Việt Nam là một trong hai quốc gia có lượng đậu nành tiêu thụ lớn nhất trong khu vực. Tuy nhiên, với thói quen sử dụng sữa đậu nành bán rong trên đường phố, không ít người tiêu dùng đang… đùa với sức khỏe của mình.

Tin bài mới trên VNN:
Chuyện nực cười về chuông báo cháy ở chung cư
Ngân hàng chịu trách nhiệm thế nào khi ATM ’giết’ người?
’Yêu’ trên sàn diễn: Thử nghiệm hay lạm dụng?

Theo Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm - Sở Khoa học công nghệ TPHCM thì các loại vi sinh gây bệnh tiêu chảy như Bacillus cereus, Clostrisdium perfringens, Coliforms, E.coli, nấm men, mốc, TPC - sinh vật hiếm khí đều phát hiện thấy trong mẫu sữa đậu nành ngoài đường phố được kiểm nghiệm.

Sữa đậu nành đường phố: từ mất vệ sinh đến gây bệnh

Theo ghi nhận, mỗi ngày riêng tại TP. HCM có hàng vạn lít sữa sản xuất ở những cơ sở không đảm bảo vệ sinh được mang đi tiêu thụ tại các quán cơm, nước giải khát, nhà trẻ và rải rác khắp những con đường, trước cổng trường học, ngay cả những cao ốc sang trọng tại quận 1.

Mỗi ngày có hàng vạn lít sữa đậu nành không đảm bảo VSATTP được tung ra thị trường.

Tại một cơ sở sản xuất ở phường 9, quận 6, với một lò sản xuất sữa đậu nành chỉ khoảng trên dưới 10m2, nồi niêu, chai lọ đựng sữa đen bẩn bị vứt tứ tung, thùng đựng sơn xây nhà được sử dụng đựng sữa vừa nấu, hàng trăm chai sữa không hề đậy nắp, người mặc quần cộc, người áo ba lỗ chen lấn nhau làm việc, mặc cho các loại xe chạy ngang bụi bay mù mịt. Hứng bụi ngay tại nơi sản xuất chưa đủ, các chai sữa đậu nành còn được xếp vào các túi nilông dơ bẩn, chất lên xe máy chở đi bỏ mối và hứng thêm bụi đường ở khắp thành phố.

Khu bán sữa đậu nành tại chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh); chợ Xóm Mới (quận Gò Vấp) cũng mất vệ sinh không kém. Ngay sát bên khu bán sữa là chỗ bán cá, mắm sống và rau. Phía dưới chân thì bùn lầy lội... thế nhưng những hàng sữa đậu nành ở đây vẫn cứ được bán hết đều đều.

Cách chợ Bà Chiểu không xa, ngay phía trước cổng trường Hà Huy Tập nằm trên đường Phan Đăng Lưu, những xe sữa đậu nành lưu động với các chai nhựa PET tróc lở, móp méo vẫn rất đông khách. Mỗi ly sữa ở đây có giá 2.000 đồng (một nửa là sữa, một nửa là đá). Qua tìm hiểu của chúng tôi, các lò sữa đậu nành nằm nhiều ở các khu vực quận 5, 6, 11, 8, Tân Bình, Tân Phú... Mỗi ngày có khoảng hàng vạn lít sữa không bảo đảm ATVSTP được cung cấp rộng rãi trên thị trường.

Trung tâm Dinh dưỡng TP. HCM đã từng công bố 90% mẫu sữa đậu nành không nhãn hiệu được khảo sát có chứa vi khuẩn trong một cuộc khảo sát rộng rãi về các sản phẩm sữa, trong đó có sữa đậu nành. Trung tâm Y tế dự phòng TP. HCM đã từng nhiều lần khuyến cáo, với các loại sữa đậu nành đường phố các loại vi khuẩn gây bệnh đường ruột như E Coli, Coliformes rất dễ xâm nhập và luôn có tỷ lệ nhiễm khuẩn cao.

Theo Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, phần lớn các trường hợp ngộ độc vì sữa đậu nành kém chất lượng điều trị tại trung tâm đều do tụ cầu vàng gây nên. Tình trạng vệ sinh chung không bảo đảm tại các nơi sản xuất và cung cấp sữa đậu nành đường phố cũng sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tụ cầu vàng từ nguyên liệu, dụng cụ và tay người chế biến.

Sữa nào đủ an toàn?

Sữa đậu nành từ rất lâu đã được xem như một loại thức uống "kỳ diệu" bởi đậu nành giàu đạm và Acid Amin thiết yếu, nhiều Vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B6) và Vitamin E, giàu các khoáng chất Ca, Fe, Mg, K, Na; và chứa hoạt chất Iso flavone có tác dụng rất tốt với phụ nữ, giúp ổn định huyết áp, giảm các khó chịu của thời kỳ tiền mãn kinh và gia tăng hấp thu Calcium, ngăn quá trình loãng xương làm giảm nguy cơ gãy xương.

Không chỉ làm giảm cholesterol xấu trong máu, giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch mà đậu nành còn có rất ít bột đường nên cũng có lợi cho những bệnh nhân thừa cân, béo phì hay tiểu đường - những căn bệnh vốn là "anh em họ hàng" với bệnh tim mạch. Ngoài ra, sữa đậu nành còn làm giảm xơ vữa động mạch, cao huyết áp, tai biến mạch máu não…

Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh, không phải sữa đậu nành nào cũng tốt cho tim mạch. Theo khuyến cáo của BS. Nguyễn Xuân Mai – nguyên phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Y tế công cộng TP. HCM, sữa đậu nành đường phố đang góp phần làm tăng nguy cơ nhiễm độc đối với người dân.

Chính vì thế, người tiêu dùng khi mua sữa đậu nành nên lựa chọn các sản phẩm đã qua các xét nghiệm vi sinh, ghi rõ nơi sản xuất, có giấy phép kinh doanh. Sẽ an toàn hơn khi sử dụng các sản phẩm sữa đậu nành có thương hiệu, được sản xuất trong quy trình khép kín hiện đại, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm để bảo đảm sức khỏe.

Trên thị trường hiện nay đã có một số loại sản phẩm sữa đậu nành đóng trong hộp giấy rất an toàn như sữa đậu nànhVfresh của Vinamilk. Ngoài ra, với 25,6g đạm trong 4 khẩu phần, sữa đậu nành Vfresh đáp ứng khuyến nghị của FDA*, cũng là sản phẩm đầu tiên được Viện Dinh dưỡng Quốc gia chứng nhận đạt tiêu chuẩn tốt cho tim mạch.

(*) FDA (Cục Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ) khuyến nghị nên dùng ít nhất 25g đạm đậu nành hàng ngày để có một trái tim khỏe.

• Nguyễn Minh Anh