lại không dám công khai chuyện đám cưới, sao lại cứ thích làm ngược lại với thuần phong mỹ tục là chưa đủ tuổi đã cưới, chưa kết hôn đã có bầu? Là một người nổi tiếng, tức hơn một công dân bình thường theo suy nghĩ thuận chiều thì người nổi tiếng đó cũng phải có lối sống lành mạnh hơn công dân thường khác. Thế nhưng, khi người nổi tiếng tự cho mình cái quyền được giấu diếm những điều trái với thông thường thì người ta cũng có quyền lên tiếng nói về cái sự “tréo ngoe” đó. Điều đó có nghĩa là nếu những cố gắng trên con đường nghệ thuật của Hồ Ngọc Hà được báo chí và dư luận ghi nhận, khích lệ thì cũng chẳng có gì là lạ khi báo chí lên tiếng về  những  hành vi trái với thuần phong mỹ tục, trái với lối sống bình thường của số đông phụ nữ.

Thiết nghĩ,  chuyện rùm beng trên báo chí thời gian qua, chẳng qua vì sự việc được lái theo hướng “lập lờ đánh lận con đen”, đánh đồng việc cảnh báo về lối sống không lành mạnh với việc xâm phạm bí mật đời tư của một số nghệ sĩ.Vì nhiều lý do, có thể là mối quan hệ khăng khít theo kiểu “dựa vào nhau” nào đó của một số cây viết văn hoá-nghệ thuật với giới nghệ sĩ  nên  bỗng dưng nghệ sĩ  vướng scandal lại được “hô biến” trở thành “nạn nhân của báo chí ” để nhận sự thương cảm của mọi người.

Thậm chí có những so sánh khập khiễng đến khó tin như việc dẫn chứng ở Hàn Quốc, người nổi tiếng bị xâm phạm đời tư nên tự vẫn... . Người nổi tiếng của Hàn Quốc tự tử vì họ bị vu khống, họ bị đặt điều. Còn đám cưới ‘tảo hôn” và việc có bầu trước hôn nhân đã được chính người trong cuộc thừa nhận thì đó thực sự một lối sống không lành mạnh và sự cảnh báo đối với hiện tượng tiêu cực này của xã hội  là chức năng, nhiệm vụ  của báo chí đã được quy định trong Luật Báo chí.

Tiết lộ của tác giả bài viết

Tác giả bài viết về đám cưới của Hồ Ngọc Hà năm 2001-Thượng tá Gia Bào- cựu phóng viên báo Công an Nhân dân khẳng định, trước khi ông viết về đám cưới năm 2001 của Hồ Ngọc Hà thì việc cô có bầu với “ý trung nhân” mới (Cường “đô la”) đã được coi là sự kiện “hot” trên các báo mạng. “Tuy nhiên trong khi trả lời phỏng vấn báo chí không thấy Hồ Ngọc Hà nhắc đến việc đã đăng ký kết hôn hay chưa, có làm đám cưới hay không? Điều đó làm tôi nhớ lại sự kiện đám cưới của Hà trước đây”- Thượng tá Gia Bào khẳng định.

Nhà báo kỳ cựu này cho rằng ông viết bài báo trên với mục đích cảnh báo về một lối sống không lành mạnh, trái với thuần phong mỹ tục (và trái với quy định của pháp luật) của một bộ phận người nổi tiếng, rằng “quan hệ tình dục và có bầu trước hôn nhân”, “tảo hôn” không nên được cổ suý như một ‘trào lưu thời thượng”... “Tôi viết để cảnh báo giới trẻ về một lối sống thiếu lành mạnh, cần phải tránh xa, không nên học tập. Vì Hồ Ngọc Hà có rất nhiều fan hâm mộ là giới trẻ. Các fan có thể học chị Hà về những nỗ lực, về sự lao động nghệ thuật hết mình để có vị trí trong giới showbiz nhưng với lối sống “chưa chồng mà chửa”, “chưa đủ tuổi kết hôn đã làm cô dâu” thì chắc chắn là không nên học”- Thượng tá –nhà báo Gia Bào khẳng định.

Ông cũng tiết lộ rằng,với kinh nghiệm nghề nghiệp của một sĩ quan lâu năm trong ngành Công an Nhân dân, tiếp xúc với nhiều loại hồ sơ và là một cây bút có thâm niên trong làng báo chí, ông đã rất thận trọng và cân nhắc trong việc xử lý thông tin mà ông thu thập hồ sơ.

Cuối cùng, Thượng tá Gia Bào tâm sự: “Thực ra, có một lý do nữa để tôi viết bài báo đó mà thực sự tôi không muốn kể ra ở đây, vì có thể khiến người ta hiểu rất tệ về hình ảnh của một số người trong cuộc. Đó là việc tôi không thể dửng dưng trước tâm trạng bức xúc và nỗi niềm của một người phụ nữ, một người mẹ mà tuy chưa gặp trực tiếp, nhưng bà đã rất tin tưởng tôi và đã nói chuyện, tâm sự rất nhiều với tôi qua điện thoại. Khi tôi hỏi bà về việc đăng bài báo đó, bà đồng ý, thậm chí bà nói những điều nặng nề hơn thế rất nhiều. Vì thương con, nên sau khi suy nghĩ rất nhiều, người phụ nữ này tạm thời chưa lên tiếng công khai với công luận. Nhưng tôi tin có thể sẽ đến lúc bà sẽ công khai nói lên quan điểm của mình, hoặc là tôi sẽ bắt buộc phải công bố những thông tin mà tôi thu thập được. Khi đó, chân tướng mọi việc sẽ rõ ”.

• Lan Thêm

Ý kiến của các luật sư:

Tiến sỹ, luật sư Trần Đình Triển – Trưởng văn phòng Luật sư Vì dân – Đoàn Luật sư Hà Nội:

     - Xin Tiến sỹ giải thích như thế nào là bí mật đời tư?

+ Đó là những cái thuộc về cá nhân, không ai biết, được pháp luật bảo hộ.

- Vậy, đám cưới có phải là bí mật đời tư không?

+ Đám cưới được quy định trong luật Hôn nhân gia đình. Nó không là bí mật vì đã được công khai hoá.

- Đám cưới mà cô dâu chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật thì có vi phạm không?

+ Đám cưới đó vi phạm luật Hôn nhân và gia đình.

- Luật Báo chí quy định nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí như sau:... “Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới; đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác”. Báo phản ánh đám cưới có cô dâu chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn có trái với quy định không?

Đám cưới vi phạm luật Hôn nhân và gia đình được phản ánh trên báo là cần thiết, việc phản ánh đó  được pháp luật bảo hộ.              

Luật sư Nguyễn Hoàng Lĩnh – Giám đốc Công ty TNHH Luật An Biên – Đoàn Luật sư Hải Phòng:

-Thế nào là bí mật đời tư, thưa Luật sư?

+Thứ nhất là trong Luật Việt Nam cụ thể là Điều 38 của Bộ Luật Dân sự quy định về bí mật đời tư, không giải thích bất kỳ cái gì là bí mật đời tư cả. Khái niệm đời tư rất chung chung mặc dù trong Luật có quy định về quyền được bảo vệ bí mật đời tư. Theo tôi, thì đám cưới không phải là bí mật đời tư. Bí mật đời tư là những gì sâu kín chỉ cá nhân người đó biết. Điều quan trọng, khi tổ chức đám cưới, người con trai và người con gái phải làm thủ tục xác nhận tình trạng độc thân tại chính quyền địa phương. Và như vậy 2 cơ quan chức năng đó đều biết đến. Hơn nữa, đám cưới được tổ chức “hoành tráng” thì không thể gọi là bí mật đời tư, vì rất nhiều người biết. Thứ 2, theo Điều 9, Chương II, Luâtå Hôn nhân và gia đình thì một trong những điều kiện kết hôn là nam từ 20 tuổi trở lên và nữ 18 tuổi trở lên. Vì vậy bất kỳ một phụ nữ nào chưa đủ 18 tuổi mà kết hôn là vi phạm Điều 9. Đó gọi là tảo hôn.

- Báo chí đưa thông tin về đám cưới tảo hôn, có vi phạm pháp luật không?

+ Luật Báo chí, Điều 6 quy định “Nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí”, trong khoản 4 có nêu rõ: “Báo chí có nhiệm vụ và quyền hạn phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới; đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội”. Việc một tờ báo đăng tin về một người kết hôn khi chưa đủ  tuổi thành niên chính là việc phát hiện, đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và phù hợp với Luật Báo chí, không vi phạm pháp luật.

Luật sư Đào Ngọc Truyền – Trưởng văn phòng Luật sư Đào & đồng nghiệp (Đoàn Luật sư Hà Nội)

- Báo đưa tin đám cưới có cô dâu chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật, có xâm phạm bí mật đời tư không?

+ Không xâm phạm bí mật đời tư. Vì đám cưới là công khai.

- Vậy, báo có vi phạm pháp luật không?

+ Không vi phạm luật Báo chí, không xâm phạm đời tư.

• Nhóm PV (thực hiện)