Thư viện Tổng thống Nixon và Cục lưu trữ quốc gia Mỹ hôm 2/12 công bố nội dung ghi âm gần 200 giờ và 90.000 trang tài liệu, giúp công chúng có cơ hội nhìn thấu quan điểm của Chính phủ nước này vào thời điểm đó về cuộc chiến ở Việt Nam. 

Trong bức ảnh chụp hôm 25/11/ 1972, Tổng thống Richard Nixon thảo luận với cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissinger. (Ảnh: AP)

Số tài liệu này làm sáng tỏ thông tin chính phủ Mỹ lúc đó phải tìm đủ mọi cách để làm dịu bớt sự bất bình của công chúng về cuộc chiến bị sa lầy ở Việt Nam.

Những đoạn băng, ghi chép, mới được giải mật về Tổng thống Nixon và Bộ trưởng Quốc phòng cũng cho thấy, Chính phủ Mỹ đã cảm nhận và thảo luận như thế nào về sức ép của công chúng - thậm chí là họ còn cân nhắc về chiến lược địa chính trị của Mỹ, trong cuộc tranh luận nội bộ về chính sách chiến tranh.

Các đoạn ghi âm còn tiết lộ cuộc thảo luận giữa Tổng thống Nixon và cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissinger về cuộc chiến Việt Nam và tại sao họ quyết định leo thang cuộc xung đột vốn không được công chúng ủng hộ.

Có một tập tài liệu dày 7 trang cảnh báo Tổng thống về đề xuất của giới lãnh đạo quân sự đối với việc đẩy mạnh chiến dịch không quân và hải quân chống lại miền Bắc Việt Nam. Bộ trưởng Quốc phòng thời điểm đó là Melvin Laird nói rằng một kế hoạch như vậy sẽ khiến Mỹ tốn nhiều tiền của và không có được những lợi ích rõ ràng về quân sự hoặc chính trị.

Trong lá thư của Bộ trưởng Quốc phòng viết cho Tổng thống ngày 8/10/1969 có đoạn, "với các cuộc hòa đàm ở Paris dường như đã sa lầy, những hoạt động chiến tranh tại miền Nam Việt Nam giảm bớt và sự bất bình gia tăng tại Mỹ, chúng ta nên xem xét lại tình hình chung và quyết định việc nào là tốt nhất".

"Đề cập tới chiến tranh nói chung, chúng ta phải hành động làm sao để vẫn duy trì được sự ủng hộ của dân chúng Mỹ", ông Laird viết. Vào thời điểm đó, chính quyền Nixon đã bí mật tiến hành một cuộc đánh bom lớn ở Campuchia để phá hủy nơi ẩn náu của quân đội đối phương.

Mặc dù sau đó, chính quyền Nixon không nghe theo kế hoạch của Tham mưu trưởng liên quân - là đánh bom để đưa chính quyền miền Bắc Việt Nam tới bàn đàm phán. Nhưng, đến tháng 12/1972, khi các cuộc hòa đàm bế tắc, Mỹ đã tiến hành chiến dịch ném bom ồ ạt xuống Hà Nội. Hành động này khiến công chúng Mỹ bất bình.

Những năm tháng đó, Bộ trưởng Quốc phòng Laird trở thành người đề xướng lớn nhất về cái gọi là Việt Nam hóa, ông khuyên Tổng thống Nixon thực hiện chính sách rút quân, đẩy gánh nặng giao tranh cho quân đội Nam Việt Nam.

Các cuốn băng mới được công bố, bao gồm hơn 1.300 cuộc đối thoại, được ghi lại từ tháng 11/1972 đến tháng 1/1973, gồm cả những thông tin về việc Nixon tái cử Tổng thống, các bước đánh bom và đi tới hòa bình với miền Bắc Việt Nam.

Tài liệu mới giải mật cũng bao gồm 65.000 trang tài liệu từ số hồ sơ của J. Fred Buzhardt, luật sư của Nixon trong vụ Watergate.

• Hoài Linh (Theo AP, ABC)