Mỹ và Ba Lan bất ngờ ký thoả thuận triển khai một phần lá chắn tên lửa toàn cầu của Mỹ tại Ba Lan và khiến Nga cảnh báo rằng giao kèo trên sẽ kéo Warsaw vào căng thẳng đang leo thang giữa Washington và Moscow.

(Ảnh minh hoạ-Rian)

Tại sao thoả thuận trên lại được ký một cách bất ngờ sau hơn 18 tháng? Và, có phải mối lo ngại của Nga về giao kèo này chỉ là "tưởng tượng?".

Ba Lan: Giấc mơ thành sự thật

Trong suốt 18 tháng, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã vài lần bày tỏ hy vọng rằng Ba Lan có thể được Mỹ bảo vệ ngay lập tức trong trường hợp nước này bị nguy hiểm. Quan chức này ngầm đề cập tới việc triển khai tên lửa Patriot.

Hôm 14/8, Mỹ cuối cùng đã đáp lại đề nghị mà họ đã trì hoãn trả lời trong một thời gian dài. Theo thoả thuận, Mỹ sẽ giúp Ba Lan tăng cường phòng thủ bằng cách triển khai một dàn phóng tên lửa Patriot, gồm 96 tên lửa và thành lập một căn cứ quân sự, để đổi lấy việc Mỹ sẽ được đặt 10 tên lửa đánh chặn tại nước này.

Khi đề cập tới thoả thuận, Thủ tướng Ba Lan nói: "cuối cùng, chúng tôi cũng đã hiểu rõ rằng Ba Lan - đối tác quan trọng của NATO đồng thời là người bạn, đồng minh lớn của Mỹ, phải được an toàn".

Nhà lãnh đạo này cũng tiết lộ rằng Mỹ đã lĩnh hội nhanh hơn những đề xuất của Ba Lan trong bối cảnh Nga tiến hành các hoạt động quân sự tại Grudia. "Sự kiện tại Caucasus cho thấy rõ ràng là đảm bảo về an ninh là không thể thiếu".

Thoả thuận Ba Lan - Mỹ bao gồm cả tuyên bố Washington hợp tác với Warsaw trong trường hợp Ba Lan bị một quốc gia thứ ba đe doạ. Điều khoản này dường như đề cập trực tiếp tới Nga.

"Chừng nào mà chúng tôi còn dám chắc là an ninh Ba Lan được củng cố tới mức mà chúng tôi muốn thì chẳng cần chờ vài giờ để ký một thoả thuận", ông Tusk nói thêm.

Mỹ: Nhóm ngó một cái gì đó

Cuộc xung đột Nga-Grudia là chất xúc tác đảm bảo cho sự thành công trong đàm phán giữa Mỹ và Ba Lan, truyền thông ở Warsaw đề cập công khai như vậy.

Đại sứ Nga tại NATO Dmitry Rogozin tuyên bố, thời điểm ký kết thoả thuận Ba Lan - Mỹ cho thấy lá chắn tên lửa là nhằm vào lực lượng đánh chặn hạt nhân của Nga.

Tuy nhiên, trong chuyến thăm thủ đô của Grudia là Tbilisi, Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice lại bác bỏ điều này. "Ba Lan là một quốc gia độc lập và là đồng minh của Mỹ, là một nước dân chủ...Nga nên hoan nghênh sự tồn tại của dân chủ".

Mặc dù vậy, Mỹ vẫn khó mà xua đi được những nghi ngờ rằng thoả thuận trên là nhằm chống Nga.

Mỹ hiện giữ một vai trò khá tích cực ở Ukraine cũng như trong nỗ lực gia nhập NATO của Grudia. Ngoài ra, Washington còn đang đẩy nhanh kế hoạch triển khai lá chắn tên lửa tại Ba Lan và Cộng hoà Czech. Hai căn cứ chống tên lửa ở hai nước châu Âu này sẽ giúp củng cố tầm quan trọng chiến lược toàn cầu của Mỹ.

Sau lễ ký kết thoả thuận giữa Mỹ và Cộng hoà Czech về hệ thống radar quốc phòng vào ngày 8/7, thoả thuận với Ba Lan cho thấy Mỹ có thêm một thắng lợi trong việc triển khai hệ thống lá chắn tên lửa ở Đông Âu, các nhà phân tích cho biết.

Nga: Đặc biệt lo ngại

Moscow cho rằng lá chắn tên lửa của Mỹ ở châu Âu là nhằm vào nước này.

"Việc triển khai lực lượng phòng thủ tên lửa mới ở châu Âu là nhằm vào Nga. Do đó, câu chuyện cổ tích về việc chống lại một vài quốc gia hiếu chiến với sự trợ giúp của những cơ sở đó là không đúng", Tổng thống Nga Dmitry Medvedev nói.

Ngay sau khi thoả thuận giữa Ba Lan và Mỹ được ký kết, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã hoãn chuyến thăm Warsaw dự kiến vào tháng 9, giới ngoại giao Ba Lan cho hay.

Theo một số quan chức Nga, Moscow sẽ buộc phải áp dụng một số biện pháp hữu hiệu nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của mình.

Trước đó, đã có không ít lần Thủ tướng Vladimir Putin tuyên bố, Nga sẽ chỉnh lại mục tiêu của các tên lửa nhằm vào những nước có đặt lá chắn tên lửa của Mỹ.

Một số nhà phân tích nhận định, thời điểm Mỹ và Ba Lan ký thoả thuận là có một điều gì đó chứ không phải ngẫu nhiên. Và rằng, lo ngại của Nga không phải là "tưởng tượng". Thoả thuận này sẽ làm căng thẳng Nga Mỹ leo thang.

• Hoài Linh (Theo Xinhua, AP, Reuters)