Có thể thấy rõ điều này qua Lễ Hội trái cây Việt Nam lần thứ nhất tại Tiền Giang.

Trong ngày khai mạc, 19/4 - thứ hai đầu tuần, tất cả những nẻo đường đổ về khu trung tâm trong đêm khai mạc đều chật cứng dòng xe dòng người. Những con đường trở nên quá nhỏ bé, chật chội. Không chỉ có dân Tiền Giang mà còn có nhiều bà con đến từ các tỉnh Bến Tre, Vình Long, Đồng Tháp, Long An và các vùng lân cân. Từ Hà Hội, các tình miền Bắc miền Trung..

Tối 19/4, tất cả các khách sạn lớn bé ở Mỹ Tho đều không còn chỗ trống. Lần đầu tiên tỉnh Tiên Giang đón tiếp một lượng khánh đông đến như vậy. Ban tổ chức phải huy động sự trợ giúp của hệ thống khách sạn Bến Tre.

Xoài cát Hòa Lộc nổi tiếng ngon ngọt

Bà con từ các huyện xa trong tỉnh như Gò Công Tây, Gò Công Đông, Chợ Gạo, Cai Lậy, Cái Bè… đã về Mỹ Tho từ lúc sớm. Họ thong thả hân hoan trong sự chen vai sát cánh đi xem cây trái, xem triển lãm hàng hóa, xem những kỷ lục được thiết lập bằng trái cây.., và háo hức chờ xem chương trình lễ khai mạc với những bài ca tân nhạc, cổ nhạc đặc sắc ….

Rất nhiều cụ ông cụ bà tuổi ngoài 70 vẫn đến với Lễ hội trái cây để được nhìn sản vật từ đất đai và sức người ở khắp các vùng miền cùng tề tựu. Ông Ba năm nay 85 tuổi - đã được con trai “hộ tống” đến Lễ hội. Mặc dầu tai đã lãng và chân đã yếu nhưng ông cho biết ông rất vui khi tỉnh nhà tổ chức một ngày hội lớn cho nhà vườn như thế này. Gia đình ông có 7- 8 hecta vườn ở một cù lao thuộc huyện Cái Bè, trồng sầu riêng, bưởi và cam sành.

Ông Ba, một chủ vườn 85 tuổi đến với lễ hội

Không chỉ có thanh niên thiếu nữ mà người già và em bé đều hào hứng bước vào khuôn viên lễ khai mạc, để được mắt thấy tai nghe Chủ tịch nước Nguyễn Mình Triết, Chủ tịch tỉnh Trần Thế Ngọc phát biểu; để thưởng thức giọng ca điệu múa, để nhìn ngắm các diễn viên từ Sài Gòn xuống, … và để được thỏa thích xem bắn pháo bông.

Có đắm chìm trong không gian thơm ngát hương cây trái miệt vườn, có ngắm nghía những gương mặt hớn hở của người mua kẻ bán tại khuôn viên lễ hội, có chịu cảnh đi bộ mà chen chân đến ướt mồ hôi vì kẹt người và kẹt xe để vượt qua ngả tư Hùng Vương - Nguyễn Trải đến với khán đài lễ khai mạc, và phải hòa vào dòng người sung sướng dõi mắt xem những chùm pháo bông tỏa sáng trên bầu trời đêm Mỹ Tho… chúng ta mới cảm nhận đầy đủ sự khát khao và háo hức của bà con vùng sâu vùng xa trước các họat động văn nghệ, lễ hội.

Rất nhiều loại xe lớn nhỏ, từ 52 chỗ ngồi, 30 chỗ, 12 chỗ của các huyện thị trong tỉnh Tiền Giang và các vùng lân cận đều đổ về lễ hội trong đêm khai mạc. Dòng xe đậu kín ken dày dọc quốc lộ 50 phía sau sân khấu chính. Những bãi xe 2 bánh các nẻo đường khu trung tâm cũng chật kín.

Nhiều lắm lắm bà con vùng sâu vùng xa phải thuê xe để đến thưởng ngoạn một lễ hội mà “từ cha sanh mẹ đẻ tới giờ mới thấy”. Và sau khi “vãn tuồng” thì ông bà, cha mẹ nắm tay con cháu đi bộ một quảng đường dài mấy cây số mới tìm được xe trở về…

Một chương trình được bà con chờ đón trong festival miệt vườn là đêm khai mạc lễ hội Chợ Nổi Cái Bè vào tối thứ ba 20/4.

Huyện Cái Bè có 23 xã và một thị trấn, tổng diện tích 41.000ha, dân số 280.000 người. Mặc dù kinh tế chủ lực là sản xuất lúa (diện tích 21.000ha cho sản lượng 300.000 tấn), nhưng với tổng diện tích vườn cây ăn trái các loại 15.600 ha, sản lượng hàng năm lên tới trên 200.000 tấn, Cái Bè hiện đang xếp hàng đầu về tiềm lực kinh tế vườn của “vương quốc trái cây” Tiền Giang.

Xoài cát Hòa Lộc và bưởi lông Cổ Cò là hai loại cây được chọn là cây trồng chủ lực để định hướng phát triển và quảng bá thương hiệu ở đây. Được biết, Hội làm vườn Cái Bè đã và đang thực hiện những chương trình, định hướng của đề án xuất khẩu rau quả nhằm giúp địa phương phát huy được thế mạnh: tập trung chuyên canh, ứng dụng đồng bộ khoa học kỹ thuật nâng chất lượng sản phẩm, đủ khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Một góc chợ nổi Cái Bè

Chương trình Lễ hội Chợ Nổi Cái Bè sẽ bắt đầu lúc 19g30, nhưng mới 4 - 5 giờ chiều, bà con từ những kênh rạch chằng chịt của các xã đã lác đác nổ máy đuôi tôm, hoặc chèo xuồng theo con nước lớn tề tựu về ngả ba vàm sông Cái Bè (đoạn sông giáp ranh hai tỉnh Tiền Giang - Vĩnh Long), để chờ xem chương trình lễ hội Chợ Nổi, mặc cho mây xám vần vũ kéo đến báo hiệu cơn mưa sớm đầu mùa.

Tổng chiều dài của sông rạch cả miền Tây Nam Bộ là 54.000km. Từ thời khẩn hoang lập đất,.nền văn minh văn hoá sông nước đã hình thành rất đặc trưng. Những người dân một nắng hai sương miệt vườn luôn lấy xuồng ghe để đi lại, giao thương buôn bán, sinh sống. Dọc ngang kênh rạch, ai nghèo lắm cũng ráng sắm một chiếc xuồng ba lá làm phương tiện di chuyển, nhà nào khá giả thì có xuồng tam bản với máy đuôi tôm, ai có ghe bầu và máy yanmar là thuộc hàng trung lưu quí tộc...

Chợ búa, trao đổi hàng hóa thường họp ngay trên sông, buôn bán ngay trên ghe xuồng bập bềnh trên sóng nước nên gọi là chợ nổi. Chợ nổi thường được họp ở nơi giao nhau giữa các con sông và kênh rạch. Ông bà già xưa tính rằng chợ nổi đã có vài trăm năm tuổi.

Ở miền Tây Nam Bộ có rất nhiều chợ nổi, nhưng quy mô lớn là chợ nổi Cái Bè - Tiền Giang, chợ nổi Trà Ôn (Vĩnh Long), chợ nổi Phụng Hiệp, Ngã Bảy, Phương Điền, Cái Răng (Cần Thơ), chợ nổi Năm Căn (Cà Mau).

Ngoài những hàng hoá sản vật chung, mỗi chợ còn có những mặt hàng riêng nổi trội của xứ mình. Chợ nổi Cái Răng là các loại rau củ quả như bầu, bí, khoai, rau các loại... Chợ nổi Phụng Hiệp thì gần như bán các loại đặc sản "động vật" của miền Tây Nam Bộ như chuột đồng, rùa, rắn, trăn, tôm, cua... Chợ nổi Năm Căn gần như "độc quyền" các loại thuỷ hải sản nuôi trồng đánh bắt cả của sông lẫn biển.

Chợ nổi Cái Bè thường là các loại cây trái ngon, mùa nào quả đó như sầu riêng, măng cụt, vú sữa, xoài, nhãn, cam, quít, bưởi, mận ổi... Chợ nổi Cái Bè mang nét duyên của miền quê thuần chất miệt vườn và không chỉ là điểm bán buôn trên sông của nhà vườn mà là một điểm đến của khách du lịch. Đến đây, du khách sẽ được ngắm nhìn những dãy phố nằm dọc theo bờ sông, vườn nối tiếp vườn, sông nối tiếp sông, kênh rạch thì đan xen chằng chịt, nên phương tiện giao thông hoàn toàn bằng đường thuỷ.

Phát biểu tại Lễ khai mạc chợ nổi Cái Bè, ông Trần Thế Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: “Cùng với sự phát triển của ngành Du lịch, Chợ nổi Cái Bè đã trở thành địa chỉ hấp dẫn du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu về nét sinh hoạt đặc trưng của cư dân vùng sông nước Nam bộ. Nếu như năm 2004, tổng lượt khách du lịch đến tham quan Chợ nổi Cái Bè là 45.575 lượt người, thì đến năm 2009 đã đạt 112.000 lượt người, trong đó khách quốc tế chiếm khoảng 80%...”.

Ông Trần Thế Ngọc, Chủ tịch UBND Tỉnh Tiền Giang phát biểu tại Lễ khai mạc

Đến với lễ khai mạc chợ nổi Cái Bè, số lượng nhân dân trong huyện và các vùng lân cận đã vượt ngoài tầm dự đoán của ban tổ chức. Người đông đúng nghĩa “đi trẩy hội”. Kẻ đi bằng đường bộ, người đi bằng đường sông. Không đủ ghế ngồi thì bà con đứng. Nước lớn tràn bờ thì cũng vui vẻ chịu dầm chân trong nước. Tất cả đều khát khao một ngày hội lớn, khát khao ánh sáng văn hóa văn nghệ…

Sân khấu lộ thiên có một không hai, nửa trên bến nửa dưới sông, vừa lạ lùng vừa lãng mạn. Những cánh hoa đăng sáng lấp lánh thả trên dòng nước. Diễn viên nửa đứng diễn trên sân khấu, nửa ngồi dưới xuồng chèo và hát tân cổ nhạc. Chương trình sân khấu hóa tái hiện cuộc sống thực của cư dân miền sông nước: quen nhau, yêu thương và nên nghĩa vợ chồng. Đám cưới tổ chức trên sống, rước dâu bằng xuống… Phông sân khấu là những chiếc ghe bầu lớn với thành ghe phết bằng hắc ín còn in dấu chai trét kẻ, nền sân khấu là quang cảnh xuồng ghe nhộn nhịp sinh hoạt mua bán trái cây trên sông nước… Hình ảnh cuộc sống đời thường thân thiết ấy đã được sân khấu hóa, tạo được ấn tượng tốt đẹp và gần gũi với người xem.

Sân khấu trên ngã ba sông

Chương trình lễ hội Chợ Nổi Cái Bè đã đem đến niềm vui cho đông đảo nhân dân, tạo niềm tin về sự phát triển mạnh mẽ du lịch sinh thái gắn với vườn cây ăn trái - một thế mạnh của Cái Bè, Tiền Giang nói riêng và cả cụm miền Tây Nam bộ nói chung.

“Festival trái cây thành công, nhưng cũng cho thấy Mỹ Tho và Cái Bè đã thật sự quá tải, không gian tổ chức quá nhỏ bé so với qui mô của lễ hội mang tầm toàn quốc và so với với lòng ngưỡng mộ của bà con nhân dân trong tỉnh rất khao khát ánh sáng văn hóa và lễ hội”. Đồng tình với nhận xét này, ông Trần Thế Ngọc Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang cho biết: “Chúng tôi mong muốn mỗi năm đều tổ chức 1 hoặc 2 lễ hội lớn để nhân dân trong và ngoài tỉnh tham dự. Hy vọng sắp tới Tiền Giang sẽ tổ chức cuộc thi Hoa hậu. Điều mà lãnh đạo tỉnh quan tâm nhất hiện nay là phát triển kinh tế, thu hút đầu tư. Có phát triển kinh tế thì mới có điều kiện giữ gìn và phát huy văn hóa - xã hội. Tất nhiên, để thu hút đầu tư thì bên cạnh các cơ chế thủ tục, trước tiên phải xây dựng và mở rộng cơ sở hạ tầng…”.

• Bài: Quỳnh Lệ
  Ảnh: Duy Anh, Bích Thủy