Các cường quốc chuẩn bị bước vào cuộc họp quan trọng bàn chuyện Iran và nhiều khả năng sẽ có lệnh cấm vận đối với quốc gia hồi giáo này. 

Cơ sở hạt nhân của Iran ở Busher. (Ảnh: AP)

Theo lịch, Mỹ cùng 5 cường quốc khác là Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức tiến hành họp với Iran trong ngày thứ Năm, 1/10, tại thành phố Geneva của Thuỵ Sỹ để thúc ép nước này phải ngừng ngay chương trình làm giàu uranium và các hoạt động hạt nhân liên quan.

Được biết, các nhà đàm phán Mỹ sẽ có một cuộc đối mặt hiếm hoi với phái đoàn Iran để đưa ra yêu cầu buộc Iran ngừng chương trình mà Washington cho là chế tạo vũ khí hạt nhân.

“Sẽ là một quá trình không nhanh chóng và dễ dàng. Chúng tôi sẽ không đưa ra phán quyết nào trong ngày thứ Năm, 1/10. Chúng tôi cần cân nhắc thái độ và mức độ thiện chí của Iran trong cách tiếp cận vấn đề trong cuộc họp này”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ P.J. Crowley phát biểu.

Trong khi đó, từ Thủ đô Tehran, Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad phát biểu rằng cuộc gặp lần này là bài kiểm tra xem các nước có tôn trọng quyền chính đáng của Iran hay không.

"Cuộc gặp này là một bài kiểm tra xem mức độ chân thật và sự tuân thủ luật pháp quốc tế của các nước như thế nào”, ông Ahmadinejad phát biểu trên kênh truyền hình quốc gia IRNA.

Còn theo giới quan sát, một khi cuộc họp kết thúc, nhiều khả năng Mỹ cùng 5 cường quốc còn lại sẽ thống nhất áp dụng lệnh cấm vận nghiêm ngặt hơn và hà khắc hơn đối với quốc gia hồi giáo này.

Khả năng này càng có thể xảy ra, nhất là khi Mỹ vừa qua đã đạt được sự ủng hộ từ phía Nga - cường quốc trước nay vẫn không đồng ý với phương Tây trong việc xử mạnh tay với Iran.

Cụ thể, tại phiên thảo luận vừa qua tại Liên Hợp Quốc, Tổng thống Dmitry Medvedev cho rằng, trong một số trường hợp, cấm vận là “không thể tránh khỏi”.

"Chúng ta cần giúp Iran đưa ra những quyết định đúng đắn”, ông Medvedev nói sau khi gặp gỡ với Tổng thống Mỹ Barack Obama bên lề cuộc họp LHQ tại New York.

Nhà Trắng đã hoan nghênh động thái này. Người phát ngôn Nhà Trắng Robert Gibbs cho hay: “Việc Nga sẵn sàng đóng một vai trò tích cực hơn là điều vô cùng quan trọng”.

Tuy vậy, ngược lại với Nga, Trung Quốc không ủng hộ cấm vận Iran. Bắc Kinh khẳng định, việc áp dụng biện pháp trừng phạt Iran không phải là cách đúng đắn để giải quyết những tranh cãi xung quanh chương trình hạt nhân của nước này. Theo giới phân tích, công nghiệp dầu khí của Iran dường như sẽ ảnh hưởng nếu bị cấm vận cứng rắn hơn. Điều này có thể giải thích tại sao Trung Quốc không ủng hộ gia tăng trừng phạt.

Chương trình hạt nhân của Iran là tâm điểm cuộc thảo luận phi hạt nhân tại phiên họp Đại hội đồng LHQ hôm 24/9 vừa qua cũng như Hộ nghị G20 diễn ra ngay sau đó.

Điểm đáng chú ý trong các cuộc họp bàn về Iran gần đây là thái độ của ông Obama. Dường như ông Obama muốn có sự tham gia sâu rộng hơn của cộng đồng thế giới đối với việc thúc ép Iran, thay vì chỉ Mỹ và vài nước phương Tây như trước nay.

Gần đây ông Obama đặc biệt nhấn mạnh tới “các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế” nhằm thúc ép Iran giải trừ hạt nhân và cũng đề cập tới “cộng đồng thế giới” khi nói tới việc trừng phạt, cấm vận Iran, nếu có.  

• Nhật Vy (Theo AP, CNN, Reuters)