Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Iran Saeed Jalili phát biểu tại một cuộc họp báo sau khi hội đàm ở Geneva kết thúc. (Ảnh: Reuters)
Phát biểu với các phóng viên sau cuộc họp, Trưởng ban đối ngoại EU Javier Solana cho hay, đoàn đại biểu Iran cam kết Tehran sẽ sớm mời các thanh sát viên LHQ tới cơ sở làm giàu uranium gần Qom, và hy vọng lời mời này sẽ được đưa ra trong hai tuần nữa.
Phía Iran, dẫn đầu bởi nhà đàm phán hạt nhân Saeed Jalili, còn quả quyết họ sẽ "hợp tác đầy đủ và tức thời" với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA), theo ông Solana. Ông Solana là người điều phối các cuộc hội đàm kéo dài một ngày ở Geneva, vốn gồm 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức.
Theo giới chức EU, các bên cũng nhất trí sẽ tổ chức vòng đàm phán lần 2 về hạt nhân Iran vào cuối tháng này.
Trong một cuộc họp báo riêng rẽ, ông Jalini khẳng định hội đàm sẽ được nối lại trong tháng 10 và các cuộc thảo luận sẽ dựa trên "nền tảng chung" giữa Iran và sáu cường quốc. Jalili cho hay, ông đã nhìn thấy khoảng trống dành cho "sự hợp tác mới" sau hội đàm lần 1.
Trong khi bảo vệ quyền được sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, Jalili nhấn mạnh, đất nước ông sẽ tuân thủ các nghĩ vụ của mình trong khuôn khổ của IAEA và Hiệp ước Không phổ biến Hạt nhân (NPT).
Quan chức này cũng kêu gọi sự hợp tác quốc tế trong giải quyết một số "mối đe dọa an ninh thực sự" mà thế giới đang phải đối mặt, trong đó có tình trạng phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và đầu nổ hạt nhân.
Mỹ cùng các cường quốc phương Tây từ lâu nghi ngờ chương trình hạt nhân của Iran là nhằm sản xuất vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, Tehran khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ các mục đích dân sự.
Đây là cuộc họp cấp cao đầu tiên giữa Iran và sáu nước lớn trên thế giới kể từ một cuộc họp tương tự hồi tháng 7/2008 vốn không đạt kết quả khả quan nào. Đây cũng là lần đầu tiên Mỹ tham gia đầy đủ vào các cuộc hội đàm với Iran. Tại cuộc gặp năm 2008, Mỹ hiện diện với tư cách là quan sát viên.
Đoàn đại biểu Mỹ tới Geneva hôm 1/10 được dẫn đầu bởi Thứ trưởng Ngoại giao William Burns. Đáng chú ý, quan chức này đã có cuộc hội kiến song phương không chính thức với đại diện Iran, ông Jalili - một dấu hiệu cho thấy chính quyền Obama sẵn sàng đối thoại với Tehran.
Theo phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Burns đã thúc ép Iran cần phải có những bước đi cụ thể và vững chắc phù hợp với các nghĩa vụ quốc tế của mình, đồng thời xây dựng lòng tin với thế giới về bản chất hòa bình của chương trình hạt nhân mà họ đang theo đuổi. Hai vị đại biểu cũng có một cuộc trao đổi thẳng thắn về nhiều vấn đề khác, trong đó có nhân quyền.
Cuộc gặp giữa hai ông Burns và Jalili được xem là lần tiếp xúc cấp cao nhất giữa Washington và Tehran kể từ khi hai nước cắt đứt quan hệ ngoại giao sau cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979 ở Iran.
Từ Washington, Tổng thống Barack Obama gọi cuộc hội đàm hạt nhân giữa Iran với sáu cường quốc là một sự khởi đầu mang tính xây dựng. Ông cũng yêu cầu Iran phải thực hiện đúng những cam kết của mình.
"Lời nói không thể thay cho hành động", Obama phát biểu tại Nhà Trắng sau khi cuộc họp ở Geneva kết thúc. "Sự kiên nhẫn của chúng tôi có hạn".
Nếu Iran không thực hiện các cam kết hợp tác của mình, "khi đó Mỹ sẽ không thể tiếp tục đàm phán vô hạn định, và chúng tôi sẵn sàng tăng cường áp lực", ông chủ Nhà Trắng cảnh báo, ngụ ý các lệnh cấm vận khắt khe hơn dành cho nước Cộng hòa Hồi giáo.
- Thanh Hảo (Theo THX, AP, Reuters)
