Chính quyền Tổng thống Bush đang tiến gần tới quyết định đóng cửa nhà tù ở Vịnh Guantanamo và chuyển các nghi phạm khủng bố sang nhiều nhà tù quân sự khác.

Tù nhân Guantanamo.

Các cố vấn pháp lý và an ninh quốc gia của Tổng thống Bush theo lịch trình sẽ thảo luận về vấn đề này trong cuộc họp hôm nay (22/6), nguồn tin trên cho hay. Tuy nhiên, sau khi thông tin bị tiết lộ, Nhà Trắng tuyên bố cuộc họp sẽ không diễn ra theo đúng lịch và hiện chưa có quyết định gì về tình trạng của Guantanamo.

"Cuộc họp sẽ không diễn ra như dự kiến" Gordon Johndroe, một phát ngôn viên của Hội đồng an ninh quốc gia nói. "Trước đây, các quan chức đã gặp nhau để bàn về vấn đề này, tôi hy vọng trong tương lai gần họ sẽ lại gặp nhau và thảo luận về nó nữa".

3 quan chức cấp cao chính quyền Tổng thống Bush tiết lộ về cuộc họp trên đề nghị ẩn danh vì vấn đề đang được cân nhắc. Những nhân vật được tham khảo ý kiến gồm Phó Tổng thống Dick Cheney, Ngoại trưởng Condoleezza Rice, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates, Bộ trưởng Tư pháp Alberto Gonzales, lãnh đạo Bộ An ninh Nội địa Michael Chertoff, Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia Mike McConnel và Chủ tịch các tham mưu trưởng liên quân Peter Pace.

Kế hoạch đóng cửa Guantanamo trước kia đã vấp phải sự phản đối của ông Cheney, Gonzales và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld. Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng nói, đề xuất mới đã nhận được sự ủng hộ ngầm từ Bộ Ngoại giao và Bộ An ninh Nội địa, Lầu Năm Góc và cơ quan tình báo.

Văn phòng Phó Tổng thống Cheney và Bộ Tư pháp đã phản đối sáng kiến mới và lập luận rằng việc chuyển các nghi phạm là chiến binh phi pháp tới Mỹ sẽ cho phép những đối tượng này được hưởng các quyền lợi pháp lý mà họ không đáng được hưởng.

Hai cơ quan trên có thể ngăn cản đề xuất nhưng sức ép phải đóng cửa Guantanamo hình thành kể từ năm ngoái khi Tòa án Tối cao ra phán quyết rằng hệ thống xét xử các chiến binh kẻ thù trước kia là bất hợp pháp. Gần đây, các thẩm phán quân sự đã ra cáo buộc với hai nghi phạm khủng bố theo hệ thống xét xử mới.

Những quyết định trên như một cú đòn đánh vào những nỗ lực của chính quyền trong việc xét xử hàng chục tù nhân Guantanamo, những đối tượng bị coi là nghi phạm khủng bố nguy hiểm hàng đầu đối với nước Mỹ.

Quốc hội Mỹ mới đây cũng ban hành một điều luật đòi hỏi phải đóng cửa Guantanamo. Một giải pháp được đưa ra là biến Fort Leavenworth, nằm cách thành phố Kansas 48km về phía tây bắc, là nơi giam giữ mới.

Cơ quan lập pháp Mỹ cũng đưa ra một dự luật trao quyền lợi mới cho những người bị giam tại Guantanamo, gồm cả việc cho phép luật sư tiếp cận với các tù nhân không kể là họ đã bị ra tòa hay chưa. Ngoài ra, còn có quy định cho phép tù nhân được phản đối việc giam cầm họ tại tòa án liên bang, hành động vốn bị cấm trong thời điểm hiện nay.

Ông Gates, lên nắm quyền lãnh đạo Lầu Năm Góc sau khi Bộ trưởng Rumsfeld buộc phải từ chức vào năm ngoái, đã nói, Quốc hội và chính quyền nên phối hợp với nhau để cho phép Mỹ giam cầm trong thời gian dài một số tù nhân Guantanamo nguy hiểm tại một nơi nào đó sau khi Guantanamo đóng cửa.

Giới chức quân sự phát biểu trước Quốc hội rằng nhà tù tại Fort Leavenworth hiện còn 70 giường trống và cơ sở giam giữ tại căn cứ hải quân ở Charleston, S.C còn tiếp nhận được thêm 100 tù nhân.

Nhà tù trên Vịnh Guantanamo hiện đang giam giữ 380 nghi phạm khủng bố. Đây là mục tiêu bị chỉ trích cả ở trong và ngoài nước Mỹ. Nhà tù này được dựng lên năm 2002 chuyên giữ những nghi phạm khủng bố bị bắt trong các chiến dịch quân sự, hầu hết là ở Afghanistan.

Do Guantanamo ở Cuba nên chính quyền Mỹ lập luận rằng các tù nhân không được hưởng các quyền lợi lẫn sự bảo vệ như những đối tượng bị giam ở Mỹ.

Mới đây, Ngoại trưởng Rich nói, bà muốn Guantanamo đóng cửa nếu có giải pháp an toàn thay thế.

• Hoài Linh (Theo AP)