Hàng trăm người Iraq ủng hộ giáo sĩ chống Mỹ Muqtada Al-Sadr hôm 20/6 đã tuần hành rầm rộ tại những khu vực của người Shi’ite để phản đối kế hoạch về một thoả thuận an ninh dài hạn giữa Baghdad và Washington.

Những người Iraq tham gia các buổi cầu nguyện ngày thứ sáu ở Sadr City thuộc Baghdad hôm 20/6

Nhiều quan chức và nhà lập pháp Iraq đã phản đối kế hoạch an ninh có nội dung đề ra một cơ cấu hợp pháp hoá sự hiện diện của liên quân do Mỹ dẫn đầu tại quốc gia Trung Đông sau khi sự uỷ thác của Liên hợp quốc đối với lực lượng này sẽ hết hạn vào cuối năm nay.

Những người phản đối cho rằng một thoả thuận như vậy sẽ vi phạm độc lập và chủ quyền của Iraq.

Trong một buổi thuyết pháp tại Kufa, Sheik Assad al-Nassiri - một người ủng hộ giáo sĩ Al-Sadr, tuyên bố: "Chúng ta tin rằng sự chiếm đóng là nguyên nhân chủ yếu đằng sau tất các cuộc khủng hoảng ở đây. Đáng tiếc là chúng ta đang nghe thấy một số quan chức chính phủ kêu gọi lực lượng chiếm đóng hãy ở lại Iraq".

Những người sùng đạo đã đổ ra đường biểu tình ở Kufa cũng như Sadr City thuộc Baghdad. Họ hô vang các khẩu hiệu chống Mỹ và mang theo biểu ngữ có dòng chữ "chúng tôi không chấp nhận Iraq trở thành một thuộc địa của Mỹ".

Giáo sĩ Al-Sadr đã kêu gọi tiến hành các cuộc biểu tình hằng tuần nhằm phản đối thoả thuận an ninh giữa Iraq và Mỹ. Kế hoạch về thoả thuận này hiện cũng đang vấp phải làn sóng chỉ trích từ các lãnh đạo người Shi’ite quyền lực khác cũng như những chính khách người Sunni và nước láng giềng Iran.

Tại Tehran, giáo sĩ chủ trì nghi thức cầu nguyện ngày thứ sáu Ayatollah Ahmad Khatami đã cảm ơn chính phủ Iraq và các giáo sĩ ở nước láng giềng vì sự phản đối của họ trong tuần vừa qua đối với thoả thuận an ninh Mỹ - Iraq.

Các phát biểu được đưa ra một tuần sau khi Thủ tướng người Shi’ite của Iraq Nouri al-Maliki cho biết các vòng đàm phán về một dự thảo ban đầu của thoả thuận đang bế tắc nhưng vẫn tiếp diễn.

Cuối ngày 19/6, Nhà Trắng thông báo Tổng thống Bush đã thảo luận về các vòng thương thuyết đang diễn ra trong một cuộc điện đàm với Thủ tướng Iraq Al-Maliki. "Tổng thống Bush đã khẳng định cam kết của Mỹ nhằm xúc tiến một thoả thuận hoàn toàn tôn trọng chủ quyền của Iraq", Gordon Johndroe, phát ngôn viên của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ nói.

Những người chỉ trích đã lên án Mỹ vì không có cam kết chắc chắn nhằm bảo vệ Iraq trước bất kỳ cuộc xâm lược nào cũng như yêu cầu của Washington về việc các toà án Iraq phải miễn trừ truy tố đối tất cả nhân viên nước này có mặt tại quốc gia Trung Đông.

Tranh cãi còn xoay quanh số căn cứ quân sự Mỹ sẽ duy trì tại Iraq cũng như việc quân đội Mỹ có tiếp tục thực thi quyền bắt giữ dân thường Iraq và giam giữ họ trong các nhà tù của lực lượng này hay không.

Trong khi đó, những người ủng hộ giáo sĩ Al-Sadr đã lên tiếng chỉ trích cái mà họ gọi là "các cuộc bắt giữ ngẫu nhiên" của lực lượng an ninh được Mỹ hậu thuẫn trong một chiến dịch quân sự mới đây ở thành phố miền nam Amarah.

Căng thẳng nổ ra hôm thứ năm sau khi các binh sĩ Mỹ bắt Thị trưởng Amarah Rafia Abdul-Jabbar và 16 người khác vì tình nghi liên quan tới những phần tử nổi dậy ở thành phố này. Amarah là một thành trì của phe Al-Sadr và đóng vai trò như trung tâm của những mạng lưới buôn lậu vũ khí từ Iran tới tay những phần tử cực đoan người Shi’ite trong nước.

• Thanh Bình (Theo AP)