Lần đầu tiên kể từ khi phát động cuộc chiến chống khủng bố sau thảm hoạ 11/9/2001, Mỹ sẽ phải điều trần trước Uỷ ban của LHQ về việc tra tấn tù nhân.

30 quan chức cấp cao thuộc Bộ Ngoại giao, Quốc phòng, Tư pháp và An ninh Nội địa Mỹ sẽ có mặt tại phiên điều trần công khai ở Geneva. Theo nhận định của nhiều nhà quan sát, nhóm chính khách Mỹ sẽ phải đối mặt với các câu hỏi hóc búa về việc thực thi các biện pháp trong cuộc chiến chống khủng bố.

Nhiều nhóm hoạt động nhân quyền từng cáo buộc Mỹ coi thường Hiệp ước chống tra tấn của LHQ. Những tổ chức này buộc tội Mỹ dung túng cho việc tra tấn và cư xử vô nhân tính với những nghi phạm khủng bố tại các trung tâm giam giữ tại Afghanistan, Iraq, Vịnh Guantanamo và nhiều nơi khác.

Uỷ ban LHQ lần này sẽ tìm hiểu về các cáo buộc liên quan tới các nhà tù bì mật và các tù nhân bị giam kín. Theo một tài liệu của LHQ, uỷ ban chất vấn sẽ yêu cầu Mỹ cung cấp số lượng cũng như quốc tịch của những người mà Mỹ giam giữ. Ngoài ra, LHQ cũng đòi hỏi thông tin chi tiết về số nghi phạm bị chuyển tới một quốc gia thứ ba, các biện pháp mà Mỹ đã sử dụng để tra hỏi phạm nhân nhằm tránh vụ lạm dụng Abu Ghraib tái diễn.

Vấn đề liệu có phải quan chức hay chính quyền Mỹ đã phê chuẩn cho việc tra tấn tù nhân cũng sẽ được đề cập tới.

10 chuyên gia pháp lý sẽ kiểm tra chéo các quan chức Mỹ, dẫn đầu là cố vấn pháp lý John Bellinger, trong buổi điều trần sẽ kéo dài tới ngày thứ 2 tuần sau.

Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2000 Mỹ buộc phải điều trần công khai trước Uỷ ban LHQ về vấn đề tra tấn. Mỹ đã ký kết tham gia Hiệp ước chống tra tấn của LHQ.

Jennifer Daskal thuộc tổ chức giám sát nhân quyền nhận xét: ''Sự việc này có ý nghĩa lớn vì đây là lần đầu tiên Mỹ chịu trách nhiệm về các vụ tra tấn có liên quan tới các phương pháp thực thi sau vụ bị tấn công khủng bố ngày 11/9''.

Được biết, Uỷ ban LHQ không có quyền lực chính thức và cũng không thể áp đặt trừng phạt với Mỹ nhưng hội đồng các nước tham gia Hiệp ước chống tra tấn LHQ sẽ dựa vào kết quả buổi điều trần để ra quyết định.

• Hoài Linh (Theo BBC, CBS)