Tại sao họ chiến đấu? Điều gì khiến các cuộc xung đột ở Trung Đông trở nên khó kiểm soát như vậy, chỉ cần vài phát súng cũng khuấy lên cả làn sóng bạo lực? Lý do hận thù và giải pháp ở đâu?

• Lịch sử xung đột Israel - Palestine

Trung Đông mịt mù trong khói lửa.

Gần 70 năm trước, một Uỷ ban Hoàng gia Anh về vấn đề Palestine đã đúng khi nói: "Một cuộc xung đột không thể kìm được đã nổ ra giữa 2 cộng đồng dân tộc ở một nước nhỏ. Không có bất kỳ điểm chung nào giữa họ. Hoài bão dân tộc của họ khác xa nhau''.

Nhưng tại sao không có bất kỳ chuyển biến giữa những cái ''không hợp'' ấy trong suốt 7 thập niên qua? Tại sao giải pháp 2 nhà nước lại khó thực hiện đến vậy? 

Điều bí ẩn càng trở nên bí ẩn bởi Israel không phải là độc nhất vô nhị. Sự ra đời của Israel bắt nguồn từ sự suy thoái của các đế chế Áo-Hung, Ottoman và Nga vào cuối thế kỷ 19, đồng thời bắt nguồn từ khát vọng có một tổ quốc của những dân tộc bị ngược đãi. Người Do Thái ở Đông Âu không phải là dân tộc duy nhất mơ những giấc mơ như vậy, bởi còn có người Serb, Czech, Ba Lan, Croatia và nhiều dân tộc khác.

Khi những đế chế trên bị tan rã vào cuối hai cuộc đại chiến thế giới, nhiều quốc gia mới được hình thành. Và rõ ràng, nhà nước Israel được thành lập trên nền đất của một ai đó (chủ sở hữu vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi), nhưng ngày nay người Israel khó yên ổn một mình trên mảnh đất đó. Các thành phố Ba Lan ngày nay như Wroclaw và Bydgoszcz cách đây không lâu từng có tên tiếng Đức là Breslau và Bromberg. Nhưng trường hợp Israel thì khác các quốc gia mới khác chủ yếu bởi không ít người chấp nhận sự tồn tại của nó.

Người ta nói rằng, người Palestine ''không bao giờ bỏ lỡ cơ hội để bỏ lỡ cơ hội'' - và chắc chắn họ đã không thể bảo vệ được mục tiêu một nhà nước của mình. Nhưng, quan điểm chiến lược của Israel cũng yếu hơn nhiều so với đáng ra nước này phải có. Khi chiếm Bờ Tây và Dải Gaza trong cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967, Israel đã phải hy sinh thiện ý của cộng đồng quốc tế.

Trong khi đó, giới lãnh đạo chính trị tại các nước Hồi giáo đã trở thành những người cấp tiến, trong đó có những người sáng lập Hamas và Hezbollah. Và những cách thức tiến hành cuộc chiến mới đã thách thức năng lực của Israel. Trong những năm 1948, 1967 và 1973, Israel đánh bại mọi kẻ thù trên mặt trận truyền thống. Nhưng giờ đây, Israel phải chiến đấu trong một cuộc chiến không cân xứng chống lại những nhóm nhỏ lẩn trốn trong dân chúng tại Gaza và Nam Lebanon. Thật khó phát động cuộc chiến như vậy mà không làm căm giận những người muốn đứng ở phía mình. Quân nổi dậy kích động bạo lực và đợi cho thế lực cầm quyền phản ứng dữ dội, giết hại thường dân và khuấy động thêm thù hận.

Liệu mọi thứ có thể thay đổi? Và đây là quan điểm của người Israel: ''Một người sống chỉ nhượng bộ lớn khi...không còn hy vọng. Chỉ khi các nhóm cực đoan mất quyền lực, sự ảnh hưởng sẽ được chuyển giao sang những nhóm ôn hoà. Và chỉ khi đó, các nhóm ôn hoà đến với chúng ta cầm theo những đề xuất nhượng bộ chung''.

Đó là những điều viết trong cuốn sách mỏng xuất bản năm 1923 của Ze'ev Jabotinsky, người có tư tưởng chi phối Đảng Likuk của Israel. Nếu những điều đó nói lên tiếng nói của chính sách Israel ngày nay thì một tiếng súng không bao giờ rơi vào im lặng.

• Trần Kiên (theo Time)

Hezbollah tấn công sâu vào đất Israel, 8 người chết
Loạt rocket do Hezbollah phóng từ đất Lebanon đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 8 người tại Haifa, thành phố lớn thứ ba của Israel, hôm nay.
 

Các nước sơ tán công dân khỏi Lebanon
Những đợt không kích liên tiếp của Israel nhằm vào Lebanon khiến chính phủ nhiều nước yêu cầu công dân của mình sống ở Lebanon nhanh chóng rời khỏi nơi này.
 

Các Ngoại trưởng Ảrập thảo luận tình hình ở Lebanon
Ngoại trưởng 18 nước Ảrập đã có một cuộc họp khẩn cấp tại thủ đô Cairo, Ai Cập nhằm thảo luận việc Israel mở rộng các cuộc tấn công chống lại Lebanon.
 

Chùm ảnh: Xung đột Israel - Lebanon thêm tồi tệ
Lebanon phải chịu nhiều đợt oanh kích của quân đội Nhà nước Do Thái sau khi Hezbollah bắt cóc 2 lính Israel hôm 12/7. Hezbollah liền đáp trả bằng rocket.
 

Israel tiếp tục tấn công Lebanon, số người chết tăng
Quân đội Israel tăng cường chiến dịch quân sự nhằm vào phía Nam Lebanon, phá huỷ trụ sở làm việc của du kích Hezbollah.