Đúng 9h15 sáng 25/2 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Obama bắt đầu phát biểu trước hai viện của Quốc hội. Ông kêu gọi, người Mỹ đoàn kết với nhau để vực dậy nền kinh tế và trấn an bằng tuyên bố: "Mỹ sẽ trỗi dậy mạnh hơn bao giờ hết". 

VietNamNet giới thiệu toàn văn bài phát biểu quan trọng này: 

Tổng thống Obama đang phát biểu trước Quốc hội Mỹ. (Ảnh: AP)

Trách nhiệm với tương lai 

Thưa Chủ tịch Quốc hội, Phó Tổng thống Mỹ, các thành viên của Quốc hội và Đệ nhất phu nhân.

Tôi tới đây tối nay không chỉ phát biểu với những nghị sĩ tôn kính trong phòng họp này, mà còn phát biểu thẳng thắn và trực tiếp trước những cử tri, những người đã cử chúng ta tới đây.

Tôi biết rằng, đối với nhiều người Mỹ đang xem chương trình này, nền kinh tế của chúng ta là một mối quan ngại trên hết. Và đúng như vậy. Nếu các bạn chưa bị ảnh hưởng bởi cuộc suy thoái này, các bạn có lẽ đã biết một vài người bị ảnh hưởng. Đó có thể là một người bạn, một người hàng xóm hay một thành viên trong gia đình.

Các bạn không cần nghe thêm danh sách các số liệu thống kê rằng nền kinh tế Mỹ đang rơi vào khủng hoảng, bởi các bạn đang sống với nó hàng ngày. Đó là lo lắng khi bạn thức dậy và là nguyên nhân mất ngủ hàng đêm. Đó là công việc các bạn nghĩ sẽ phải từ bỏ hoặc giờ đã mất. Công việc mà các bạn đã xây dựng ước mơ trên đó giờ đang treo trên một sợi chỉ mành. Tác động của cuộc suy thoái này là thực và hiện diện ở khắp nơi.

Tuy nhiên, trong khi nền kinh tế của chúng ta có thể bị suy yếu và lòng tin của chúng ta bị lung lay và mặc dù chúng ta đang trải qua thời kỳ khó khăn và bất ổn, tối nay tôi muốn mọi người Mỹ biết điều này:

Chúng ta sẽ tái thiết, sẽ phục hồi và nước Mỹ sẽ nổi lên mạnh hơn bao giờ hết.

Gánh nặng của cuộc khủng hoảng sẽ không phá hủy được vận mệnh của đất nước này. Câu trả lời đối với các vấn đề không vượt quá tầm tay của chúng ta. Chúng tồn tại trong trường đại học và các phòng thí nghiệm của chúng ta, trên cánh đồng và nhà máy của chúng ta, trong trí tưởng tượng của các thương nhân và niềm tự hào của những người lao động cần cù trên Trái đất này.

Những phẩm chất này đã khiến nước Mỹ trở thành động lực tiến bộ và thịnh vượng nhất trong lịch sử nhân loại và chúng ta vẫn sở hữu những phẩm chất đó. Điều cần thiết đối với nước Mỹ hiện nay là chúng ta phải đoàn kết, dũng cảm đối mặt với mọi thách thức và chịu trách nhiệm về tương lai của chúng ta một lần nữa.

Giờ nếu chúng ta trung thực với bản thân, chúng ta sẽ phải thừa nhận rằng, lâu nay chúng ta không phải lúc nào cũng đương đầu với các trách nhiệm đó với tư cách là một chính phủ hoặc một dân tộc. Tôi nói điều này không phải đổ trách nhiệm hoặc soi mói quá khứ mà bởi vì chỉ có hiểu làm sao chúng ta lâm vào tình cảnh này chúng ta mới có thể tự thóat ra.

Thực tế là nền kinh tế của chúng ta không rơi vào suy thoái trong một sớm một chiều. Không phải mọi vấn đề của chúng ta bắt đầu khi thị trường nhà ở sụp đổ hoặc thị trường chứng khoán tụt dốc. Trong nhiều thập kỷ, chúng ta đã biết rằng, sự sống còn của chúng ta phụ thuộc vào việc tìm kiếm những nguồn năng lượng mới. Tuy nhiên, ngày nay chúng ta nhập khẩu nhiều dầu mỏ hơn trước.

Chi phí chăm sóc y tế gặm nhấm ngày càng nhiều khoản tiền tiết kiệm hàng năm của chúng ta. Thế nhưng, chúng ta lại trì hoãn cải cách. Con cháu chúng ta sẽ cạnh tranh việc làm trong một nền kinh tế toàn cầu mà quá nhiều trường học chưa chuẩn bị cho họ điều đó. Và mặc dù những thách thức này chưa được giải quyết, chúng ta vẫn tìm cách chi tiêu nhiều hơn và tích tụ nhiều nợ hơn bao giờ hết, cả nợ cá nhân và chính phủ.

Chúng ta đã sống qua một kỷ nguyên khi những lợi ích ngắn hạn được chú trọng hơn sự thịnh vượng lâu dài, khi tầm nhìn của chúng ta không vượt qua được tháng lương tiếp theo, quý tiếp theo hoặc cuộc bầu cử tiếp theo. Thặng dư là cái cớ để chuyển sự giàu có cho người giàu thay vì đầu tư vào tương lai của chúng ta.

Các quy định bị phá hủy từ bên trong vì lợi nhuận nhanh và một thị trường khỏe mạnh phải trả giá bằng sinh mệnh của nó. Mọi người mua những căn nhà mà họ biết là không thể chi trả ngân hàng hoặc những tổ chức tín dụng sẵn sàng cung cấp các khoản vay khó đòi bằng mọi giá. Trong lúc đó, những cuộc tranh luận quan trọng và những quyết định khó khăn bị trì hoãn.

Đã tới ngày xem xét và đã tới lúc chúng ta chịu trách nhiệm về tương lai của chính chúng ta.

"Nước Mỹ sẽ mạnh hơn bao giờ hết", Tổng thống Mỹ nói. (Ảnh: Corbis)

Đã tới lúc phải hành động

Giờ là lúc để hành động một cách táo bạo và khôn khéo. Không chỉ để phục hồi nền kinh tế này, mà còn để xây dựng một nền tảng mới cho sự thịnh vượng lâu dài. Giờ là lúc bắt đầu tạo việc làm, tái khởi động hoạt động cho vay tiền và đầu tư vào những lĩnh vực như năng lượng, chăm sóc y tế và giáo dục.

Đó là một chương trình nghị sự mà bắt đầu bằng việc làm

Ngay khi tôi nhậm chức, tôi đã yêu cầu Quốc hội gửi cho tôi một kế hoạch phục hồi. Kế hoạch đó sẽ giúp mọi người trở lại làm việc và có tiền trong túi. Không phải do tôi tin vào chính phủ lớn hơn. Tôi không tin điều đó. Không phải bởi vì tôi không quan tâm tới khoản nợ khổng lồ mà chúng ta thừa hưởng. Tôi tin chứ.

Tôi đã kêu gọi hành động bởi vì không hành động sẽ khiến nhiều người hơn bị mất việc và gây ra nhiều khó khăn hơn. Thực tế, nếu chúng ta không hành động, có lẽ thâm hụt dài hạn của chúng ta đã tồi tệ hơn. Đó là lý do tôi thúc đẩy Quốc hội nhanh chóng hành động. Và tối nay, tôi lấy làm biết ơn rằng, Quốc hội đã đáp lại lời kêu gọi đó và tôi vui mừng khi nói rằng, chúng ta giờ đã có Luật tái Đầu tư và Phục hồi nước Mỹ.

Trong hai năm tới, kế hoạch này sẽ cứu hoặc tạo ra 3,5 triệu việc làm. Hơn 90% công việc này sẽ ở khu vực tư nhân - công việc tái xây dựng đường và cầu, xây dựng các tua-bin gió và pin mặt trời, đặt băng thông rộng và mở rộng cầu đường.

Với kế hoạch này, có những giáo viên sẽ giữ được việc làm và dạy dỗ con em chúng ta. Các thầy thuốc có thể tiếp tục chăm sóc người ốm. 57 sĩ quan cảnh sát vẫn đang trực trên các khu phố của Minneapolis tối nay bởi kế hoạch này có thể ngăn chặn được khả năng họ bị sa thải.

Với kế hoạch này, 95% gia đình làm công ăn lương ở Mỹ sẽ được giảm thuế - hành động cụ thể mà các bạn sẽ nhìn thấy trên tấm séc của các bạn bắt đầu từ ngày 1/4.

Với kế hoạch này, các gia đình đang vật lộn để trả học phí sẽ nhận được khoản tín dụng thuế trị giá 2.500USD cho tất cả 4 năm học đại học. Và những người Mỹ đã mất việc do khủng hoảng kinh tế sẽ nhận được thêm trợ cấp thất nghiệp và tiếp tục được bảo hiểm y tế để vượt qua cơn bão này.

Những lĩnh vực này sẽ làm nền kinh tế của chúng ta tăng trưởng, ngay cả khi chúng ta đưa ra những lựa chọn khó khăn là giảm thâm hụt ngân sách. Đó là mục tiêu của chương trình nghị sự kinh tế mà tôi muốn tiến hành và cũng là điều tôi muốn nói hôm nay.

Tôi biết có một số người trong phòng này cũng như một số người đang theo dõi tôi phát biểu ở nhà hoài nghi liệu kế hoạch này có hiệu quả hay không. Tôi hiểu sự hoài nghi đó. Tại Washington này, tất cả chúng ta đã thấy những ý định tốt đẹp có thể biến thành những lời hứa bị phá vỡ và sự chi tiêu lãng phí nhanh tới mức nào. Với một kế hoạch quy mô như thế, trách nhiệm to lớn của chúng ta là phải thực hiện kế hoạch đó đúng đắn.

Đó là lý do tại sao tôi đã yêu cầu Phó Tổng thống Biden đảm trách việc giám sát đầy khó khăn và chưa có tiền lệ. Tôi đã nói với mọi thành viên trong Nội các của tôi cũng như các thị trưởng và thống đốc khắp nước Mỹ rằng, họ sẽ phải chịu trách nhiệm trước tôi và trước nhân dân Mỹ về từng đồng đôla mà họ tiêu. Tội đã bổ nhiệm Tổng thanh tra để xử lý mọi vụ lãng phí và gian lận. Và chúng tôi đã tạo ra một trang web mới tên là recovery.gov để mọi người Mỹ có thể biết tiền đang được tiêu như thế nào và ở đâu.

Do vậy, kế hoạch phục hồi kinh tế mà chúng ta đã thông qua, là bước đi đầu tiên đưa nền kinh tế Mỹ trở lại quỹ đạo. Tuy nhiên, đó chỉ là bước đi đầu tiên. Bởi ngay cả khi chúng ta thực hiện kế hoạch này hoàn toàn thành công, sẽ không có sự phục hồi thực sự trừ khi chúng ta giải quyết được khủng hoảng tín dụng mà đã làm suy yếu nghiêm trọng hệ thống tài chính của chúng ta.

Tôi muốn nói thẳng thắn về vấn đề này tối nay, bởi mọi người Mỹ nên biết rằng, nó ảnh hưởng trực tiếp tới các bạn và sự thịnh vượng của gia đình các bạn. Các bạn cũng nên biết rằng, tiền mà các bạn gửi ngân hàng khắp nước Mỹ là an toàn, bảo hiểm của các bạn là an toàn và các bạn có thể trông cậy vào sự tiếp tục hoạt động của hệ thống tài chính Mỹ.

Đó không phải là nguồn gốc lo ngại. Lo ngại là nếu chúng ta không tái khởi động việc cho vay tiền ở đất nước này, sự phục hồi của chúng ta sẽ bị bóp nghẹt trước khi nó bắt đầu.

Các bạn thấy đấy, dòng tín dụng là huyết mạch của nền kinh tế. Khả năng vay được tiền là cách các bạn tài trợ cho việc mua mọi thứ, từ nhà cửa cho tới ôtô và học phí, cách các cửa hàng dự trữ, các nông trại mua máy móc và các doanh nghiệp trả lương cho nhân viên.

Tuy nhiên, dòng tín dụng đã ngừng chảy. Quá nhiều nợ xấu từ cuộc khủng hoảng nhà đất đã xuất hiện trong sổ sách của quá nhiều ngân hàng. Với quá nhiều nợ và lại ít lòng tin, những ngân hàng này giờ sợ cho các gia đình và doanh nghiệp vay nhiều tiền hơn nữa cũng như cho nhau vay tiền.

Khi không có hoạt động cho vay, các gia đình không thể có tiền để mua nhà hoặc xe hơi. Các doanh nghiệp buộc phải sa thải nhân công. Nền kinh tế của chúng ta sẽ càng tồi tệ hơn và tín dụng càng ít hơn. Đó là lý do chính quyền này đang hành động nhanh chóng và quyết liệt để phá vỡ chu kỳ hủy diệt này, để phục hồi lòng tin và bắt đầu lại hoạt động cho vay.

"Chúng ta sẽ hành động với quyết tâm cao độ", Obama tuyên bố. (Ảnh: Corbis)

Có nhiều cách để tiến hành

Chúng ta sẽ làm điều đó theo nhiều cách. Trước tiên, chúng ta sẽ tạo ra một quỹ cho vay mới. Quỹ đó là nỗ lực lớn nhất để cung cấp các khoản vay cho ngành công nghiệp ôtô, trường đại học, các doanh nghiệp nhỏ, người tiêu dùng và các thương nhân - những người vận hành nền kinh tế này.

Thứ hai, chúng ta đã bắt đầu thực hiện một kế hoạch nhà ở. Kế hoạch đó sẽ giúp các gia đình có nguy cơ bị tịch thu nhà. Kế hoạch này sẽ không giúp những nhà đầu cơ.

Tuy nhiên, kế hoạch sẽ giúp hàng triệu người Mỹ đang vật lộn với giá nhà suy giảm - những người Mỹ giờ sẽ có thể tận dụng lãi suất thấp mà kế hoạch này mang lại. Trên thực tế, một gia đình trung bình được trợ giúp từ kế hoạch này có thể tiết kiệm gần 2.000USD mỗi năm cho khoản vay thế chấp nhà ở của họ.

Thứ ba, chúng ta sẽ hành động với sự quyết tâm cao độ của chính phủ liên bang để đảm bảo rằng các ngân hàng lớn của Mỹ có đủ lòng tin và đủ tiền để cho vay, ngay cả vào thời điểm khó khăn hơn. Và khi chúng ta biết rằng, một ngân hàng lớn gặp phải vấn đề nghiêm trọng, chúng ta sẽ phải buộc ngân hàng đó chịu trách nhiệm, phải thích ứng để có thể phục vụ người dân và nền kinh tế Mỹ.

Tôi hiểu rằng Phố Wall có thể cảm thấy dễ chịu hơn nếu có một chính sách trợ giúp mà không có điều kiện gắn kèm và chẳng ai phải chịu trách nhiệm về những quyết định hấp tấp của họ. Tuy nhiên, một chính sách như vậy sẽ không giải quyết được vấn đề. Mục tiêu của chúng ta là nhanh chóng tái khởi động hoạt động cho người dân và doanh nghiệp vay tiền, cũng như chấm dứt cuộc khủng hoảng này vĩnh viễn.

Tôi muốn các ngân hàng này chịu trách nhiệm hoàn toàn về sự hỗ trợ mà họ nhận được và lần này họ sẽ phải làm rõ những đồng tiền thuế của người dân Mỹ được sử dụng như thế nào. Lần này, các giám đốc điều hành sẽ không thể sử dụng bừa bãi tiền thuế của dân. Những ngày như thế đã kết thúc.

Tuy nhiên, kế hoạch này sẽ đòi hỏi nguồn lực lớn từ Chính phủ Liên bang, và có lẽ là nhiều tiền hơn so với dự định. Mặc dù chi phí để hành động là rất lớn, song tôi có thể đảm bảo với các bạn rằng, cái giá của việc không hành động sẽ lớn hơn vì nó sẽ làm cho nền kinh tế khập khễnh không phải trong vài tháng hoặc vài năm, mà có lẽ là một thập kỷ. Việc đó sẽ khiến thâm hụt của chúng ta nặng nề hơn, việc kinh doanh tồi tệ hơn, cho các bạn và cho thế hệ kế tiếp. Và tôi quyết không để điều đó xảy ra.

Tôi hiểu rằng, khi chính quyền ông Bush yêu cầu Quốc hội trợ giúp các ngân hàng gặp khó khăn, các nghị sĩ Dân chủ cũng như Cộng hòa tức giận về sự quản lý tồi và những hậu quả tiếp theo. Người đóng thuế ở Mỹ cũng tức giận và tôi cũng tức giận.

Do vậy, tôi biết việc trợ giúp các ngân hàng hiện không được công chúng ủng hộ, đặc biệt là khi mọi người đang phải khổ sở do những quyết định tồi của các ngân hàng. Tôi hứa với các bạn. Tôi hiểu điều đó.

Tuy nhiên, tôi cũng biết rằng, trong thời kỳ khủng hoảng, chúng ta không thể lãnh đạo với sự tức giận hoặc nhượng bộ về chính trị. Công việc của tôi - của chúng ta - là giải quyết vấn đề này. Công việc của chúng ta là lãnh đạo bằng trách nhiệm. Tôi sẽ không chi một xu nào để thưởng cho một giám đốc nào đó ở Phố Wall, mà sẽ làm mọi việc có thể để giúp các doanh nghiệp nhỏ không thể trả lương cho công nhân hoặc giúp những gia đình đã tiết kiệm nhiều song vẫn không thể vay được tiền mua nhà thế chấp.

Khi hoạt động cho vay trở lại, các gia đình trẻ có thể mua một ngôi nhà mới. Các công ty sẽ thuê công nhân để xây dựng ngôi nhà đó. Sau đó, những công nhân này sẽ có tiền để tiêu và nếu họ có thể vay tiền, họ có thể mua ôtô hoặc lập doanh nghiệp. Các nhà đầu tư sẽ trở lại thị trường và các gia đình Mỹ sẽ thấy kế hoạch lương hưu của họ được đảm bảo. Chậm chạp song chắc chắn, lòng tin sẽ trở lại và nền kinh tế của chúng ta sẽ phục hồi.

Do vậy, tôi yêu cầu Quốc hội Mỹ cùng tôi làm mọi việc cần thiết. Bởi chúng ta không thể phó mặc cho đất nước này trước một cuộc suy thoái vô tận. Để đảm bảo cuộc khủng hoảng có quy mô như thế này không tái diễn, tôi yêu cầu Quốc hội nhanh chóng ban hành các đạo luật cải cách hệ thống quản lý đã lạc hậu của chúng ta. Đã đến lúc đưa ra những quy định mới, chặt chẽ hơn để thúc đẩy thị trường tài chính của chúng ta cũng như trừng phạt các hành động lạm dụng và gian lận.

Kế hoạch phục hồi kinh tế và ổn định hệ thống tài chính là những biện pháp trước mắt mà chúng ta đang tiến hành để khôi phục nền kinh tế Mỹ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, cách duy nhất để phục hồi hoàn toàn sức mạnh kinh tế Mỹ là đầu tư dài hạn. Đầu tư dài hạn sẽ mang đến việc làm mới, các ngành nghề mới và lấy lại khả năng cạnh tranh với các nước khác trên thế giới.

Cách duy nhất để thế kỷ này sẽ là một thế kỷ nữa của nước Mỹ, là chúng ta phải chống lại sự phụ thuộc vào dầu mỏ, chi phí chăm sóc y tế cao, các trường học không sẵn sàng cho con em của chúng ta và núi nợ nần mà họ thừa hưởng. Đó là trách nhiệm của chúng ta.

"Điều đó không có nghĩa là sẽ phớt lờ những thách thức dài hạn", Obama nói. (Ảnh: Corbis)

Kế hoạch ngân sách

Trong vài ngày tới, tôi sẽ trình dự thảo ngân sách lên Quốc hội. Chúng ta thường coi những tài liệu này chỉ là những con số trên giấy hay danh sách các chương trình. Tôi thì khác. Tôi nhìn nhận dự thảo đó là một tầm nhìn đối với nước Mỹ - một kế hoạch cho tương lai của chúng ta.

Ngân sách của tôi không tìm cách giải quyết mọi vấn đề. Nó phản ánh sự thật phũ phàng về cái chúng ta được thừa hưởng - một khoản thâm hụt hàng nghìn tỷ USD, một cuộc khủng hoảng tài chính và một cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng.

Căn cứ vào những thực tế này, tất cả mọi người trong căn phòng này - cả Dân chủ và Cộng hòa - sẽ phải hy sinh một số lợi ích. Tôi cũng phải hy sinh.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta có thể phớt lờ những thách thức dài hạn của chúng ta. Tôi bác bỏ quan điểm cho rằng, các vấn đề của chúng ta sẽ tự thân giải quyết và Chính phủ không có vai trò gì trong việc đặt nền móng cho sự thịnh vượng chung của chúng ta.

Lịch sử nhắc nhở chúng ta rằng vào mọi lúc biến động kinh tế, quốc gia này đã phản ứng bằng hành động táo bạo và những ý tưởng vĩ đại. Trong cuộc nội chiến, chúng ta đã xây dựng các tuyến đường xe lửa từ bờ biển này tới bờ biển khác để thúc đẩy thương mại và công nghiệp.

Hệ thống trường công ra đời trong lúc biến động của cuộc Cách mạng công nghiệp. Sau chiến tranh và suy thoái, luật GI đã gửi một thế hệ tới các trường đại học và tạo ra giai cấp trung lưu đông đảo nhất trong lịch sử. Và một cuộc đấu tranh vì tự do đã giúp nước Mỹ có các tuyến đường cao tốc, đặt chân lên mặt trăng cũng như tạo ra sự bùng nổ về công nghệ.

Trong mỗi trường hợp, chính phủ không thay thế doanh nghiệp tư nhân. Chính phủ chỉ tạo xúc tác cho các doanh nghiệp tư nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng nghìn doanh nghiệp thích ứng và phát triển.

Chúng ta là một quốc gia đã nhìn thấy những hứa hẹn trong nguy hiểm và đã giành lấy cơ hội từ thử thách. Giờ chúng ta phải là quốc gia đó. Đó là tại sao ngân sách mà tôi đệ trình sẽ đầu tư vào ba lĩnh vực cực kỳ quan trọng đối với tương lai kinh tế Mỹ: Năng lượng, chăm sóc y tế và giáo dục.

Tăng gấp đôi nguồn năng lượng tái sinh

Hãy bắt đầu bằng năng lượng. Chúng ta biết đất nước chinh phục được năng lượng sạch, năng lượng tái sinh sẽ đi đầu trong thế kỷ 21. Chính Trung Quốc đã khởi xướng kế hoạch lớn nhất trong lịch sử để làm nền kinh tế của họ hiệu quả về năng lượng.

Chúng ta đã đầu tư vào công nghệ năng lượng mặt trời, song chúng ta lại tụt sau các quốc gia như Đức và Nhật Bản trong việc sản xuất nguồn năng lượng đó. Các nhà máy của chúng ta đã sản xuất các xe hơi chạy động cơ xăng và sinh học hỗn hợp, song những động cơ này phải dựa vào ắc quy sản xuất ở Hàn Quốc.

Tôi không chấp nhận một tương lai mà việc làm và các ngành công nghiệp của ngày mai bò ra ngoài biên giới của chúng ta và tôi biết các bạn cũng không chấp nhận. Đã tới lúc nước Mỹ lại phải vươn lên vị trí dẫn đầu.

Nhờ kế hoạch phục hồi của chúng ta, chúng ta sẽ tăng gấp đôi nguồn năng lượng tái sinh trong ba năm tới. Chúng ta cũng đã có khoản đầu tư lớn nhất cho nghiên cứu cơ bản - việc sẽ thúc đẩy không chỉ những phát kiến mới về năng lượng mà còn cả các đột phá về y học, khoa học và công nghệ.

Chúng ta sẽ sớm xây dựng hàng nghìn kilomet đường đây truyền tải điện để mang nguồn năng lượng mới tới các thành phố và thị trấn khắp nước Mỹ. Chúng ta sẽ thúc đẩy người Mỹ làm cho nhà cửa của họ hiệu quả hơn về năng lượng để họ có thể tiết kiệm hàng tỷ đôla tiền điện.

Tuy nhiên, để cải cách nền kinh tế, bảo vệ an ninh và cứu hành tinh của chúng ta khỏi những thảm họa do biến đổi khí hậu gây ra, chúng ta cần làm cho năng lượng tái sinh có thể tạo ra lợi nhuận. Do vậy, tôi yêu cầu Quốc hội gửi cho tôi dự luật về hạn chế khí thải nhà kính và thúc đẩy sản xuất nhiều năng lượng sạch hơn tại Mỹ.

Để hỗ trợ cho sự đổi mới đó, chúng ta sẽ đầu tư 15 tỷ USD mỗi năm để phát triển công nghệ chẳng hạn như phong điện và điện mặt trời, nhiên liệu sinh học tiên tiến, than sạch, xe hơi tiết kiệm nhiên liệu được chế tạo ngay tại Mỹ.

Về ngành ôtô của chúng ta, mọi người nhận ra rằng do nhiều năm ra quyết định tồi và suy thoái toàn cầu đã đẩy các nhà sản xuất tời bờ vực phá sản. Chúng ta không nên và sẽ không bảo vệ họ trước những quyết định quản lý tồi mà họ đã thực hiện.

Tuy nhiên, chúng ta giữ vững mục tiêu về một ngành ôtô có thể cạnh tranh và thắng lợi. Hàng triệu việc làm phụ thuộc vào ngành này. Hàng chục cộng đồng phụ thuộc vào nó. Tôi tin rằng, một quốc gia đã phát minh ra ôtô không thể khoanh tay đứng nhìn.

"Không thể trì hoãn việ cải cách hệ thống y tế", Tổng thống Mỹ khẳng định. (Ảnh: Corbis)

Cải cách mạnh mẽ y tế, giáo dục

Không thể làm việc này mà không tốn kém hoặc không gặp khó khăn. Tuy nhiên, đây là nước Mỹ. Chúng ta không làm những việc dễ dàng. Chúng ta cần làm những việc cần thiết để đưa đất nước này tiến lên.

Vì nguyên nhân đó, chúng ta cũng phải giải quyết chi phí chăm sóc y tế tăng vọt.

Đây là chi phí mà cứ 30 giây lại gây ra một vụ phá sản ở Mỹ. Tới cuối năm 2009, nó có thể khiến 1,5 triệu người Mỹ mất nhà ở. Trong 8 năm qua, phí bảo hiểm tăng nhanh hơn tiền lương gấp 4 lần. Cứ mỗi năm lại có thêm 1 triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế.

Đó là một trong những lý do chính tại sao các doanh nghiệp nhỏ đóng cửa và các công ty lớn chuyển việc làm ra nước ngoài. Và đó là một trong những phần tăng nhanh nhất và lớn nhất trong ngân sách của chúng ta. Căn cứ vào thực tế này, chúng ta không thể trì hoãn việc cải cách hệ thống chăm sóc y tế thêm nữa.

Chúng ta đã làm nhiều hơn để thúc đẩy cải cách y tế trong 30 ngày qua so với những gì đã làm trong 10 năm qua. Trước đây, Quốc hội đã thông qua luật cung cấp bảo hiểm y tế cho 11 triệu trẻ em Mỹ có bố mẹ làm việc cả ngày. Kế hoạch phục hồi của chúng ta sẽ đầu tư vào hệ thống y tế điện tử và công nghệ mới nhằm giảm lỗi, hạ chi phí, đảm bảo bí mật và cứu sống nhiều người.

Đó sẽ là một nỗ lực mới nhằm chữa trị ung thư - một căn bệnh động chạm tới cuộc sống của hầu hết mọi người Mỹ. Kế hoạch đó đầu tư lớn nhất vào chăm sóc y tế phòng ngừa, bởi đó là một trong những cách tốt nhất để đảm bảo sự khỏe mạnh của người dân Mỹ và kiểm soát được chi phí.

Ngân sách dựa trên những cuộc cải cách này. Ngân sách bao gồm cam kết mang tính lịch sử về cải cách toàn diện hệ thống chăm sóc y tế dựa trên nguyên tắc chăm sóc y tế chất lượng, phải chăng cho mọi người Mỹ. Đó là bước đi chúng ta phải thực hiện nếu muốn giảm thâm hụt trong những năm tới.

Sẽ có nhiều quan điểm khác nhau về cách tiến hành cải cách và đó là lý do tôi đang tập hợp các doanh nghiệp, công nhân, bác sĩ và những người chăm sóc y tế, những người Dân chủ và Cộng hòa để bắt đầu bàn về vấn đề này vào tuần tới.

Tôi không ảo tưởng đây sẽ là một công việc dễ dàng. Công việc này sẽ khó khăn. Tuy nhiên, tôi cũng biết rằng, gần một thế kỷ sau khi Teddy Roosevelt lần đầu tiên kêu gọi cải cách, chi phí chăm sóc y tế của chúng ta đã đè nặng xuống nền kinh tế bấy lâu cũng như lòng tin của đất nước này. Do vậy không thể trì hoãn cải cách y tế hơn nữa.

Thách thức thứ ba chúng ta phải giải quyết là cần khẩn cấp mở rộng cơ hội giáo dục ở Mỹ.

Trong nền kinh tế toàn cầu, nơi thứ có giá trị nhất mà bạn có thể bán là tri thức của các bạn, một nền giáo dục tốt không chỉ là một cơ hội mà là điều kiện tiên quyết.

Ngay bây giờ, 3/4 nghề nghiệp tăng trưởng nhanh nhất đòi hỏi bằng đại học. Tuy nhiên, chỉ có 50% công dân Mỹ có bằng đại học. Chúng ta có một trong những quốc gia công nghiệp có tỷ lệ bỏ học ở bậc trung học cao nhất và 50% sinh viên không học xong đại học.

Đầu tư cho giáo dục là thuốc kê đơn cho sự suy giảm kinh tế bởi chúng ta biết các quốc gia có nền giáo dục mạnh hơn chúng ta ngày nay sẽ có sức cạnh tranh mạnh hơn ngày mai. Đó là lý do chính quyền mới muốn đảm bảo rằng, mọi trẻ em được tiếp cận với giáo dục cạnh tranh và hoàn chỉnh, từ ngày chúng được sinh ra cho tới ngày bắt đầu làm việc.

Chúng ta đã tiến hành đầu tư mang tính lịch sử vào giáo dục thông qua kế hoạch phục hồi kinh tế này. Chúng ta đã mở rộng mạnh mẽ giáo dục cho trẻ em và sẽ tiếp tục cải thiện chất lượng vì giáo dục trong những năm đầu có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Chúng ta đã giúp thêm gần 7 triệu sinh viên có thể học đại học. Và chúng ta đã cung cấp nguồn lực cần thiết để ngăn chặn việc sa thải hoặc giảm bớt số giáo viên.

Tuy nhiên, chúng ta biết rằng các trường học không chỉ cần nhiều nguồn lực hơn, mà còn phải cải cách nhiều hơn. Đó là lý do ngân sách này tạo ra những ưu đãi mới đối với thành tích và thành công của giáo viên. Chúng ta sẽ đầu tư vào các chương trình đổi mới, nhằm giúp các trường đáp ứng những tiêu chuẩn cao và giảm bớt khoảng cách về trình độ.

Chính trách nhiệm của chúng ta với tư cách là các nghị sĩ và các nhà giáo dục là làm cho hệ thống này hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, mọi công dân cũng có trách nhiệm tham gia. Do vây, tối nay tôi yêu cầu mọi người Mỹ theo học ít nhất một năm đại học hoặc đào tạo hướng nghiệp. Mọi công dân Mỹ cần có bằng cấp cao hơn bằng tú tài trung học.

Bỏ học trung học không còn là một lựa chọn. Đó không chỉ là sự từ bỏ bản thân, từ bỏ đất nước của các bạn. Đất nước này cần và trọng dụng những tài năng của mọi công dân Mỹ. Đó là lý do chúng ta sẽ sẵn sàng có những hỗ trợ cần thiết để các bạn học xong đại học và đạt mục tiêu mới: Tới năm 2020, nước Mỹ một lần nữa có tỷ lệ cử nhân cao nhất thế giới.

Tôi biết rằng, học phí hiện ở mức cao hơn bao giờ hết. Chúng ta sẽ đảm bảo rằng, các bạn có thể chi trả cho việc học đại học. Để khuyến khích tinh thần phục vụ đất nước của thế hệ này và tương lai, tôi yêu cầu Quốc hội gửi cho tôi dự luật mang tên của Thượng nghị sĩ Orrin Hatch cũng như một người Mỹ không bao giờ ngừng hỏi ông ấy có thể làm gì cho đất nước này. Đó là Thượng nghĩ sĩ Edward Kennedy.

Những chính sách giáo dục này sẽ mang lại cơ hội cho con cháu chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta phải đảm bảo rằng, họ đi qua những cánh cửa cơ hội đó.

Cuối cùng, không có một chương trình hay chính sách nào có thể thay thế một ông bố hoặc bà mẹ, người sẽ tham dự các buổi họp phụ huynh hoặc giúp con cái làm bài tập sau bữa tối, hoặc tắt vô tuyến, cất trò chơi video và thay vào đó là đọc sách cho con nghe. Tôi nói với các bạn không chỉ với danh nghĩa một tổng thống mà còn với tư cách một người cha (của hai cô con gái - PV). Tôi cho rằng, trách nhiệm giáo dục con cái chúng ta phải bắt đầu ở gia đình.

Tất nhiên, chúng ta có một trách nhiệm khác đối với con cái chúng ta. Đó là trách nhiệm đảm bảo rằng, chúng ta không trút gánh nặng nợ nần mà chúng không thể trả. Với khoản thâm hụt ngân sách chúng ta thừa hưởng, cuộc khủng hoảng kinh tế và những thách thức dài hạn phải giải quyết, chúng ta phải đảm bảo rằng khi nền kinh tế Mỹ phục hồi, chúng ta phải làm mọi cách để giảm thâm hụt ngân sách.

Tôi tự hào rằng, chúng tôi đã thông qua kế hoạch phục hồi và tôi muốn thông qua một ngân sách mà đảm bảo rằng mọi đồng đôla chúng ta chi tiêu sẽ phản ánh những ưu tiên quốc gia quan trọng nhất của chúng ta.

Hôm qua, tôi đã tổ chức một cuộc họp tài khóa. Tại đó, tôi đã cam kết cắt giảm thâm hụt ngân sách 50% vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của tôi. Chính quyền của tôi cũng đã bắt đầu từng bước rà soát lại ngân sách liên bang để loại bỏ các chương trình chi tiêu lãng phí và không hiệu quả.

Các vị có thể hình dung đây là một tiến trình mất thời gian. Tuy nhiên, chúng ta đang bắt đầu bằng những dòng lớn nhất. Chúng ta đã xác định được khoản tiền tiết kiệm 2 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.

Trong dự thảo ngân sách này, chúng ta sẽ chấm dứt các chương trình giáo dục không hiệu quả và dừng các khoản hỗ trợ trực tiếp cho những doanh nghiệp nông nghiệp lớn mà không cần các khoản đó. Chúng ta sẽ loại bỏ các hợp đồng không qua đấu thầu. Những hợp đồng này đã lãng phí hàng tỷ USD tại Iraq.

"Để người dân Iraq chịu trách nhiệm về đất nước họ và chấm dứt cuộc chiến một cách hợp lý", Obama nói. (Ảnh: Corbis)

Vai trò lãnh đạo trong thời kỳ khó khăn

Chúng ta sẽ cải cách lại ngân sách quốc phòng để không phải trả tiền mua những vũ khí thời Chiến tranh Lạnh mà chúng ta không sử dụng. Chúng ta sẽ loại bỏ lãng phí, gian lận và lạm dụng trong chương trình chăm sóc y tế Medicare, vốn không giúp cho những người cao tuổi khỏe mạnh hơn. Chúng ta sẽ phục hồi sự cân bằng và công bằng trong luật thuế bằng cách chấm dứt việc giảm thuế cho các công ty chuyển việc làm ra nước ngoài.

Đó phải là điểm khởi đầu đối với mọi tranh luận của chúng ta trong những tháng tới và là điểm chúng ta trở lại sau khi những cuộc tranh luận này kết thúc. Đó là nền tảng mà nhân dân Mỹ mong đợi chúng ta dựa vào để xây dựng tiếng nói chung.

Cùng với đội ngũ an ninh quốc gia tài giỏi của chúng ta, bây giờ tôi sẽ xem xét lại một cách cẩn thận các chính sách của Mỹ đối với cả hai cuộc chiến. Tôi cũng sẽ sớm công bố một cách thúc đẩy mọi việc tại Iraq, để người dân Iraq chịu trách nhiệm về đất nước họ và chấm dứt cuộc chiến một cách hợp lý.  

Cùng với những người bạn và các đồng minh, chúng ta sẽ lập nên một chiến lược mới và toàn diện cho Afghanistan, Pakistan để đánh bại al-Qaeda và chiến đấu chống lực lượng cực đoan. Bởi vì, tôi sẽ không cho phép bọn khủng bố có âm mưu chống lại người dân Mỹ từ khắp các thiên đường an toàn của chúng trên toàn cầu. Chúng ta sẽ không cho phép điều đó.

Khi chúng ta gặp nhau tối nay, nhiều người vận quân phục đang đứng gác ở nước ngoài và có thêm nhiều người nữa đang sẵn sàng để được triển khai. Với mỗi người trong số họ cùng với những gia đình phải hứng chịu gánh nặng thầm lặng do sự vắng mặt của họ, người dân Mỹ đoàn kết gửi đi một thông điệp: "Chúng tôi biết ơn sự phục vụ của các bạn, chúng tôi được truyền cảm hứng từ sự hy sinh của các bạn và các bạn sẽ luôn nhận được sự ủng hộ của chúng tôi".

Để giảm nhẹ căng thẳng đối với lực lượng của chúng ta, tôi cho tăng quân số binh lính và lực lượng lính thuỷ đánh bộ. Và để duy trì sự tin cậy của những ai phục vụ cho quân đội, chúng ta sẽ nâng lương cho họ và mở rộng chăm sóc sức khoẻ cũng như trợ cấp cho các cựu binh.

Để chiến thắng chủ nghĩa cực đoan, chúng ta cũng phải thận trọng trong việc duy trì những giá trị mà các binh sĩ đang bảo vệ vì không có một lực lượng nào mạnh hơn Mỹ. Và đó là lý do tại sao tôi đã yêu cầu đóng cửa trung tâm giam giữ ở Vịnh Guantanamo và sẽ tìm cách thực thi công lý một cách mau lẹ và chính xác cho những kẻ khủng bố bị bắt vì các giá trị không làm chúng ta yếu đi. Nó làm chúng ta an toàn hơn và mạnh mẽ hơn.

Và đó là lý do tại sao tôi có thể đứng đây tối nay và tuyên bố Mỹ sẽ không sử dụng hình thức tra tấn nào, không có ngoại lệ nào cho việc đó. Chúng ta có thể cam kết ngay tối nay.

Bằng lời nói và hành động, chúng ta cho thế giới thấy một kỷ nguyên cam kết đã bắt đầu. Nước Mỹ không thể đối phó với các mối đe doạ trong thế kỷ này một mình, nhưng thế giới cũng không thể đương đầu với đe doạ mà không có Mỹ.

Chúng ta không thể tránh đàm phán cũng như không thể phớt lờ những địch thủ hay những lực lượng có thể gây hại cho nước Mỹ. Thay vào đó, chúng ta kêu gọi thúc đẩy mọi việc với sự tự tin và bộc trực mà những thời khắc khó khăn đòi hỏi.

Để tìm kiếm tiến bộ cho một nền hoà bình lâu dài và đảm bảo giữa Israel và các nước láng giềng, chúng ta đã bổ nhiệm một phái viên để duy trì các nỗ lực. Để đáp ứng các thử thách trong thế kỷ 21, từ khủng bố tới phổ biến hạt nhân, từ bệnh dịch tới những đe dọa trên mạng và đói nghèo, chúng ta sẽ củng cố liên minh cũ, thành lập những liên minh mới và dùng mọi nhân tố trong sức mạnh quốc gia của chúng ta.

Và để đáp lại cuộc khủng hoảng kinh tế đang ở quy mô toàn cầu, chúng ta đang phối hợp với các nước thuộc nhóm G20 để khôi phục lòng tin vào hệ thống tài chính của chúng ta, không để chủ nghĩa bảo hộ leo thang, kích thích nhu cầu đối với hàng hoá Mỹ tại các thị trường trên toàn cầu, vì một thế giới dựa vào Mỹ với tư cách là quốc gia có nền kinh tế mạnh và vì nền kinh tế của chúng ta dựa vào sức mạnh của thế giới.

Vì chúng ta đang trong thời khắc quan trọng của lịch sử, cặp mắt của người dân tất cả các nước đều đổ dồn về chúng ta, xem chúng ta làm gì trong thời điểm này và đợi chúng ta đi đầu.

Những người trong chúng ta có mặt tại quốc hội tối nay được kêu gọi nắm quyền trong thời kỳ đặc biệt. Đó là một gánh nặng to lớn những cũng là một đặc ân lớn, người được nhiều thế hệ ở Mỹ tin tưởng

Chúng ta tập trung ở đây tối nay và được kêu gọi giữ vai trò lãnh đạo trong thời kỳ khó khăn. Đó là một gánh nặng lớn song cũng là một vinh dự lớn, điều mà ít có thế hệ nào được giao phó, vì chúng ta nắm trong tay khả năng định hình thế giới.

Quyết tâm không bỏ cuộc

Tôi biết rất dễ mất đi sự tin tưởng và trở nên hoài nghi, ngờ vực. Tuy nhiên, trong cuộc đời mình, tôi đã học được rằng, hy vọng có thể tìm ở những nơi không nghĩ tới, cảm hứng thường tới không phải từ những người có quyền lực tối cao hay các ngôi sao mà nó tới từ giấc mơ và khát vọng của những người Mỹ bình thường.

"Quyết tâm của họ là cảm hứng của chúng ta, lo ngại của họ phải là động cơ của chúng ta", ông chủ Nhà Trắng tuyên bố. (Ảnh: Corbis)

Tôi nghĩ về Leonard Abess, Chủ tịch Ngân hàng từ Miami, đã nhận một khoản tiền thưởng 60 triệu USD. Ông ấy đã chia khoản tiền này cho tất cả 399 nhân viên, cộng với 72 người khác từng làm việc cho ông ấy. Ông ấy không nói cho bất kỳ ai biết điều này. Khi báo chí đưa tin, ông chỉ nói: "Tôi biết một số người đó từ khi tôi mới 7 tuổi. Tôi cảm thấy không đúng khi giữ toàn bộ số tiền ấy cho bản thân".

Tôi nghĩ về Greensburg ở Kansas, một thị trấn bị lốc xoáy phá hủy hoàn toàn, song đang được các cư dân ở đó tái thiết như một mẫu mực toàn cầu về việc năng lượng sạch có thể cung cấp điện năng cho một cộng đồng, cách năng lượng sạch có thể mang lại việc làm và giúp các doanh nghiệp đứng dậy từ những đống gạch vụn. Một trong những người giúp tái thiết đã nói: "Bi kịch này thật đáng sợ, song người dân nơi đây biết rằng, bi kịch đó cũng mang lại một cơ hội không thể tin được".

Và tôi nghĩ về Ty’Sheoma Bethea, bé gái ở trường học mà tôi đã tới thăm tại Dillon, Nam California, một nơi mà trần nhà bị thấm nước, sơn tường thì bong tróc và giáo viên phải ngừng dạy 6 lần mỗi ngày do tàu đi qua. Người ta nói với cô bé rằng, trường học đó đã hết hy vọng.

Tuy nhiên, hàng ngày bé gái đó đã tới thư viện công cộng và đánh máy một bức thư gửi cho những người đang ngồi trong căn phòng này. Thậm chí, cô bé còn xin tiền ông hiệu trưởng để mua tem thư. Bức thư kêu gọi chúng ta giúp đỡ: "Chúng cháu chỉ là những học sinh muốn trở thành luật sư, bác sĩ, nghị sĩ giống như các ngài và một ngày nào đó là tổng thống. Do vậy, chúng cháu có thể thay đổi không chỉ bang Nam Carolina mà còn cả thế giới. Chúng cháu không phải là những kẻ bỏ cuộc".

Những từ ngữ và câu chuyện này nói với chúng ta một điều gì đó về tinh thần của các cử tri Mỹ. Họ nói với chúng ta rằng, ngay trong thời điểm khó khăn nhất, vẫn có sự rộng lượng, tinh thần kiên cường, quyết tâm theo đuổi, sự sẵn sàng nhận trách nhiệm cho tương lai và cho hậu thế của chúng ta.

Quyết tâm của họ phải là cảm hứng của chúng ta. Những lo ngại của họ phải là động cơ của chúng ta. Chúng ta phải cho họ cũng như tất cả nhân dân Mỹ thấy rằng, chúng ta có thể đảm đương được nhiệm vụ đặt ra trước mắt.

Tôi biết rằng, cho tới nay, chúng ta chưa nhất trí về mọi vấn đề và chắc chắn trong tương lai sẽ còn có nhiều bất đồng. Tuy nhiên, tôi cũng biết rằng mọi người Mỹ, những người đang ngồi tại đây tối nay, yêu mến đất nước này và muốn đất nước này thành công.

Nếu chúng ta làm được điều đó, đoàn kết và đưa quốc gia này thoát khỏi vực sâu của cuộc khủng hoảng này, giúp mọi người lấy lại được việc làm và tái khởi động guồng máy thịnh vượng, dũng cảm đương đầu với thách thức của thời đại và kêu gọi tinh thần bền bỉ của một nước Mỹ không bỏ cuộc, một ngày nào đó con cháu chúng ta có thể nói với hậu duệ của họ rằng: Đây là thời điểm khi chúng ta hành động theo những lời nói vang vọng trong chính căn phòng này - một điều gì đó đáng được ghi nhớ.

Xin cảm ơn quý vị.

•  Minh Sơn, Hoài Linh (theo CNN)