Các vụ giao dịch quốc tế, quỹ toàn cầu và thói quen phát biểu không văn bản của cựu Tổng thống Bill Clinton có thể là một cản trở lớn với Hillary trên đường trở thành Ngoại trưởng Mỹ, các nhà quan sát nhận xét.

Vợ chồng Bill và Hillary Clinton (Ảnh: Getty Images)

Nhưng, mặt khác, những lợi ích kinh doanh toàn cầu đầy phức tạp của cựu Tổng thống có thể gây ra xung đột lợi ích trong tương lai và dẫn đến rắc rối không đáng có với Tổng thống mới đắc cử Barack Obama.

"Đó là những vấn đề mà tôi dám chắc là nó sẽ được thảo luận và họ sẽ phải giải quyết. Việc đặt ra những câu hỏi như vậy là chính đáng", James Carville, một cựu trợ lý của nhà Clinton và là người cộng tác của CNN nói.

Hai quan chức thuộc nhóm chuyển giao của Tổng thống mới đắc cử Barack Obama xác nhận, nhóm này đang điều tra tình hình tài chính và các hoạt động thời hậu Tổng thống của Bill Clinton. Trong giai đoạn điều tra ban đầu, nhóm chuyển giao tìm kiếm xem có thông tin gì bất lợi, có thể ảnh hưởng tới việc Hillary Clinton làm Ngoại trưởng không.

Một vấn đề đặc biệt được quan tâm sẽ là danh sách các nhà tài trợ cho quỹ toàn cầu của Bill Clinton, vốn có thể bộc lộ mối liên quan tới các nhân vật quốc tế, những người thúc đẩy các chính sách có thể gây xung đột với các quan chức trong chính quyền mới của Obama.

Tuần trước, Obama đề nghị Hillary cân nhắc trở thành Ngoại trưởng và nhiều người mong đợi bà sẽ có câu trả lời trong tuần này.

Kể từ khi còn ngồi trong phòng bầu dục cách đây 8 năm, Bill Clinton đã quyên góp được hơn 500 triệu USD cho quỹ của mình, trong đó một phần lớn số tiền được dùng để xây thư viện Tổng thống. Quỹ của Bill Clinton cũng phân phát hàng triệu USD cho các tổ chức từ thiện ở châu Phi và nhiều nơi khác trên thế giới.

Thời gian vừa qua, dù bị các đối thủ của Hillary chỉ trích thường xuyên nhưng Bill Clinton vẫn không tiết lộ quy mô danh sách các nhà tài trợ cho quỹ của ông. Tuy nhiên, tờ New York Times gần đây đã công bố danh sách các nhà hảo tâm gồm nhiều chính phủ nước ngoài, có cả các thành viên hoàng gia Ảrập Xêút, Quốc vương Morocco, một khoản liên quan tới các tiểu vương quốc Ảrập thống nhất và chính phủ Kuwait, Qatar.

Cựu Tổng thống Bill Clinton cũng nhận được tài trợ từ một số doanh nghiệp quốc tế có dính đến lạm dụng nhân quyền mà vợ ông là người chỉ trích rất mạnh mẽ.

Trong khi Hillary tiến hành chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng, các nhà phê bình thường xuyên nói rằng các chính phủ nước ngoài và lãnh đạo các doanh nghiệp đã tìm cách gây ảnh hưởng thông qua việc đóng góp cho quỹ của nhà Clinton, khiến cựu Tổng thống phải cam kết công khai tên tuổi của các nhà hảo tâm trong tương lai.

Giới quan sát nhận định, những chỉ trích tương tự sẽ xuất hiện nếu Hillary trở thành Ngoại trưởng, đặc biệt là nếu những nước mà bà sẽ tiếp xúc trong môi trường ngoại giao cũng sẽ cùng lúc góp khá nhiều tiền cho chồng bà.

Vấn đề sẽ trở nên phức tạp hơn nếu mọi người không biết đích xác là chính phủ nước ngoài nào ủng hộ cho quỹ của Clinton và ủng hộ bao nhiêu. Hôm 17/11, website Politico đưa tin, nhóm chuyển giao của Obama đang tìm kiếm thêm nhiều thông tin về tài chính của cựu tổng thống và đang ngày càng nản lòng với những phản hồi của bộ máy nhà Clinton.

Quan chức trong nhóm chuyển giao của Obama phản đối về bài báo của Politico nhưng thừa nhận rằng họ đang tìm kiếm hồ sơ của cựu Tổng thống để nắm rõ hơn các vấn đề liên quan tới hoạt động của quỹ nhà Clinton và thư viện Tổng thống nhằm đương đầu với những xung đột lợi ích có thể xảy ra.

Ngoài ra, vai trò của cựu Tổng thống sẽ là như thế nào nếu vợ ông - bà Hillary trở thành Ngoại trưởng cũng là vấn đề được quan tâm.

Kể từ khi kết thúc 2 nhiệm kỳ Tổng thống, Bill Clinton đã đi chu du khắp nơi và thu về hàng triệu đôla nhờ vào các bài phát biểu tại các tập đoàn lớn trên toàn thế giới.

Khi đó, chính quyền Obama sẽ phải xem xét hạn chế việc này vì sợ ngôn từ của cựu Tổng thống có thể mâu thuẫn với những tuyên bố của vợ ông vào thời điểm đó. Tuy nhiên, việc Bill Clinton - một người thích được chú ý, sẽ khó mà sẵn sàng rút lui.

Vẫn còn một vấn đề khác hóc búa hơn nhiều đó là thói quen nhất định không dùng văn bản khi phát biểu và nói thẳng suy nghĩ mà không lưu ý đến hậu quả chính trị của cựu Tổng thống. Trong khi tranh cử vào năm ngoái, Thượng nghị sĩ Hillary từng công khai chỉ trích chồng vì những gì ông nói trong tiến trình này và đã có một lần bà nói chồng "im đi".

Tuy nhiên, rốt cuộc là, nhiệm vụ "giữ" chồng vẫn thuộc về Thượng nghị sĩ New York nếu bà nhậm chức Ngoại trưởng. "Nếu Bill không phát biểu dựa trên đề cương có sẵn, Hillary có thể phải trừng phạt giống như bà từng làm khi tranh cử", Gloria Borger, nhà phân tích chính trị của CNN nhận xét.

"Việc đó không phụ thuộc vào Obama mà là Hillary".

• Hoài Linh (Theo CNN)