5 năm trước, Mỹ đưa ra bằng chứng về việc Iraq che giấu vũ khí sinh học. Thông tin này được tình báo Đức khai thác từ một nguồn riêng song thực tế là đó là sai lầm khủng khiếp, tờ Spiegel tiết lộ.

Phần I: Câu chuyện điệp viên "Curveball"

Tới giờ, Đức vẫn phủ nhận mọi trách nhiệm trong vụ việc này. Mới đây, tờ Spiegel của Đức đã đăng tải một phóng sự gây chấn động về việc tình báo nước này sử dụng thông tin không chính xác về Iraq do một điệp viên có bí danh là Curveball cung cấp và việc Đức đã chuyển những thông tin cho Washington nhằm giúp Mỹ tiến hành cuộc chiến Iraq như thế nào.

Baghdad bị tấn công (Ảnh: Spiegel)

Lần tìm điệp viên Curveball

Khu nhà màu trắng xám tại thành phố phía nam nước Đức là địa điểm phù hợp cho những ai muốn giấu mình khỏi thế giới. Sáu gia đình sống tại đây và khu nhà kín đáo này như bị trộn lẫn vào đường chân trời ở khu ngoại ô. Một chiếc máy kéo đồ chơi đỗ ở phía ngoài khu nhà, một chiếc xe đạp gắn với xe moóc của trẻ em, một trong số những đồ vật này bổ sung cho quốc kỳ Mỹ đang rung nhè nhẹ trong gió. Trên hộp thư treo bên ngoài cửa ra vào tòa nhà, tên Rafed được viết nguệch ngoạc bằng dòng chữ màu xanh - rất khó đọc, nhưng có thể đoán được nếu lại gần.

Có lẽ nhiều người trên thế giới rất muốn có một cơ hội để trò chuyện với người đàn ông có tên trên hộp thư. Quốc hội Mỹ rất quan tâm tới nhân vật này và Nhà Trắng từng có lần tỏ ý muốn đưa người này lên truyền hình vào giờ cao điểm. Có một cuốn sách đã viết về Rafed và Hollywood đang dự định làm phim về cuộc đời nhân vật này.

Đó chính là người đàn ông mang bí danh là "Curveball". Nhân vật này đã cung cấp "bằng chứng sống còn" cho Mỹ và đồng minh để tiến hành cuộc chiến Iraq. Mặc dù những thông tin của ông ta về chương trình vũ khí của Iraq đều là giả mạo, nhưng cơ quan tình báo đối ngoại của Đức Bundesnachrichtendienst (BND) vẫn trung thành với nguồn tin của mình. BND đã tạo một vỏ bọc cho người này và giúp ông ta tránh khỏi các câu hỏi hóc búa.

Bằng chứng phát động chiến tranh

Sự dối trá của Rafed đã bộc lộ toàn bộ sức mạnh của nó vào ngày 5/2/2003 tại tòa nhà LHQ ở thành phố New York. Ngày mà Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell trình bày trước Hội đồng Bảo an về nỗ lực thuyết phục thế giới rằng tiến đánh Iraq là tuyệt đối cần thiết.

Đó là lúc 10h30 giờ địa phương khi ông Powell bắt đầu bài phát biểu, và mọi việc ngay lập tức trở nên rõ ràng rằng quan chức ngoại giao của Mỹ không chỉ muốn truyền tải thông điệp tới các đại diện LHQ ở xung quanh mà còn tới những thính giả bên ngoài.

Ngoại trưởng Mỹ nói với cả thế giới: "Mỗi tuyên bố mà tôi đưa ra hôm nay đều có các nguồn tin vững chắc hậu thuẫn. Đây không phải là sự khẳng định. Những gì chúng tôi trao cho các bạn là sự thật và kết luận dựa trên những thông tin tình báo vững chắc". Qua bài phát biểu dài 76 phút của ông Powell, một viễn cảnh khủng khiếp được mở ra.

Baghdad, theo ông Powell, vẫn đang theo đuổi vũ khí hủy diệt hàng loạt, gồm vũ khí nguyên tử, hóa học và sinh học. Ngoại trưởng Mỹ lúc đó nhấn mạnh, kế hoạch theo đuổi vũ khí của Iraq đã vi phạm lệnh trừng phạt của LHQ.

Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell cầm trong tay bằng chứng về vũ khí sinh học của Iraq tại cuộc họp LHQ năm 2003 (Ảnh: AP)

Bài phát biểu lên tới đỉnh điểm khi ông Powell nói với các thính giả về những phòng thí nghiệm vũ khí sinh học di động, các nhà máy mini được đặt trên khoang sau của xe tải, chứa đầy những bệnh dịch nguy hiểm nhất đối với loài người. Đây là "phần kịch tính" nhất trong bài phát biểu của Ngoại trưởng Colin Powell.

Tuy nhiên, phần kịch tính thực sự đã có ngay từ đầu. Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ đã cầm theo một lọ nhỏ chứa thứ bột màu trắng - mô tả bào tử bệnh than. Saddam Hussein, ông Powell nói, "có thể đã sản xuất 25.000 lít" chất độc này. Saddam Hussein đã đưa ra toàn những lời dối trá, Ngoại trưởng Mỹ cho biết và nói "chỉ còn một cơ hội cuối cùng", cơ hội mà Iraq không muốn tận dụng. Iraq đã dung túng cho một mạng lưới khủng bố nguy hiểm và do đó, thế giới "không nên chùn bước với bất kể thứ gì ở phía trước".

Trên tất cả, ông Powell đã có thể thuyết phục được nhiều người Mỹ vẫn còn nghi ngờ về việc cần thiết phải tiến hành một cuộc chiến ở Trung Đông.

Sau lần xuất hiện của ông Powell, kết quả các cuộc khảo sát cho thấy, một nửa dân số Mỹ ủng hộ chiến tranh chống Iraq. Chính Ngoại trưởng Powell cũng hài lòng với bài phát biểu của chính mình. Tuy nhiên, những ai đã bị ông Powell thuyết phục trong ngày mùa đông năm 2003 sẽ phải hối tiếc khi mà thế giới phát hiện ra rằng không có gì trong bài phát biểu của quan chức này là sự thật. Iraq không hề có vũ khí hủy diệt hàng loạt vào thời điểm mà ông Powell có bài phát biểu quan trọng trên. Iraq không có các phòng thí nghiệm vũ khí sinh học di động, Iraq cũng không có mối liên hệ nào với mạng lưới khủng bố Al Qaeda.

"Tài sản vô giá"

Những phản ứng tại Hội đồng Bảo an LHQ 5 năm trước chủ yếu mang tính dè dặt ngoại giao - trong đó có người từng làm chủ toạ phiên họp định mệnh đó: Joschka Fischer - Ngoại trưởng Đức thời điểm đó. Phái đoàn Đức đã lập một đường dây an toàn từ New York về thẳng trụ sở văn phòng tình báo BND tại Berlin, nơi các điệp vụ theo dõi bài phát biểu của ông Powell trên màn ảnh rộng.

Curveball (Ảnh: Spiegel)

Giống như Ngoại trưởng Powell, người đã sắp xếp để Giám đốc CIA thời điểm đó là George Tenet xuất hiện đằng sau ông trên màn hình ti vi, Ngoại trưởng Đức Fischer cũng đem theo một quan chức tình báo quan trọng. Tuy nhiên, ông Hans Dieter H, chuyên gia chống vũ khí hủy diệt hàng loạt của BND lại không ngồi gần Ngoại trưởng Đức. Thay vào đó, ông này lại ngồi chéo phía sau hai quan chức Mỹ Tenet và Powell. Vị trí này không hẳn là tình cờ. Thông thường, LHQ đều dựng thêm các hàng ghế phụ để chứa thính giả và kết quả là đại diện tình báo Đức lại ngồi cùng với những người ủng hộ chiến tranh.

Đến giờ, mọi sự đã rõ ràng. Cơ quan tình báo Đức đã giúp Mỹ nhiều hơn những gì mà họ hiện thú nhận. Các điệp vụ Đức đã cung cấp cho Washington những "bằng chứng" chủ chốt để đốt cháy thêm chứng cuồng chiến tranh: đó là câu chuyện về các phòng thí nghiệm vũ khí sinh học di động.

Đó là những chứng cớ biện minh cho cuộc chiến đã cướp đi hơn 500.000 sinh mạng và đẩy Trung Đông vào hỗn loạn. Tất cả những bằng chứng đó xuất phát từ "Curveball", người được Giám đốc CIA thời đó mô tả là "tài sản vô giá". Giờ đây, mọi việc đã rõ ràng, "Curveball" là một kẻ lừa đảo, một tên nói dối nhưng có một câu hỏi quan trọng về nhân vật này vẫn chưa được giải đáp: Tại sao tình báo Đức - BND lại trung thành với nguồn tin của mình?

                                                                                                                                                      ***Còn tiếp***

• Hoài Linh (Theo Spiegel)