Hôm nay (30/11), Tổng thống Mỹ Bush sẽ bắt đầu chuyến thăm chính thức 2 ngày tới quốc gia láng giềng phía bắc Canada nhằm hàn gắn mối quan hệ "lạnh nhạt" bấy lâu.

Áp phích chống Bush xuất hiện trên các đường phố trung tâm thủ đô Ottawa.

Đây được coi là chuyến thăm chính thức đầu tiên của một Tổng thống Mỹ tới Canada trong gần 10 năm trở lại đây. Sau nhiều năm "căng thẳng", cả hai bên đều đặt nhiều hy vọng vào chuyến thăm này. Với Bush, ông sẽ cố gắng đi những "bước đẹp" để tránh tạo ra tâm lý chống Mỹ tại Canada. Về phần Thủ tướng Canada Paul Martin, ông muốn tránh cảm giác sẽ phụ thuộc vào Mỹ về thương mại và các vấn đề an ninh.

Sự rạn nứt bắt đầu từ khi Bush lên nhậm chức xuất phát từ việc ông chọn Mexico là nước công du đầu tiên thay vì Canada. Tiếp sau đó, những mâu thuẫn về thương mại và cuộc chiến Iraq càng làm mối quan hệ thêm căng thẳng.

Thủ tướng Martin, người từng là Bộ trưởng Tài chính Canada đã nhiều lần bày tỏ mong muốn tái xây dựng quan hệ Mỹ - Canada vốn đã lạnh nhạt dưới thời Jean Chretien sau khi ông Chretien quyết định không gửi quân tới Iraq.

"Dưới thời Chretien, quan hệ song phương rất căng thẳng", John Hulsman, chuyên gia nghiên cứu chính sách đối ngoại tại Heritage Foundation nhận định. "Nó càng trở nên tồi tệ khi có một lần Nghị viện Canada quên tắt microphone và ai đó nói lớn rằng: Bush là một kẻ lai căng". Câu nói do nghị sĩ Carolyn Parrish đưa ra song sự nghiệp chính trị của bà không hề hấn gì.

Chuyến thăm sẽ tập trung vào việc tạo thiện chí, tuy nhiên một số vấn đề kinh tế gai góc sẽ xuất hiện tại cuộc gặp giữa hai lãnh đạo. Về vấn đề thương mại, hai nước đang bất đồng về hàng rào thuế quan mà Mỹ áp đặt lên hàng nhập khẩu từ Canada như gỗ thông, gỗ ván. Các quan chức Mỹ cáo buộc chính phủ Canada đã trợ giá cho ngành kinh doanh gỗ xẻ. Mỗi ngày, tổng giá trị trao đổi kinh doanh giữa Mỹ và Canada đạt tới hơn 1 tỉ USD; 85% lượng hàng xuất khẩu của Canada đi sang thị trường Mỹ.

Hàng rào sắt được chặn xung quanh toà nhà Quốc hội tại thủ đô Ottawa.

Tổng thống Bush và Thủ tướng Martin cũng sẽ thảo luận về vấn đề an ninh tại biên giới Mỹ - Canada, sự tham gia của Canada vào chương trình phòng thủ tên lửa lục địa của Mỹ, cuộc chiến Iraq và tình hình Iraq.

Canada từng ủng hộ quan điểm của Pháp và Đức khi quyết định không gửi quân tới Iraq, song nước này cam kết viện trợ 300 triệu USD để giúp tái thiết và huấn luyện lực lượng sĩ quan Iraq tại Jordan. Ông Martin có thể sẽ đề xuất gửi quan sát viên Canada tới giám sát cuộc bầu cử Iraq vào tháng 1 tới.

Theo kế hoạch, ông Bush sẽ không có bài phát biểu truyền thống tại Hạ viện Canada ở Ottawa. Ngày mai, ông Bush sẽ tới Halifax, Nova Scotia và có bài phát biểu tại đây. Ông sẽ cảm ơn Halifax và các tỉnh ven biển của Canada đã "tận tình" đón nhận hàng chục nghìn người Mỹ "mắc kẹt" tại đây sau vụ tấn công khủng bố 11/9/2001. Được biết hơn 200 chiếc phản lực trên đường tới Mỹ đã phải chuyển hướng quay sang Canada sau khi xảy ra các vụ tấn công khủng bố tại New York và Washington. Khoảng 7.000 người trên 44 chiếc phi cơ đã tới Halifax.

(Huyền Trang - Tổng hợp)