Blog, một dạng báo chí công dân, đang là một thú vui viết lách được người Trung Quốc ưa chuộng. Các quan chức chính phủ nước này cũng không đứng ngoài cuộc. 

Hình đại diện trên blog của ông Zhao Qizheng

Blog "Zhao Qizheng và các cuốn sách" tại địa chỉ http://blog.sina.com.cn/zhaoqizheng của cựu quan chức trên bắt đầu mở cửa vào ngày 3/8 với thông tin ban đầu là một vài chương trong tác phẩm mới nhất của ông - cuốn "101 Mẹo giao tiếp với người nước ngoài". Một trong các mẹo được đề cập là tầm quan trọng của nụ cười, nó thu hút được gần 40.000 cư dân mạng tới xem trong vòng một tuần.

Trong lá thư đề ngày 14/8, ông Zhao cảm ơn các cư dân mạng đã đọc và bình luận trên blog của ông. Cựu quan chức này còn xin lỗi vì không thể phản hồi từng bình luận hay trả lời các câu hỏi vì mỗi ngày ông chỉ vào Internet trong một thời gian hạn chế, thêm nữa ông gõ máy tính rất chậm.

Một số blogger (người viết blog) đã dùng blog để trao đổi trực tiếp với cựu quan chức phụ trách thông tin hàng đầu của đất nước này. Một người xưng là "Peach" - sinh viên báo chí, đã than phiền việc trong ngành báo có ít cơ hội làm việc và xin ông Zhao lời khuyên.

Sự tương tác trực tiếp giữa các blogger là một trong những yếu tố lôi cuốn nhất của thể loại truyền thông này.

"Dân chủ trực tiếp" trên blog

Blog được cho là có nhiều người ưa chuộng thuộc về blog của ông Liao Xinbo, Phó Giám đốc Sở y tế tỉnh Quảng Đông, nam Trung Quốc.

Ông Liao tự gọi mình là "Bác sĩ Bozi" và blog của ông ở địa chỉ http://blog.sina.com.cn/liaoxinbo đã có hơn 650.000 lượt đọc kể từ khi nó lên mạng vào tháng 4 năm ngoái. Hiện tại, blog của ông Liao là blog được ưa chuộng thứ 6 tại Quảng Đông.

Quan chức y tế trên nổi tiếng là người trực tính. Hồi đầu tuần, ông Liao đã đăng bài viết của một bác sĩ ẩn danh nói về quá trình cải tổ ngành y tế kéo dài hơn 30 năm qua ở Trung Quốc thất bại là do các bác sĩ không được trả lương công bằng.

"Nếu tình trạng này còn tiếp diễn, cuộc cải tổ ngành y tế sắp tới sẽ lại thất bại" bài viết trên cảnh báo.

Ông Zhao là cựu phát ngôn viên của nội các Trung Quốc

Các công dân mạng đồng ý với ông Liao đã đề xuất ông vận động các đại biểu tại hội đồng nhân dân tỉnh - cơ quan lập pháp tỉnh - soạn thảo một điều luật cho các hợp đồng y tế.

Thậm chí, các blogger còn soạn thảo luật lao động y tế, được ông Liao đưa lên mạng ngày 24/8 cùng với lời bình: "Tôi chưa từng học luật và không thể đưa ra nhận xét gì. Tôi hy vọng các bạn, những người quan tâm đến vấn đề này hãy cho ý kiến".

Có hàng chục luật sư đã lên tiếng. Một trong số các luật sư cho hay, những rắc rối về pháp lý trong ngành y khó có thể giải quyết vì có quá nhiều luật nhưng không có luật nào đủ mạnh hoặc cụ thể để giải quyết các vấn đề với những tranh chấp về sơ suất.

Các blogger đề xuất cần phải có ngay một bộ luật đề cập tới toàn bộ các lĩnh vực trong ngành y thay vì một điều luật chỉ đề cập tới các hợp đồng.

Không nói tới những đề xuất của các cư dân mạng là đúng hay sai nhưng sự tương tác trên blog cũng cho thấy người dân bình thường có thể tranh luận về những đề xuất như vậy.

Blog của ông Liao, với việc khởi xướng tranh luận, chính là ví dụ đầu tiên về cái gọi là "dân chủ trực tiếp".

Đưa tin mới lên blog mỗi ngày

Hiện chưa có thống kê về số lượng các quan chức Trung Quốc có blog. Tuy nhiên, ở Suqian - một thành phố cỡ trung ở tỉnh Giang Tô, đông Trung Quốc, có tới 81 quan chức trung và cao cấp thuộc chính quyền địa phương mở blog trên trang web chính phủ tại địa chỉ http://blog.suqian.gov.cn/. Bí thư thành ủy Suqian Zhang Xinshi đi đầu trong việc này.

"Ông Zhang hy vọng những người có trách nhiệm tại các cơ quan chính quyền cũng có blog để họ có thể bày tỏ các sáng kiến, thu hút sự trao đổi của dân chúng và xây dựng một kênh thông tin hữu hiệu giữa quan chức và dân thường", nhật báo Suqian đưa tin.

Ông Zhang cập nhật blog hầu như mỗi ngày và thường viết những bài dài vào cuối tuần. Quan chức này đề cập tới nhiều chủ đề, từ thay đổi khí hậu toàn cầu tới giáo dục. Mỗi bài báo trên mạng của ông Zhang được đọc hơn 400 lần.

Theo một bài tường thuật trên tờ Nhân dân Nhật báo hồi tháng trước, các quan chức ở Suqian đã đăng hơn 1.700 bài báo trên blog và những bài viết của họ được hơn 760.000 cư dân mạng đọc.

"Các quan chức mở blog và tăng cường trao đổi với dân thường là điều rất tốt" Xie Chuntao, giáo sư thuộc Trường đảng của Ủy ban trung ương đảng cộng sản Trung Quốc tại Bắc Kinh nói.

Website chính phủ mọc lên như nấm

Là một phần của công cuộc xây dựng chính phủ điện tử, 12.000 website của chính phủ đã được xây dựng trong vòng một thập niên qua, Tân Hoa xã cho biết hồi tháng 12 năm ngoái.

Hơn 96% các cơ quan thuộc chính phủ trung ương, 90% chính quyền tỉnh, 96% chính quyền các thành phố và 77% chính quyền quận có website riêng.

"Bằng việc tăng cường khai thác tính năng trao đổi thông tin trên blog, các quan chức có thể chiếm được lòng tin của dân chúng tốt hơn nếu giữa hai phía có thể giao tiếp thành công", ông Mao Shoulong, giáo sư chính trị khoa học tại Trường Đại học Nhân dân Bắc Kinh cho biết.

Tuy nhiên, ông Mao cũng bày tỏ lo ngại rằng quan điểm của một số quan chức có thể bị ảnh hưởng bởi một nhóm nhỏ trên mạng. "Thực tế, nếu chúng ta muốn chính phủ gần dân hơn, chúng ta cần nỗ lực hơn nữa trong việc cải thiện hệ thống dân chủ thay vì dùng các blog cá nhân hóa. Hiện tại, chúng ta có thể cải tiến các website của chính quyền đang tồn tại, khiến chúng hoạt động hữu hiệu hơn trong việc phổ biến chính sách và giao tiếp với dân. Đó sẽ là lựa chọn mang tính xây dựng hơn".

• Hoài Linh (Theo China Daily)