Vừa là đối tác, vừa là đối thủ, vừa đối phó nhau, vừa "bắt tay" nhau

Chính sách của ông Bush đối với Trung Quốc hiện tại đã thay đổi  không chỉ nhiều mà còn khá cơ bản so với thời kỳ ông mới lên cầm quyền. Xem ra, Mỹ đã ý thức ngày càng đầy đủ hơn về sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc đến mức nhận thức được rằng  đối đầu hay chống phá cũng khó lòng cản được, ngược lại chỉ có lôi kéo Trung Quốc vào một khuôn khổ quan hệ thì mới có thể duy trì được sự chênh lệch về sức mạnh mọi mặt như hiện đang tồn tại giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đồng thuận quan điểm nhiều hơn bất đồng ý kiến – đó là thực trạng quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện tại. Dư luận đã sử dụng đến cả ngôn từ "liên minh" để miêu tả sự hợp tác và phối hợp giữa Mỹ và Trung Quốc trong các vấn đề chính trị thế giới như cải tổ LHQ,  bảo vệ tầng khí quyển trái đất hay năng lượng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.

Với việc nâng giá đồng Nhân dân tệ và tích cực đóng vai trung gian hoà giải trong diễn đàn đối thoại 6 bên về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, Trung Quốc đã tỏ ra biết cách vừa làm có lợi nhất cho mình, lại vừa được tiếng là tranh thủ Mỹ. Như vậy  thì cả vấn đề Đài Loan lẫn dân chủ hay nhân quyền mới không luôn là vấn đề thời sự ồn ào. Chúng vẫn tồn tại lâu nay, nhưng đâu có tổn hại đến sự đồng thuận nói trên.

Cái nghịch không chỉ ít, mà gần như thuần tuý bị bó gọn trong các vấn đề quan hệ song phương như cấm xuất khẩu vũ khí sang Trung Quốc hay hạn ngạch hàng dệt may đối với Trung Quốc.

Mỹ cho rằng Trung Quốc còn phải tiếp tục nâng giá đồng Nhân dân tệ hay e ngại Trung Quốc chinh phục các nguồn cung cấp năng lượng trên thế giới, kể cả ở Mỹ, hay quan hệ  mật thiết với những nước Mỹ coi là đối tượng đối phó.

Chiều hướng này nhiều khả năng sẽ vẫn tiếp tục trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Và nó sẽ được khẳng định qua cuộc gặp cấp cao Mỹ - Trung mới này.

• Lục Quán Anh