Trong khi Tết cổ truyền vẫn đang rộn rã với hơn một tỷ người Trung Quốc thì tai nạn hầm mỏ một lần nữa lại xảy ra khiến niềm vui đầu năm không thể tròn vẹn.

Chỉ trong mấy tháng qua, tai nạn hầm mỏ xảy ra liên tục ở Trung Quốc khiến không ít người phải đặt câu hỏi về thực trạng và nguyên nhân của sự việc. Liệu có thể ngăn ngừa những thảm hoạ như vậy trong tương lai, ở Trung Quốc cũng như ở các nước khác có cùng hoàn cảnh?

Bản đồ đánh dấu các khu vực xảy ra tai nạn sập hầm mỏ gần đây ở Trung Quốc.

Thực trạng đáng lo ngại

Vụ sập mỏ than ở tỉnh Liêu Ninh ở miền Bắc ngày 14/2 vừa qua khiến 210 người chết không phải là lần đầu tiên ở  Trung Quốc.

Mới cuối năm ngoái, một vụ sập hầm mỏ ở Thiểm Tây khiến 166 người chết. Một tai nạn khác xảy ra không lâu sau đó ở Hà Nam cướp đi mạng sống của 147 người nữa.

Trong cả năm 2004, có tới 6.027 thợ mỏ thiệt mạng khi đang làm việc trong các hầm than. Một con số hết sức đau thương.

Nhưng để phòng tránh những tai nạn như vậy không phải là điều dễ dàng và có thể giải quyết một sớm một chiều, bởi có rất nhiều nguyên nhân phức tạp dẫn đến tình trạng này. Sau đây là một vài nguyên nhân chính mà Trung Quốc đã nhìn nhận rõ và đang tìm cách khắc phục.

Vài nguyên nhân chính

Nguyên nhân thứ nhất chính là nhu cầu than trong nước tăng mạnh. Sự phát triển như vũ bão của nền kinh tế Trung Quốc mấy năm gần đây đòi hỏi một nguồn năng lượng khổng lồ để phục vụ các ngành công nghiệp trong nước. Các mỏ than phải hoạt động hết công suất, hàng triệu thợ mỏ làm việc không quản ngày đêm.

Thời gian giành cho nghỉ ngơi và tu bổ hạ tầng hầm mỏ do đó bị giảm đáng kể. Và tai  nạn là điều khó tránh khỏi. Có thể nhận thấy, số vụ tai nạn hầm mỏ tăng tỷ lệ thuận với giá dầu thô trên thế giới trong mấy tháng qua, vì nhu cầu than càng tăng mạnh.

Nguyên nhân thứ nhất chính là nhu cầu than trong nước tăng mạnh.

Nguyên nhân thứ hai là sự tham gia tích cực một cạch thái quá của thành phần kinh tế tư nhân. Các chủ thầu nhỏ lẻ không đủ kinh phí để đầu tư cho cơ sở hạ tầng xung quanh khu vực mình khai thác. Họ cũng không đủ thời gian tổ chức các lớp huấn luyện phòng tránh tai nạn sập hầm và cháy nổ.

Nguy hiểm hơn, vì lợi nhuận, họ để công nhân phải làm việc trong những điều kiện thời tiết và sinh lý dễ xảy ra tai nạn. Trong ba vụ tai nạn hầm mỏ kể trên, có tới 2 vụ xảy ra ở hầm mỏ của các chủ thầu tư nhân như vậy.

Thứ ba là nguyên nhân chung của cả ngành than Trung Quốc, không riêng gì các thành phần tư nhân. Bắt đầu từ năm 1993, ngành than nước này mới bắt đầu tự hạch toán sau một thời gian dài gần như được bao cấp. Thật không may, suốt từ đó cho tới đầu năm 2000, giá than giảm trầm trọng khiến ngành than liên tiếp nằm trong tình trạng thâm thủng tài chính và nợ nần chồng chất.

Tiền chỉ đủ để duy trì hoạt động của ngành than chứ chưa có để triển khai hệ thống phòng ngừa tai nạn hầm mỏ một cách toàn diện - vốn rất tốn kém. Các chủ hầm may lắm chỉ đủ tiền tân trang lại các thiết bị phòng hộ có từ thời bao cấp. Vậy nhưng cho tới nay, ngành than vẫn chưa trả hết khoản nợ lên tới 6 tỷ USD đã tiêu vào công tác phòng hộ.

Các biện pháp khắc phục

Nhận thức được thực trạng và các nguyên nhân như vậy, chính quyền Trung Quốc đã và đang hết sức nỗ lực cải thiện điều kiện an toàn và vệ sinh lao động tại các hầm mỏ trên cả nước nhằm ngăn chặn các thảm hoạ đáng tiếc như thời gian vừa qua.

Các công nhân mặc trang phục bảo hộ trước khi vào một hầm mỏ ở Trung Quốc.

Chính phủ dự định sẽ rót một khoản tiền đáng kể cho ngành than giúp họ cải thiện cơ sở hạ tầng đảm bảo an toàn hơn. Một số địa phương cũng đang tìm cách huy động các nguồn vốn khác hỗ trợ cho công việc khái thác than.

Chính phủ cũng quyết định tăng cường công tác giám sát ở các cấp độ từ trung ương tới địa phương. Bên cạnh đó là chính sách kiềm chế sự khai thác thái quá ở các mỏ than, dự tính sẽ còn tấp nập hơn theo giá thị trường thế giới thời gian tới.

(NHQ - Theo THX, China Daily)