Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 30/3 đã khẳng định quyền kiểm soát chưa từng có tiền lệ của chính phủ đối với ngành công nghiệp ôtô, đặt hạn chót để tập đoàn General Motors (GM) và Chrysler tái cơ cấu trước khi nhận thêm sự trợ giúp từ liên bang.

Tổng thống Obama (phải), ảnh AP

Theo Tổng thống Mỹ, các kế hoạch tái cơ cấu do hai công ty này đệ trình "không đủ tốt để nhận những khoản đầu tư mới mà họ đang yêu cầu. Chính quyền của tôi sẽ cho GM và Chrysler một thời gian nhất định, cùng với các chủ nợ, các nghiệp đoàn và các cổ đông để tái cơ cấu triệt để, theo cách đáng được đầu tư thêm tiền".

Obama nói rằng nếu họ không đạt được những mục tiêu trên, GM và Chrysler có thể cần sử dụng phá sản như một "cơ chế để giúp họ tái cơ cấu nhanh và nổi lên mạnh hơn". Một động thái như vậy sẽ loại bỏ núi nợ đang đè nặng lên hai công ty này.

Tổng thống Obama cũng tái đảm bảo với những khách hàng tương lai của Chrysler và GM rằng dịch vụ sau bán hàng của hai công ty này sẽ được đảm bảo ngay cả khi họ phá sản. "Nếu các bạn mua ôtô của Chrysler hay GM, ôtô của các bạn sẽ được bảo hành bởi bắt đầu từ ngày hôm nay, chính phủ Mỹ sẽ đứng đằng sau phiếu bảo hành của các bạn".

GM và Chrysler đang tìm kiếm hơn 20 tỷ USD trợ giúp từ liên bang. Trước đây, hai công ty này đã nhận được 17,4 tỷ USD viện trợ. Chrysler đã xin thêm 5 tỷ USD nữa trong khi GM nói rằng cần thêm 16,6 tỷ USD.

Nhóm đặc nhiệm về ngành ôtô do chính quyền mới của Obama lập ra để giám sát kế hoạch cứu trợ của liên bang đối với hai công ty nói trên cho biết GM "có thể sống sót với một kế hoạch tái cơ cấu tích cực hơn hiện nay". GM đã tuyên bố cắt giảm hàng nghìn việc làm và đóng cửa một số nhà máy để giảm chi phí. Tuy nhiên, nhóm đặc nhiệm đã chỉ trích các nỗ lực tái cơ cấu hiện nay của GM là quá chậm chạp.

Do vậy, GM được ra điều kiện là phải trình một kế hoạch tái cơ cấu mới, triệt để hơn, trong vòng 60 ngày thì mới nhận được thêm sự trợ giúp từ Washington. Hôm 29/3, ông Obama đã ra lệnh cho Giám đốc điều hành Rick Wagoner của GM từ chức - một dấu hiệu về sự can thiệp sâu của chính phủ vào một ngành công nghiệp từng là biểu tượng của chủ nghĩa tư bản Mỹ.

Trong trường hợp của Chrysler, nhóm đặc nhiệm nghi ngờ liệu công ty này có thể tồn tại độc lập hay không vì nó quá nhỏ và yêu cầu nó sáp nhập với hãng Fiat của Italia hoặc một công ty ôtô khác. Fiat và Chrysler đã tạo ra một liên minh chiến lược hồi đầu năm. Chính phủ Mỹ sẽ cung cấp vốn hoạt động cho Chrysler thêm 30 ngày nữa trong khi tiến trình sáp nhập được thảo luận. Nếu thành công, sau đó Washington sẽ xem xét bơm thêm 6 tỷ vào công ty này.

Ford Motor, thành viên thứ ba trong bộ ba sản xuất ôtô tại Mỹ, vẫn chưa yêu cầu trợ giúp từ liên bang.

• Minh Sơn (theo BBC, AP, Washington Post)