Cuộc gặp quan trọng, được mong chờ từ lâu, về khủng hoảng hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên diễn ra vào cuối tháng này với sự tham gia của 6 nước.
Bước đột phá trên là kết quả cuộc gặp giữa Thứ trưởng Ngoại giao CHDCND Triều Tiên Kim Gye-wan và trưởng đoàn đàm phán Mỹ Christopher Hill tại Bắc Kinh hôm qua (9/7).
Ông Hill đã khẳng định lại lập trường của Mỹ về việc thừa nhận CHDCND Triều Tiên là một quốc gia có chủ quyền và Washington không có ý định xâm chiếm nước này. Hai phía còn nhất trí sẽ đối thoại song phương trong khuôn khổ cuộc hội đàm.
 |
| Khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên bùng nổ vào tháng 10/2002. |
Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) cho biết, Bình Nhưỡng coi đây là hành động rút lại lời nhận xét ''CHDCND Triều Tiên là tiền đồn của sự chuyên chế'' của Mỹ đồng thời quyết định tiếp tục hội đàm đa phương về hạt nhân.
Cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên bùng nổ hồi tháng 10/2002 khi các quan chức Mỹ khẳng định, CHDCND Triều Tiên thừa nhận đang phát triển chương trình vũ khí hạt nhân bí mật, vi phạm hiệp định hạt nhân ký kết năm 1994 với Washington. Trong vòng 3 năm qua, ba cuộc hội đàm đa phương về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của CHDCND Triều Tiên đã diễn ra mà không thu được kết quả khả quan. Cuộc gặp sắp tới sẽ là hội đàm lần 4.
Đàm phán 6 bên mang ý nghĩa quan trọng
Cuộc gặp giữa các bên cực kỳ quan trọng đối với khu vực vì xung đột giữa CHDCND Triều Tiên và Mỹ có thể là mối đe doạ nghiêm trọng nhất đối với an ninh Đông Á trước mắt và cả lâu dài.
Mỗi tháng trôi qua, nguy cơ bất hoà ngày càng leo thang, trong khi Bình Nhưỡng dường như tận dụng thời gian đó để tăng cường năng lực hạt nhân của mình.
Cho dù vấn đề mang tính nghiêm trọng và cấp thiết, 3 vòng đàm phán vừa qua không đạt được mấy kết quả khả quan.
Trong khi đó, Mỹ và CHDCND Triều Tiên, ít nhất là bề ngoài, dường như còn quá xa để có thể tạo ra một bước đột phá trong nỗ lực giải quyết vấn đề.
Biết gì về chương trình vũ khí hạt nhân của CHDCND Triều Tiên?
 |
| Hội đàm 6 bên đã diễn ra 3 lần nhưng không thu được nhiều kết quả. |
CHDCND Triều Tiên tuyên bố có vũ khí hạt nhân và đang xây dựng kho vũ khí của mình. Vấn đề đối với phần còn lại của thế giới là rất khó để kiểm chứng tuyên bố trên.
Hầu hết các chuyên gia kiểm soát vũ khí nghi ngờ Bình Nhưỡng đã theo đuổi chương trình vũ khí - chắc chắn là đến năm 1994, thời điểm nước này ký thoả thuận ngừng tất cả các hoạt động có liên quan đến hạt nhân.
Tuy nhiên, tháng 12/2002, nước này tái khởi động lò phản ứng hạt nhân tại Yongbyon và trục xuất 2 giám sát viên hạt nhân LHQ. Cho đến nay, vấn chưa rõ các hoạt động hạt nhân tại Yongbyon.
Nếu như lò phản ứng trên hoạt động hết công suất, một số nhà phân tích tin rằng nó có thể sản xuất đủ plutonium để sản xuất một vũ khí hạt nhân trong một năm.
Cục tình báo trung ương Mỹ CIA cho biết, chương trình làm giàu uranium có thể sản xuất ít nhất 2 quả bom mỗi năm vào giữa thập kỷ này
CHDCND Triều Tiên có bao nhiêu vũ khí?
Thật khó để có thể trả lời câu hỏi trên nếu không có sự thanh sát toàn diện của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế IAEA. Các chuyên gia tin rằng, CHDCND Triều Tiên có thể đã chiết đủ plutonium để sản xuất một số lượng nhỏ bom.
 |
| Bản đồ về các cơ sở hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. |
Các quan chức Mỹ cho biết, Bình Nhưỡng đang sở hữu một hoặc 2 quả bom nguyên tử. Khoảng 8.000 thanh nguyên liệu đã qua sử dụng được nhập kho từ năm 1994 có thể cũng đã được sử dụng để chiết suất plutonium để sản xuất vũ khí.
CHDCND Triều Tiên cũng tuyên bố đã hoàn thành việc tái chế số thanh nhiên liệu trên, cho dù Hàn Quốc và Mỹ tỏ ra vẫn nghi ngờ.
Cuộc khủng hoảng thực sự vì cái gì?
Mối quan hệ giữa Mỹ và CHDCND Triều Tiên đóng băng kể từ khi Tổng thống Mỹ George W Bush liệt Bình Nhưỡng vào cái gọi là ''liên minh ma quỷ'' hồi tháng 1/2002.
Căng thẳng thực sự leo thang kể từ tháng 10/2002 khi Mỹ cáo buộc CHDCND Triều Tiên đang phát triển một chương trình hạt nhân bí mật dựa trên cơ sở nguyên liệu uranium.
Washington không chỉ quan ngại về việc Bình Nhưỡng phát triên vũ khí hạt nhân mà còn muốn ngăn chặn khả năng CHDCND Triều Tiên xuất khẩu tên lửa và công nghệ hạt nhân sang các quốc gia hoặc các tổ chức khác.
Kể từ tháng 10/2002, CHDCND Triều Tiên đã tái khởi động lò phản ứng hạt nhân, trục xuất thanh sát viên IAEA và rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). Ngoài ra, CHDCND Triều Tiên còn liên tục cảnh báo về nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến hạt nhân. Thường rất khó để có thể xác định được tính chính xác đằng sau mỗi động thái của CHDCND Triều Tiên.
Liệu ngoại giao có giải quyết được vấn đề?
Có thế, nhưng không dễ dàng gì. Rất khó có thể tìm được đủ ''cà rốt'' kinh tế và ngoại giao để thuyết phục giới lãnh đạo CHDCND Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân của họ.
Chính quyền Bush đặc biệt rất lo ngại bởi CHDCND Triều Tiên đã phá vỡ Hiệp định khung 1994 về hạt nhân. Và cho dù đang phải chịu sức ép về kinh tế, mối quan tâm đầu tiên của lãnh đạo CHDCND Triều Tiên Kim Jong-il là sự tồn tại của chính ông và những người ủng hộ trong lực lượng quân đội nước này.
(Hoài Linh - Tổng hợp)
