Tổng thống Barack Obama tuyên thệ nhậm chức đã được 6 tháng, sau khi thành công trong chiến dịch tranh cử mà thông điệp chính được nhắc đi nhắc lại là “Thay đổi” và “khôi phục hình ảnh nước Mỹ trên trường quốc tế”.

Tổng thống Barack Obama (trái) và người tiền nhiệm George W. Bush. Ảnh USNews

Tuy vậy giờ đây vẫn chưa có gì chứng tỏ có sự khác biệt giữa triều đại của Tổng thống Barack Obama so với thời của George W. Bush.

Tất nhiên, 6 tháng không phải là nhiều. Song nó cũng đã chiếm 1/8 nhiệm kỳ của một tổng thống Mỹ. Hơn nữa, như Obama đã thừa nhận, không còn mấy thời gian tính từ giờ cho đến kỳ bầu cử dân biểu vào năm 2010 và do vậy phải có một sự thay đổi thực sự để minh chứng cho các cử tri thấy rõ. Rồi ngay sau đó là cuộc bầu cử tổng thống nhiệm kỳ mới vào năm 2012. Không còn nhiều thời gian.

Người dân Mỹ càng khát khao nhìn thấy một sự thay đổi thực sự nào đó khi Obama không theo đuổi nhiệt tình các mục tiêu như phòng thủ tên lửa, quan hệ thân tình với Israel và vấn đề ý thức hệ với Cuba. Ngoài những vấn đề đó thì dường như các vấn đề khác chỉ mang tính trang điểm. Các vấn đề truyền thống kia vẫn là việc chính của mỗi tổng thống Mỹ, trừ phi có gì đó đột biến. Nhưng đột biến dường như chưa xuất hiện.

Về vấn đề Iraq, việc rút quân dứt khoát theo tiến độ định sẵn được coi như một dấu ấn của Obama. Tuy nhiên, giới quân sự cho rằng một trong những điều kiện tiên quyết giúp quá trình rút quân được thực hiện sớm là nhờ những thành công trên mặt trận. Mà thành công trên mặt trận có được lại là nhờ việc tăng quân trước đó mà Tổng thống Bush đã triển khai. Và nhiều người tin rằng, đó mới là điều quan trọng, còn rút quân thì Tổng thống Bush cũng sẽ làm được, nếu ông vẫn tại nhiệm.

Về vấn đề Afghanistan, mọi thứ gần như được giữ nguyên, dù Obama cũng đã vạch ra một kế hoạch mới. Song kế hoạch mới của Obama dường như là giữ nguyên kế hoạch cũ của Tổng thống Bush. Cụ thể, ông Obama đã chú trọng vấn đề chống phiến quân ở Afghanistan. Song vấn đề đó thực ra đã được Bush chú trọng trước đó hơn 6 tháng. Bush chú trọng nên đã cử vị tướng lão luyện bậc nhất là David Petraeus chuyên lo về vấn đề Afghanistan và đặt Afghanistan vào vị trí quan trọng trong danh mục công việc của Lầu Năm Góc. Bush đã chọn Robert Gates cai quản Lầu Năm Góc. Tất cả những người đó vẫn được Obama giữ lại.

Về Iran, chính sách của ông Obama càng giống với người tiền nhiệm. Cũng cứng rắn khẳng định rằng việc Iran trang bị vũ khí hạt nhân là “không thể chấp nhận”, song cũng như Bush, Obama hiểu rằng Mỹ không có nhiều điều kiện để đưa ra những lựa chọn đột biến về vấn đề này. Nghĩa là không dễ xử lý vấn đề Iran theo hướng Mỹ muốn, do những hạn chế Mỹ đang đối mặt.

Về Pakistan, hợp tác chống khủng bố vẫn là vấn đề then chốt trong quan hệ Mỹ - Pakistan. Quan hệ đó vẫn như thời Bush, và việc cùng nhau chống khủng bố cũng vẫn như cũ: dùng bạo lực khắc chế bạo lực đối với Taliban và al-Qaeda tại đây.

Nói thêm về Al-Qaeda, tới giờ thì Obama cũng không khá hơn Bush, vì cả hai đều chưa bắt được Bin Laden! (Tất nhiên đây chỉ là lời bông đùa vui vẻ, song không phải là không có ý nghĩa).

Về vấn đề CHDCND Triều Tiên, không hề có sự tiến bộ nào Mỹ có thể đạt được dưới thời Obama. CHDCND Triều Tiên lại còn thử một loạt tên lửa và Kim Jong-il vẫn liên tiếp tỏ thái độ cứng rắn.

Với nước Nga, mọi chuyện vẫn đi theo con đường cũ. Cũng như Bush, Obama cũng luôn yêu cầu Nga “phải rời khỏi Nam Ossetia và Abkhazia” nhưng không có động thái cụ thể nào đi kèm. Và cũng như Bush, Obama cho rằng Nga không có quyền ngăn cản các nước gia nhập NATO. Nhưng dù sao ở vấn đề Nga, Obama cũng ghi điểm với việc tái khởi động lại chương trình START về cắt giảm vũ khí chiến lược giữa hai bên.

Về châu Âu, không nghi ngờ gì nữa, Obama tạo được ấn tượng tốt đẹp hơn người tiền nhiệm tại khu vực quan trọng này. Quan hệ giữa lãnh đạo các nước châu Âu với Obama có vẻ dễ dàng hơn, họ coi Obama là người dễ chịu hơn Bush. Song mọi việc mới chỉ dừng lại ở đó. Chưa có thành quả nào nhìn thấy được nhờ những thay đổi trong quan điểm nói trên.

Và để nói rằng Obama gần như đang duy trì chính sách của Bush, cũng cần phải nói thêm rằng, nếu ở thêm nhiệm kỳ thứ 3, Bush sẽ cũng ôn hoà hơn, như Obama. Bằng chứng là trước khi rời Nhà Trắng, Bush đã cải tổ theo hướng ôn hoà. Đơn cử, Bush đã lặng lẽ loại bớt những “cái đầu nóng” như Paul Wolfowitz, Doug Feith, Donald Rumsfeld và để lại những nhân vật ôn hoà hơn như Condoleezza Rice hay Robert Gates.

• Nhật Vy (Theo National Interest)