Mỹ vừa có động thái tăng sức ép với Iran thì Trung Quốc lại có động thái hoàn toàn ngược lại trong ứng xử với quốc gia Hồi giáo này.

Tên lửa mới được Iran phóng thử gần đây. Ảnh Reuters.

Cụ thể, vào ngày 14/10, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật trừng phạt những công ty làm ăn trong lĩnh vực năng lượng với Iran nhằm gia tăng sức ép kinh tế để nước này phải ngừng chương trình hạt nhân bị nghi ngờ.

Dự luật cho phép các bang, chính quyền địa phương và các quỹ của Mỹ được chấm dứt đầu tư vào những công ty đã đầu tư ít nhất 20 triệu USD trong các hoạt động liên quan dầu khí của Iran. Nếu dự luật được thông qua và ban hành, chính quyền bang và địa phương của Mỹ sẽ không bị kiện nếu họ rút tiền khỏi các công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu khí của Iran.

Nhiều nghị sỹ thuộc Hạ viện và Thượng viện đã yêu cầu phải áp dụng các biện pháp trừng phạt nặng hơn đối với Iran và các công ty giúp Iran nhập khẩu dầu hỏa và các sản phẩm lọc dầu khác. Được biết, cho đến nay đã có 19/50 bang của Mỹ đã ban hành luật quy định cắt đứt quan hệ đầu tư với các công ty có quan hệ làm ăn với Iran.

Gần như cùng lúc nhưng ở chiều ngược lại, Trung Quốc lại có động thái thắt chặt quan hệ hơn với Iran trong công chuyện làm ăn, nhất là về dầu khí.

Chỉ sau khi Mỹ có động thái đó đúng một ngày, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo ngày 15/10 tuyên bố Trung Quốc sẽ duy trì các trao đổi cấp cao với Iran và tăng cường hợp tác với Tehran trong các vấn đề quốc tế.

Phát biểu tại cuộc gặp Phó Thủ tướng thứ nhất  Iran Mohammad Reza Rahimi tới Bắc Kinh tham dự hội nghị Thủ tướng các nước thành viên Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), Thủ tướng Ôn Gia Bảo nói: "Quan hệ Trung Quốc-Iran đã phát triển nhanh chóng, hợp tác trong lĩnh vực thương mại và năng lượng ngày càng sâu rộng".

Thủ tướng nhấn mạnh Trung Quốc sẽ thúc đẩy sự tin tưởng và hiểu biết lẫn nhau, tăng cường hợp tác thiết thực giữa hai quốc gia.

Trung Quốc hiện là nước tiêu thụ dầu thô lớn thứ hai thế giới, trong khi  Iran có trữ lượng dầu thô lớn thứ hai thế giới và đang cần các nguồn đầu tư để phát triển việc khai thác dầu.

Chính những động thái như thế mà gần đây, sự thất vọng ở Washington về Bắc Kinh ngày càng lớn. Các quan chức Mỹ thấy rằng Trung Quốc dường như còn miễn cưỡng hơn cả Nga trong việc trừng phạt Iran.

Giới chức Mỹ cho biết, họ đặc biệt lo ngại khi Trung Quốc ngăn cản họ nhằm tới các công ty có trụ sở ở Hongkong chuyên chuyển hàng hóa tới Iran.

Theo một quan chức cấp cao Mỹ thì gần đây phía Trung Quốc "không thể hiện ý thức cấp bách" về Iran. Theo ông này, thay vào đó Trung Quốc muốn chơi "hai mang", vừa duy trì quan hệ với Iran vừa hợp tác với Mỹ và những nước nỗ lực ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

• Nhật Vy (Theo AP, CNN, Reuters)