- Bánh cuốn, nem, nộm... Những món ăn tưởng chừng rất bình dân của người Việt lại được lựa chọn cho thực đơn chiêu đãi Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Thủ tướng Đức Gerhard Schroeder và Hoàng hậu Sofia của Tây Ban Nha.

Phía sau những hoạt động ngoại giao tầm quốc gia, chuyện hậu trường của các buổi tiếp đãi các nguyên thủ có rất nhiều điều thú vị. Thực đơn một buổi tiếp đãi không chỉ thể hiện sự mến khách, chu đáo của chủ nhà mà còn là cách giới thiệu những nét tinh túy nhất trong văn hóa ẩm thực Việt.

Lên thực đơn: Khó hơn... lên trời!

Thực đơn chiêu đãi có chữ ký của Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 1/3/2001 của khách sạn Metropole.

Sofitel Metropole Hà Nội có lẽ là khách sạn thực hiện nhiều buổi chiêu đãi các nguyên thủ quốc gia nhất, từ Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Tổng thống Pháp Jacques Chirac, Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Thủ tướng Nhật Koizumi, Thủ tướng Đức Gerhard Schroeder, Chủ tịch Cuba Fidel Castro, Hoàng hậu Sofia của Tây Ban Nha...

Mỗi lần nhận lệnh chuẩn bị tiệc chiêu đãi cho một nguyên thủ, từ bếp trưởng đến bếp phó, phụ trách các bếp của khách sạn Metropole HN đều phải họp nhau lại để lên thực đơn.

"Đó phải là món ăn đặc sắc. Thực đơn phải cho họ có cảm giác khám phá không chỉ ẩm thực, mà còn là cách khám phá một lần nữa bản sắc văn hóa VN. Thực đơn phải kết hợp được cả nét đặc trưng của ẩm thực VN với ẩm thực của nước họ", chị Thanh Vân, bếp phó khách sạn Sofitel Metropole, người đã tham gia gần như tất cả các buổi tiệc chiêu đãi nguyên thủ kể.

"Chúng tôi không thể chỉ chọn các nguyên liệu mà nguyên thủ đã ăn quá quen ở nhà. Điều đó sẽ chẳng tạo được hứng thú cho họ khi lại ăn những món cũ. Với thực đơn cho các nguyên thủ, bao giờ cũng phải chọn những nguyên liệu đặc trưng VN", chị Vân tiết lộ.

Không phải ai cũng biết mỗi món ăn trước khi phục vụ các nguyên thủ đều phải làm mẫu thử trước và chụp ảnh lại.

"Với các buổi chiêu đãi cấp nhà nước, người của Bộ Ngoại giao sẽ tới giám sát xem các món ăn trong thực đơn có đạt yêu cầu không, nếu không thì phải làm lại. Có những nguyên thủ không ăn tôm, cá hay bị dị ứng với món ăn nào đó, chúng tôi sẽ phải đổi món khác, đôi khi phải chuẩn bị những thực đơn khác nhau cho những đối tượng khác nhau", chị Kim Hải, bếp trưởng nhà hàng danh tiếng Spices Garden (Vườn Gia vị), nơi phục vụ rất nhiều bữa tiệc dành riêng cho các nguyên thủ kể.

Nem, cơm niêu chinh phục nguyên thủ

Chị Hải, bếp trưởng nhà hàng Spices Garden (trái) và chị Vân, bếp phó khách sạn Metropole, hai người nắm nhiều "bí mật" các buổi chiêu đãi nguyên thủ nhất.

Thời điểm hơn 10 năm trước, món Việt, dù phổ biến như phở cũng vẫn còn khá xa lạ với người nước ngoài, chứ chưa nói đến các nguyên thủ.

"Khi Tổng thống Pháp Jacques Chirac sang VN năm 1997 có rất ít khách sạn, nhà hàng, các món ăn VN cũng ít được biết đến nên chúng tôi càng phải chú trọng hơn đến việc quảng bá ẩm thực VN. Tôi nhớ không lầm thì ông Jacques Chirac là nguyên thủ đầu tiên Metropole phục vụ tiệc chiêu đãi. Vì thế chúng tôi phải chọn lựa một thực đơn với những món ăn VN ngon nhất, đặc trưng nhất lúc đó với miến cua, nộm hoa chuối, nem rán, nem cuốn, bánh cuốn...", chị Vân nhớ lại.

Bánh cuốn, nem và nộm là những món ăn VN có mặt trong hầu hết thực đơn chiêu đãi các nguyên thủ, chỉ có điều nó được biến tấu khác đi tùy theo sự sáng tạo của đầu bếp.

Cùng là món nem nhưng trong tiệc chiêu đãi Tổng thống Mỹ Bill Clinton là nem cuốn và nem rán Hà Nội, trong thực đơn chiêu đãi Tổng thống Nga Putin lại là nem cá Hà Nội với nước chấm chua ngọt.

Món nem cuốn rau non được làm riêng cho tiệc chiêu đãi Vua và Hoàng hậu Tây Ban Nha, còn trong thực đơn chiêu đãi Thủ tướng Đức Gerhard Schroeder năm 2003 lại có món nem vịt đầy sáng tạo...

Đi kèm với món chính trong các buổi tiệc chiêu đãi nguyên thủ bao giờ cũng có cơm niêu, được chế biến sao cho phù hợp với khẩu vị của nguyên thủ từng nước. Nếu chiêu đãi Hoàng hậu Tây Ban Nha thì dùng nhụy của hoa huệ Tây nhuộm cơm cho vàng, cố gắng cho cơm có hương vị của Tây Ban Nha nhưng vẫn nấu với hạt sen.

Thực đơn chiêu đãi Tổng thống Mỹ Bill Clinton ngày 17/11/2000.

Đó là cách kết hợp tài tình giữa ẩm thực Á và Âu mà các đầu bếp ở Metropole luôn khéo léo ứng phó.

Chị Vân và các cộng sự nhớ mãi chuyện Tổng thống Pháp Jacques Chirac khi tới khách sạn Metropole, sau khi ăn miến cua đã đề nghị người phục vụ mang cho ông thêm một đĩa nữa. Một vị vua đến từ châu Phi xa xôi, ấn tượng với món cơm rang hạt sen của các đầu bếp khách sạn Metropole nên cũng yêu cầu thêm.

Những người đầu bếp của khách sạn Metropole còn lưu giữ rất nhiều câu chuyện hấp dẫn phía sau các buổi chiêu đãi các nguyên thủ.

Kỳ sau: Những chuyện hậu trường chưa từng công bố về các buổi tiệc chiêu đãi nguyên thủ.

... Vị vua đến từ châu Phi quyết định ăn theo đúng múi giờ ở nhà: Điểm tâm lúc 11h trưa, ăn trưa vào 5h chiều và ăn tối khi đã 1-2h sáng với những thực đơn "ngẫu hứng" khiến đầu bếp của VN phải làm việc ngày đêm.

• Bích Hạnh