Từng được biết tới như một nhà kỹ trị kiên định, Viktor Yushchenko giờ đã là nhà lãnh đạo của phe đối lập quyền lực nhất ở Ukraina - phe đang đòi cải cách thể chế chính trị tại đất nước có lịch sử khá phức tạp này.

Viktor Yushchenko.

Là một kế toán được đào tạo chính quy, ông Yushchenko được phương Tây nể phục sau khi đi đầu trong những nỗ lực cải cách táo bạo nhất ở Ukraina dưới triều đại của Tổng thống Leonid Kuchma. Đối với nhiều người, ông là biểu tượng và là cơ hội duy nhất để Ukraina thắt chặt quan hệ với phương Tây.

Vị cựu thủ tướng 50 tuổi này đã tách khỏi hàng ngũ của Tổng thống Kuchma để thành lập đảng đối lập có tên là "Ukraina của chúng ta" từ năm 2001, và đã có nhiều ảnh hưởng nhất định cho đến nay.

Từ nhân viên thành người hùng trong giới tài chính

Viktor Yushchenko sinh năm1954 tại Sumy - vùng nông thôn ở phía Đông Bắc Ukraina - nơi tiếng Ukraina được dùng rộng rãi. Ông khác đa số đối thủ mình, bởi phần lớn trong số họ coi tiếng Nga là tiếng mẹ đẻ.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Yushchenko theo đuổi nghiệp tài chính. Ông khởi đầu với công việc kế toán ở một làng quê nhỏ, rồi dần tiến lên các vị trí cao hơn trong hệ thống ngân hàng Ukraina dưới thời Xô Viết. Năm 1993, Yushchenko trở thành Thống đốc ngân hàng quốc gia của nước Ukraina mới độc lập.

Dưới sự lãnh đạo của Yushchenko, hệ thống tiền tệ của Ukraina chấm dứt được đà siêu lạm phát. Đồng hryvnya trở thành đồng tiền khá ổn định. Đó là thành tích rõ rệt nhất, gây được uy tín lớn cho ông, kể cả về sau, khi ông đã là nhà chính trị thuộc phái đối lập.

Từ đồng minh thành đối thủ

Sau thành tích giảm được tác động xấu của vụ vỡ nợ đối với Nga năm 1998, Yushchenko được Tổng thống Kuchma bổ nhiệm làm thủ tướng.

Những người ủng hộ ứng viên Viktor Yushchenko biểu tình tại thủ đô Kiev.

Lúc đó, với việc nền kinh tế được cải thiện, lương và lương hưu được trả đúng hạn, tham nhũng giảm dần, nhiều nhà phân tích đã cho rằng ông Yushchenko đang ở vị trí có thể thay thế ông Kuchma sau này. Phe đối lập muốn ông trở thành lãnh đạo của họ, song ông vẫn đứng về phía Tổng thống.

Tuy nhiên, ông và Tổng thống Kuchma dần bộc lộ những quan điểm khác biệt đến mức khó có thể dung hoà. Chính Kuchma sa thải ông năm 2001, chỉ 3 năm sau ngày bổ nhiệm. Đó cũng là lúc Yushchenko tham gia và lãnh đạo phe đối lập. Ông tập trung lại lực lượng của Đảng Tự do và Đảng quốc dân và lập nên đảng "Ukraina của chúng ta". Ngay trong kỳ bầu cử quốc hội sau đó, Đảng này đã tìm mọi cách để thay đổi trong chính quyền, thông qua phổ thông đầu phiếu.

"Cách mạng nhung"?

Ông Yushchenko bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống với tư cách là nhà chính trị được yêu mến bậc nhất ở Ukraina. Đó là sức mạnh của ông. Song ông Viktor Yanukovych lại có lợi thế rõ rệt do đang là Thủ tướng đương nhiệm, được sự ủng hộ của Tổng thống Kuchma và tận dụng lợi thế truyền hình cũng như các cơ sở cần thiết khác cho công cuộc vận động bầu cử của mình. Cả hai tỏ ra là đối thủ cân sức của nhau trên từng chi tiết.

Có tin đồn rằng người ta đã cố tình đầu độc ông Yushchenko, nhưng không thành. Hiện dấu tích vẫn còn trên mặt ông, những vết sẹo và vết bỏng dày đặc. Cho nên, đến khi kết quả bầu cử được công bố, với lợi thế dẫn điểm sít sao cho ông Yanukovych, những người ủng hộ Yushchenko nghĩ ngay đến một trò chơi bẩn khác của phe Thủ tướng. Không gì ngăn cản nổi sự phẫn nộ. Biểu tình hoà bình diễn ra như là điều tất yếu đối với họ.

Yushchenko không hề giấu giếm ý định tạo nên một cuộc "cách mạng nhung" như ở Grudia năm 2003. Ông khẳng định: "Grudia chính là câu trả lời duy nhất đối với trường hợp này. Ukraina sẽ có một sự thay đổi lớn cho riêng mình".

(NHQ - Theo BBC, Kiev Post)

Tin liên quan:

- Phương Tây- "Bầu cử ở Ukraine là gian lận"
- "Cách mạng nhung" ám ảnh Kiev
 - Ukraine- Phe đối lập đồng ý đàm phán
 - Ukraine đối mặt với biểu tình rộng khắp ngày thứ 2
 - Hàng chục nghìn người ủng hộ phe đối lập biểu tình
 - Bầu cử Tổng thống ở Ukraine: Thủ tướng dẫn trước