Các bức họa graffiti trên một bức tường gần phòng lớn, nơi cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein được mai táng, mô tả nhân vật này là "người tử vì đạo của quốc gia Ảrập", một dòng chữ khác thì chỉ viết đơn giản "Saddam muôn năm".

Mộ phần của Saddam Hussein được coi như một nơi linh thiêng, và phía bên trong nó khiến người ta cảm giác về sự ngưỡng mộ dành cho vị cựu lãnh đạo này càng mạnh hơn. Những bức ảnh của vị tổng thống luôn cười tươi được trang hoàng trên các bức tường cùng nhiều món quà và hàng loạt bài thơ được viết với cảm hứng từ cái chết của ông.
 

Những bông hoa nhựa làm thành một đường viền quanh mộ Saddam. (Ảnh: AFP)

Luyến tiếc một thời đã qua

Thi thể của Saddam Hussein được đặt giữa phòng lớn. Viền quanh mộ của Saddam Hussein là những bông hoa bằng nhựa, phía trên mộ là một tấm khăn dệt với vàng. Quốc kỳ cũ của Iraq nằm ở phía trên đầu mộ - hành động phản kháng cuối cùng đối với Chính phủ Iraq mới.

Gần hai năm sau khi bị xử tử vì tội ác chống loài người, Saddam Hussein và hình ảnh về bộ ria mép vẫn sống mãi trong tim những người ủng hộ, vốn đang đổ về khu an táng ông này ngày càng đông để tỏ lòng tôn kính. Saddam Hussein được chôn cất ở al-Awja, một ngôi làng gần Tikrit, phía bắc Baghdad - nơi cựu Tổng thống Iraq đã sống suốt thời thơ ấu.

Hiện nay, kế hoạch chuyển căn phòng này - ban đầu được dựng với mục đích tổ chức các lễ tưởng niệm, thành một bảo tàng để tưởng nhớ cuộc đời của nhà cựu lãnh đạo, đang được tiến hành, Falah Hassan al-Neda, con trai tộc trưởng của bộ lạc trông nom phần mộ Saddam cho hay.

"Kế hoạch đó là để cho Saddam Hussein không bao giờ bị lãng quên", al-Neda 35 tuổi, nói với phóng viên của tờ The Times khi người này tới thăm mộ. Bộ lạc Albu Nassir chịu trách nhiệm duy trì mộ phần và bảo vệ những kỷ vật về Saddam Hussein.

Khi Saddam Hussein bị bắt cách đây 5 năm, nhiều người Iraq đã vui mừng. Khi nhân vật này bị treo cổ ba năm sau đó, nhiều kẻ thù của Saddam đã nổ súng chào mừng. Cuộc trấn áp người Kurd ở phía bắc và người Hồi giáo Shi’ite tại miền nam của Saddam đã khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng, và cuộc tấn công Iran mà nhân vật này khởi xướng còn khiến máu đổ nhiều hơn. Trong thời kỳ Saddam nắm quyền, có thông tin rằng tất cả những nhóm đối lập với ông này đều bị thủ tiêu.

Tuy nhiên, sự hỗn loạn kể từ sau cuộc chiến Iraq, những xung đột sắc tộc kéo dài hàng năm đã khiến người Iraq xem xét lại quan điểm của họ về cái gọi là sự tàn nhẫn nhưng duy trì một xã hội ổn định suốt 35 năm nắm quyền của Saddam. Hiện, ngày càng nhiều người tỏ ý tiếc nuối về sự ra đi của Saddam và nhìn lại kỷ nguyên của ông này với sự luyến tiếc.
 

Lượng khách tới viếng mộ Saddam Hussein ngày một tăng lên (Ảnh: AFP)

Và sự yêu quý lại quay về

Xu hướng này được minh chứng bằng số lượng khách tới thăm mộ. Những người đi viếng tới từ khắp nơi trên đất nước Iraq, từ Basra ở nam Iraq tới khu vực phía bắc của người Kurd.

"Tôi cảm thấy rất buồn khi bước vào ngôi mộ", một cư dân Baghdad cho biết sau chuyến viếng thăm gần đây. "Mọi thứ dưới thời Saddam là tồi tệ nhưng hiện giờ mọi việc còn tệ hơn rất nhiều, cho dù tình hình an ninh đã được cải thiện hơn 12 tháng trước đây".

Có một cuốn lưu bút lớn dành cho khách được đặt ngay lối vào ngôi mộ, nó chứa chữ ký của nhiều người tới viếng. 5 cuốn sổ tương tự ở đó cũng đã đầy chữ ký.

"Nơi này dần trở thành một chốn linh thiêng. Giờ đây, không chỉ có những người tới đây để cầu kinh mà còn có người tới đây vì yêu thương", Ahmed Dahan, một trong những lính gác cho hay. "Đôi khi, khách tới viếng đã bật khóc. Sự xúc động tăng lên và chúng tôi phải bước ra ngoài".

Số lượng trung bình các gia đình tới viếng mộ Saddam một ngày đã tăng từ 5 người - năm ngoái, lên 15 người vào năm nay, Dahan cho hay. Người lính gác này hy vọng hàng nghìn người sẽ tới nơi này vào thời điểm kỷ niệm 2 năm ngày Saddam qua đời - hôm 30/12.

Dòng chữ thêu trên bức màn cửa sổ ghi "Phòng tử vì đạo" để tưởng niệm Saddam. Bên ngoài tòa nhà bằng gạch màu vàng - khu mộ của Saddam - là mộ của hai con trai ông này Uday và Qusay, mộ của người cháu trai Mustapha -14 tuổi, thiệt mạng trong cuộc đột kích của Mỹ năm 2003. Hai nam trợ lý của Saddam cũng được chôn tại đây.

Hồi tháng 10, các thành viên bộ lạc Albu Nassir đã dựng một văn phòng nhỏ ở sảnh lớn để treo chân dung Saddam nghe điện thoại và cầm súng. Một chiếc sofa màu kem cùng chiếc bàn gỗ cũ của Saddam Hussein được đặt tại đó. Người của bộ lạc Albu Nassir đã cất giữ các đồ đạc của Saddam kể từ khi cuộc chiến xảy ra để nó không bị cướp phá.

"Khi an ninh trở nên ổn định, chúng tôi sẽ trưng bày thêm nhiều hiện vật. Ví dụ, đôi giày của Saddam đi khi bị hành quyết, một vài bộ đồ của ông ấy", Talal Misrab, trưởng nhóm bảo vệ mộ và là cựu vệ sĩ của Saddam Hussein cho biết. "Đã có kế hoạch tái tạo phòng ngủ mà Saddam từng sử dụng".

"Ông ấy đã lãnh đạo Iraq trong 35 năm. Trong thời kỳ đó, có cả những ưu điểm và khuyết điểm. Chúng tôi yêu quý Saddam".

• Hoài Linh (Theo Times)