Thủ tướng Anh Tony Blair đã bị thẩm vấn hôm 14/12 bởi những cảnh sát đang điều tra các luận điệu về vụ đổi tiền lấy chức tước trong Công đảng của ông.

Thủ tướng Anh Tony Blair

Diễn biến này có nghĩa là các cuộc điều tra của cảnh sát đã lan tới các lãnh đạo hàng đầu trong chính phủ. Họ đã thẩm vấn toàn bộ nội các của ông Blair và những người khác, bao gồm các thành viên của những đảng đối lập, kể từ khi cuộc điều tra bắt đầu hồi tháng ba.

Họ muốn biết liệu các bộ trưởng có biết 4 thương nhân giàu có, người đã tài trợ cho chiến dịch vận động tranh cử 2005 của Công đảng, được ông Blair bổ nhiệm vào các ghế ở Thượng viện hay không.

Các cuộc điều tra bắt đầu từ Công đảng, sau đó lan sang các đảng khác.

Văn phòng của ông Blair đã nhấn mạnh rằng Thủ tướng bị thẩm vấn với tư cách là nhân chứng, chứ không phải một nghi can trong vụ này. Tuy nhiên, Angus MacNeil, một nghị sĩ thuộc Đảng dân tộc Scotland cho biết chưa từng có tiền lệ một vị thủ tướng đương nhiệm nào lại bị thẩm vấn trong một cuộc điều tra tội phạm.

Chính những lời phàn nàn của nghị sĩ này đã dẫn tới cuộc điều tra của cảnh sát: cả ba chính đảng lớn đã trao các ghế ở Thượng viện và các chức tước khác để đổi lấy những khoản vay bí mật trước cuộc bầu cử năm ngoái. Một số nhà tài trợ sau đó đã được bổ nhiệm giữ các ghế ở Thượng viện.

Công đảng cho biết đã nhận các khoản vay trị giá gần 25 triệu đôla từ 12 người ủng hộ. Đảng Dân chủ tự do và Đảng Bảo thủ đối lập cũng đã thừa nhận rằng họ nhận các khoản vay bí mật.

Ông Blair đã mỉm cười song không đưa ra lời bình luận nào trước các nhà báo khi ông rời phố Downing ngay sau tuyên bố trên để tham dự một hội nghị thượng đỉnh của EU tại Brussels.

Theo phát ngôn viên của ông Blair, trong suốt cuộc thẩm vấn kéo dài 90 phút tại phố Downing, ông Blair đã giải thích tại sao lại bổ nhiệm các cá nhân vào các ghế trong Thượng viện.

John Yates, trưởng nhóm điều tra, cho biết ông sẽ trao hồ sơ của vụ việc này cho các công tố vào tháng 1 tới sau khi hoàn tất điều tra. Văn phòng công tố Hoàng gia sau đó sẽ quyết định có nên khởi tố những chính trị gia hàng đầu dính líu tới vụ này hay không.

Các nhà bình luận đã gọi việc ông Blair bị cảnh sát thẩm vấn là điều xấu hổ đối với ông Blair, người đã hứa hẹn làm cho chính trị trở nên minh bạch hơn khi lên nắm quyền năm 1997. GS Rodney Barker thuộc Trường kinh tế London cho biết vụ việc này không có lợi cho uy tín của Thủ tướng và không thể biện minh được.

Ông Blair đã trở thành Thủ tướng Anh đầu tiên bị cảnh sát thẩm vấn trong vụ điều tra đổi tiền lấy chức tước kể từ vụ của ông Lloyd George vào những năm 1920. Cuộc điều tra đó đã dẫn tới một đạo luật năm 1925 cấm bán các chức tước nhà nước.

Vụ việc này đã dẫn tới các yêu cầu cải cách việc tài trợ cho các đảng chính trị cũng như những lời kêu gọi ông Blair từ chức.

• Minh Sơn (Theo AFP, BBC, Reuters, AP)