Nhiều tuần trước khi bà Bhutto bị ám sát, chính quyền Mỹ đã trực tiếp trao cho bà thông tin tình báo về những nguy cơ từ các chiến binh ở Pakistan, song lại không mạnh tay ép ông Musharraf đảm bảo an ninh cho bà.

>Toàn cảnh vụ ám sát cựu thủ tướng Bhutto

Bà Bhutto (ảnh Getty Images)

Các nghị sĩ Mỹ và bạn bè của cựu nữ Thủ tướng Bhutto đã cáo buộc ông Musharraf cự tuyệt yêu cầu của Mỹ về tăng cường an ninh cho bà Bhutto. Và các quan chức Mỹ đã không mạnh tay ép ông Musharraf, một cựu cố vấn của bà Bhutto nói.

Tuy nhiên, quyết định cung cấp thông tin tình báo cho một ứng cử viên đối lập tại một quốc gia do một đồng minh mạnh của Mỹ lãnh đạo phản ánh việc Mỹ nhận thấy sự nghiêm trọng của mối đe dọa mà bà Bhutto đối mặt, khi bà tìm cách giành lại quyền lực ở Pakistan. Nỗ lực giành lại quyền kiểm soát này một phần được Mỹ ủng hộ - nước coi bà là một nhân tố bình ổn ở quốc gia náo loạn này.

Mặc dù thấy được những nguy hiểm này, các quan chức Mỹ đã không cung cấp an ninh trực tiếp, chẳng hạn như các nhân viên an ninh tư nhân, như họ đã làm đối với Tổng thống Afghanistan, Hamid Karzai, và các lãnh đạo hàng đầu ở Iraq.

Các quan chức Pakistan đã bác bỏ sự chỉ trích về các nỗ lực an ninh của họ, cho rằng họ đã bảo đảm an toàn cho bà Bhutto. Tuy nhiên, khi bà bị tấn công hôm thứ năm tuần trước, bà không có cảnh sát hộ tống, chỉ có lực lượng bảo vệ tình nguyện của riêng bà, những người đứng giữa bà và mọi kẻ tấn công khác.

Thông tin tình báo trên do Đại sứ quán Mỹ tại Pakistan cung cấp, theo một quan chức Mỹ giấu tên. Cùng với thông tin về những mối đe dọa, Mỹ còn cung cấp lời khuyên về cách giảm thiểu những mối nguy đó. Quan chức Mỹ này nói rằng Mỹ đã biết rằng bà Bhutto đối mặt với những nguy hiểm nghiêm trọng, đặc biệt là sau âm mưu ám sát bà hồi tháng 10. Mỹ cũng ’’lặp lại’’ rằng chính phủ Musharraf cần nỗ lực mạnh mẽ để ngăn chặn những nguy hiểm cho bà Bhutto.

Husain Haqqani, cựu cố vấn của bà Bhutto, nói rằng ông đã yêu cầu các quan chức Mỹ ép Musharraf cải thiện an ninh cho bà Bhutto. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ đã từ chối can thiệp sâu hơn. Ông cho biết bà Bhutto muốn sử dụng các nhà thầu an ninh quốc tế để bảo vệ bà. Tuy nhiên, ông Musharraf không sẵn sàng ủng hộ họ hoạt động ở Pakistan, mặc dù bà Bhutto sẵn sàng tự trả tiền cho họ.

Thượng nghị sĩ Joseph R. Biden, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ, đồng thời là một ứng viên tổng thống, đã công bố một bức thư mà ông và hai thượng nghị sĩ khác đã viết cho ông Musharraf theo yêu cầu của bà Bhutto, kêu gọi ông Musharraf tăng cường bảo vệ bà Bhutto. Bức thư này được gửi tới ông Musharraf ngay sau khi xảy ra âm mưu sát hại bà Bhutto hồi tháng 10. Bức thư kêu gọi trang bị cho bà Bhutto loại an ninh ngang bằng với mọi cựu thủ tướng, gồm xe chống bom.

Tuy nhiên, ông Biden nói rằng lời kêu gọi của họ không có tác dụng và ông Musharraf ’’liên quan gián tiếp’’ tới vụ ám sát bà Bhutto. ’’Tôi không nói rằng nếu bà Bhutto được bảo vệ, bà hẳn là vẫn còn sống. Tuy nhiên, điều làm tôi phiền lòng là bà ấy không có được sự bảo vệ cần thiết’’, ông nói.

Nhiều nhà phân tích an ninh đã đặt câu hỏi về quyết định của bà Bhutto đứng lên qua nóc xe để vẫy chào người ủng hộ bà. Chính vào lúc đó, những viên đạn đã được bắn ra và một kẻ đánh bom liều chết đã cho nổ bom. Bà Bhutto đã chết sau vụ tấn công này.

Nghị sĩ Steve Israel đã công bố một bức thư điện tử mà bà Bhutto đã viết cho một trong các cựu trợ lý của ông, nói rằng bà lo sợ có thể bị giết do không được đảm bảo an ninh. Trong bức thư này, bà đã nói rằng nếu có gì xảy ra với bà, ’’tôi sẽ quy trách nhiệm cho ông Musharraf’’.

Vẫn chưa rõ liệu các quan chức Mỹ bắt đầu cung cấp thông tin tình báo cho bà Bhutto trước hay sau vụ tấn công 19/10. Tuy nhiên, thông tin được cung cấp trong bối cảnh Mỹ biết về một nhóm chiến binh thù địch với bà Bhutto, bao gồm một số kẻ đã thề giết bà nếu bà trở lại Pakistan. Một thành viên của những nhóm này, thủ lĩnh thân Taliban, Baitullah Mahsud, đã bị nhà chức trách Pakistan quy trách nhiệm về cái chết của bà Bhutto. Các quan chức tình báo Mỹ nói rằng họ không thể khẳng định liệu Mahsud có phải là chủ mưu hay không.

Israel nói rằng ông không trách chính quyền Bush về cái chết của bà Bhutto nhưng giá mà ông Bush gây áp lực lớn hơn với ông Musharraf, bà Bhutto hẳn là sẽ được bảo vệ tốt hơn. Thượng nghị sĩ John F. Kerry, Chủ tịch tiểu ban đối ngoại về Nam Á của Thượng viện Mỹ, cho biết sau vụ tấn công 19/10, ông đã nói chuyện với Ngoại trưởng Mỹ Rice về những cách thức hợp tác của chính quyền Bush với ông Musharraf để đảm bảo an toàn cho bà Bhutto. David Wade, trợ lý của ông Kerry, nói rằng Bộ Ngoại giao lúc đó đã tỏ thái độ ’’quyết tâm giúp đỡ’’.

• Minh Sơn (theo Los Angeles Times)