Thực phẩm đắt đỏ và kinh tế thế giới tăng trưởng chậm có thể sẽ đẩy nhiều quốc gia Đông Âu như Bulgaria trở lại tình trạng đói nghèo.

Báo cáo phân tích tình hình kinh tế các nước Đông Âu của Ngân hàng thế giới (WB) cảnh báo rằng, giá lương thực và năng lượng tăng cao cũng như sự tăng trưởng chậm của kinh tế thế giới có thể sẽ đưa Bulgaria trở lại tình trạng nghèo đói.

Mặc dù hiện tại nước này không bị ảnh hưởng bởi những chấn động tài chính thế giới, nhưng sự tích tụ những yếu tố tiêu cực từ đầu năm đến nay sẽ làm giảm nhịp độ phát triển của khu vực.

Chủ tịch WB Robert Zoellick (Ảnh: Reuters)

Đối tượng chịu tác động gay gắt nhất sẽ là những người nghèo và người có thu nhập thấp, Phó chủ tịch WB tại châu Âu và Trung Á, Chigeo Katsu, phát biểu trên đài “Doiche Vele” (Đức).

Theo ông Paloma Kasero, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng này, việc tăng giá, thậm chí chỉ 2-3% trong điều kiện thu nhập hiện nay sẽ tác động mạnh đến mức sống trong vùng.

Chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại châu Âu và Trung Á, Predyip Mytra, nhấn mạnh rằng việc tăng giá tác động mạnh nhất đến những nước có chế độ đồng tiền chuyển đổi (currency board), nơi mà việc cho vay tín dụng cá nhân đang tạo ra nhiều sự mất cân bằng lớn, dẫn đến lạm phát và nguy cơ làm nóng nền kinh tế.

Các chuyên gia của WB còn cho rằng, Đông Âu không thể thoát khỏi khủng hoảng bởi bị lệ thuộc nhiều vào hệ thống tài chính thế giới. Ông Kasero nói, khu vực này chỉ có thể chống chọi được với những thách thức mới, với điều kiện phải nâng cao hiệu suất lao động. Tuy nhiên để làm được điều này, họ phải hoàn tất công cuộc cải cách cơ cấu.

Theo WB, tình trạng giá lương thực cao hiện là vấn đề toàn cầu, và nó sẽ xoá bỏ những thành quả đã đạt được trong cuộc chiến chống đói nghèo. Hậu quả của sự tăng giá lương thực sẽ thể hiện rõ ràng nhất ở các nước đang phát triển có thu nhập thấp. Phân tích của WB chỉ ra rằng, trong 3 năm gần đây, giá lúa mỳ đã tăng 181%. Giá lương thực tổng thể tăng tới 83%. Ngân hàng dự báo, giá lương thực chỉ bắt đầu hạ từ năm 2010, nhưng cho tới năm 2015 vẫn ở mức cao.

Cũng liên quan đến vấn đề này, trước đó, IMF dự báo tổng sản phẩm quốc nội (GDP) theo đầu người của Bulgaria sẽ giảm từ 6,25% năm 2007 xuống 5,57% năm 2008. Cả IMF và WB đều nhận định, lạm phát ở Bulgaria trong năm 2008 sẽ tăng 12,5% so với năm 2007. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khác lại cho rằng giá cả, đặc biệt là giá gaz sẽ tăng cao. Điều này cho thấy nhịp độ phát triển thực tế của GDP theo đầu người và thu nhập sẽ thấp hơn.

Hiện Chính phủ Bulgaria vẫn dự tính tỷ lệ lạm phát 6,9% trong phạm vi vĩ mô của ngân sách, nhưng nếu như giá dầu và lương thực tiếp tục tăng thì chắc chắn con số này sẽ tăng lên - Bộ trưởng Tài chính nước này, Plamen Osherarsky, cho hay. Ngoài ra, trong điều kiện của đồng tiền chuyển đổi, Bulgaria sẽ chẳng có cách nào đuổi kịp tiêu chuẩn sống của châu Âu mà không có việc lạm phát bị tăng lên.

Lương thực và nhiên liệu chiếm một nửa chi phí tiêu dùng ở Bulgaria. Người dân và giới doanh nghiệp đã phải chịu những tác động do tăng giá lương thực từ mùa hè năm ngoái. Vào thời điểm đó, điều kiện thời tiết khắc nghiệt và những xu hướng kinh tế thế giới không tốt đã đẩy tỷ lệ lạm phát lên tới 8,4%, mức cao nhất trong vòng 7 năm qua ở nước này. Đến tháng 8, tỷ lệ này đã lên tới 2 con số và vào tháng 9 vượt 13%.

Dự báo của IMF cho rằng, 2008 sẽ là một năm tồi tệ hơn đối với nền kinh tế của Bulgaria, nhưng sau đó sẽ dần dần hồi phục. Tuy nhiên, một số nhà phân tích của “Industri Yoch”, sau khi phỏng vấn các chuyên gia kinh tế vĩ mô của Bulgaria lại dự báo rằng GDP năm 2008 của nước này sẽ đạt 6,2%, như năm 2007, còn sang năm sẽ tăng nhẹ lên 6,4%.

• Đan Thi (Theo Dnevnik)