Báo chí Nhật hôm nay (4/8) đồng loạt đưa tin Chánh văn phòng nội các Shinzo Abe (51 tuổi) - ứng viên tiềm năng kế nhiệm Thủ tướng Junichiro Koizumi, đã bí mật thăm ngôi đền chiến tranh Yasukuni hồi tháng Tư.

Đền Yasukuni thờ những người Nhật chết trận, trong đó có cả các tội phạm chiến tranh nên bị cả Hàn Quốc và Trung Quốc coi là biểu tượng cho chủ nghĩa quân phiệt trong quá khứ ở đất nước mặt trời mọc.

Chánh văn phòng nội các Nhật Shinzo Abe (giữa) trong một chuyến thăm ngôi đền chiến tranh Yasukuni ngày 15/8/2005

Ông Abe hiện vẫn từ chối đưa ra lời xác nhận hoặc bác bỏ thông tin của báo giới. Tuy nhiên, trong cuộc họp báo hôm nay, ông Abe khẳng định "muốn tiếp tục thể hiện lòng thành kính thông qua cầu nguyện sự yên nghỉ cho linh hồn của những người đã chiến đấu và hy sinh cho tổ quốc của họ".

Một số nhà phân tích nhận định rằng nếu chuyến đi này là có thật, nó có thể nhằm đáp ứng yêu cầu của những người bảo thủ ủng hộ ông Abe. Chuyến đi cũng được đánh giá là có thể làm căng thẳng thêm mối quan hệ vốn đã rạn nứt giữa Nhật với hai quốc gia Châu Á láng giềng - nơi mà những kí ức cay đắng về sự xâm lược của quân phát xít vẫn còn chưa phai nhoà.

Phía Hàn Quốc đã có phản ứng ngay lập tức. Từ Seoul, một quan chức Bộ ngoại giao Hàn Quốc tuyên bố : "Thật là đáng thất vọng và đáng tiếc rằng một chánh văn phòng nội các (Nhật) đương nhiệm lại đi thăm ngôi đền Yasukuni - nơi vinh danh cả những tội phạm chiến tranh hàng đầu."

Hãng thông tấn Kyodo cũng trích phát biểu của đại sứ Trung Quốc Wang Yi tại một diễn đàn ở quận trung tâm Niigata, Nhật cho rằng : "Truyền thống của người Phương Đông là tránh làm những việc gây buồn lòng hàng xóm của mình. Các nạn nhân cần phải quên càng nhiều càng tốt trong khi các thủ phạm thì ngược lại, ghi nhớ càng nhiều càng tốt. Theo cách này, cả hai bên có thể tiến gần nhau hơn. Thật không may, tôi không cảm nhận được rằng các thủ phạm đang cố gắng ghi nhớ."

Được xem là một người có quan điểm cứng rắn, Chánh văn phòng nội các Nhật đã nhiều lần lên tiếng bảo vệ các chuyến thăm đền Yasukuni hàng năm của Thủ tướng Junichiro Koizumi. Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Sadakazu Tanigaki - đối thủ cạnh tranh ghế thủ tướng của ông Abe lại có ý kiến đối lập hoàn toàn. Ông Tanigaki tái khẳng định hôm nay rằng sẽ không tiến hành các chuyến hành hương như vậy nếu đắc cử.

Các cuộc trưng cầu dân ý gần đây cho thấy đa số cử tri Nhật phản đối lãnh đạo đất nước tới thăm ngôi đền chiến tranh.

• Thanh Bình (Theo Reuters, AFP, IHT)