20 năm trước đây, Trung Quốc và Nhật đã ký một thoả thuận rằng lãnh đạo cấp cao Nhật sẽ không tới đền tử sĩ Yasukuni-trung tâm bất đồng giữa hai nước.

Tuy nhiên, giao kèo này bị phá vỡ với việc Thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi mỗi năm đều tới ngôi đền thờ hơn 2,5 triệu người thiệt mạng trong cuộc xâm lược Trung Quốc, trong đó có 14 tội phạm chiến tranh.

Đại sứ Trung Quốc tại Tokyo là Vạn Nghị hôm nay (27/4) cho biết, thoả thuận quân tử đã được lãnh đạo hai nước ký kết sau chuyến thăm đền thờ Yasukuni năm 1985 của Thủ tướng thời điểm đó là Yasuhiro Nakasone. Theo đó, người đứng đầu chính phủ Nhật Nakasone cam kết, các lãnh đạo cấp cao nước này sẽ không tới đền thờ tử sĩ. Để đổi lại, Bắc Kinh sẽ không lên án chuyến thăm có mục đích tương tự của những nhân vật cấp thấp hơn.

Đại sứ Vạn Nghị cho biết, Nhật và Trung Quốc đã có thoả thuận quân tử.

Trong bài phát biểu tại trụ sở chính của đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP), Đại sứ Vạn Nghị nói: ''Đã có một thoả thuận quân tử quy định Thủ tướng, Chánh văn phòng Nội các và Ngoại trưởng Nhật sẽ không tới Yasukuni. Đổi lại nhượng bộ của người Nhật, Trung Quốc hứa sẽ không nói gì về chuyến thăm của người dân tới đây. Việc viếng đền của các chính trị gia sẽ không bị coi là vấn đề chính trị''.

Đền thờ tử sĩ của Nhật bị Trung Quốc và Hàn Quốc coi là biểu tượng của quân phiệt Nhật. Nó còn là tiêu điểm cuộc tranh cãi lâu nay giữa hai quốc gia dẫn tới việc hàng nghìn người Trung Quốc biểu tình chống Nhật trong vài tuần vừa qua.

Sau chuyến thăm năm 1985 của Thủ tướng Nakason, trong suốt 11 năm tiếp theo không một Thủ tướng Nhật nào tới đền Yasukuni cho tới khi ông Ryutaro Hashimoto có chuyến viếng thăm nơi này vào tháng 7/1996. Kể từ khi nhậm chức năm 2001, mỗi năm Thủ tướng Koizumi đều tới nơi đền tử sĩ bất chấp sự phản đối của Trung Quốc và Hàn Quốc. Chuyến thăm cuối cùng của người đứng đầu chính phủ Nhật là 1/1/2004.

(Hoài Linh - Theo AFP)