– Để tìm hiểu sát hơn bản chất của việc UBND tỉnh Nghệ An cho doanh nghiệp nước ngoài thuê đất rừng dài hạn tại địa bàn miền núi, PV VietNamNet đã có buổi phỏng vấn trực tiếp ông Nguyễn Đình Chi, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, người ký quyết định cho Công ty Innov Green thuê đất với thời hạn 50 năm.

>> Thủ tướng: Không cấp phép mới cho dự án thuê rừng
>> Tướng Đồng Sỹ Nguyên cảnh báo việc cho nước ngoài thuê rừng
>> Bài 1: Tận mắt chứng kiến việc giao đất rừng cho người nước ngoài
>> Bài 2: Chưa có giấy phép, công ty nước ngoài hối hả trồng rừng
>> Bài 3: ’Giật mình’ khi nghe thông tin cho nước ngoài thuê đất
>> Bài 4: Thuê đất rừng: “50 năm nữa, ai làm người đó kiểm soát”?
>> Bài 5: Kiên quyết không giao đất rừng cho người nước ngoài
>> Bài 6: Quảng Ninh cho thuê đất rừng không nhằm thu ngân sách?
>> Bài 7: Đường "vào rừng" Nghệ An của công ty Innov Green
>> Bài 8: Bản làng mất đất, dân nan giải mưu sinh
>> Bài 9: Cho thuê đất rừng thuộc quy hoạch quốc phòng

“Chưa nghĩ đến chuyện an ninh”?

- Thưa ông, từ khi tiếp nhận hồ sơ của Công ty Innov Green xin thuê đất, với vai trò là người lãnh đạo trực tiếp ký quyết định cho thuê đất, ông đánh giá thế nào về tầm ảnh hưởng của dự án trồng rừng mà Innov Green sẽ thực hiện?

Nhìn thấy ở trong đó có những mô hình trồng cây có năng suất cao trên diện rộng, vừa tạo việc làm và để nhân dân và cán bộ ta học hỏi, nên khi có một doanh nghiệp nước ngoài vào, quan điểm của chúng tôi là rất đồng tình ủng hộ.

Ông Nguyễn Đình Chi (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An), người ký cấp giấy phép cho thuê đất rừng 50 năm giao cho Innov Green, nói rằng doanh nghiệp này vào đầu tư thuê đất trồng rừng ở tỉnh này không phải để sinh lợi?

Có nhiều doanh nghiệp trong nước đăng ký để trồng rừng, nhưng chỉ đăng ký thế thôi chứ chưa có đơn vị nào làm.

Sau khi có văn bản (...) thông báo một số tỉnh tạo điều kiện cho Innov Green xin thuê 300.000 ha theo quy định của pháp luật, thì tỉnh Nghệ An đón nhận. Thêm quan điểm của tôi là nhà khoa học, để có một mô hình năng suất cao cho người dân học tập thì rất khuyến khích.

Về mặt quan điểm là mình hoan nghênh thôi, nhưng thủ tục thì mình phải xin ý kiến của thường trực Tỉnh ủy. Tỉnh ủy cho chủ trương thì mới làm, chứ khi đó cũng chưa nghĩ đến chuyện an ninh hay này khác…

Chủ trương là để có mô hình, mà có văn bản của Văn phòng Chính phủ nên tôi làm việc này cũng là hình thức trách nhiệm thôi. Đương nhiên nó được bố trí trên diện rừng sản xuất. Chúng tôi xin ý kiến tỉnh sau đó làm thủ tục. Dự án này là một trong những dự án người ta hoan nghênh, vì để thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào.

Ông Phó Chủ tịch tỉnh Nghệ An Nguyễn Đình Chi thừa nhận rằng sau khi giao đất rừng cho công ty nước ngoài rồi thì ông cũng băn khoăn vì liên quan đến một số nơi nhạy cảm. Vì vậy mà ông cho rằng "Đáng lẽ Nhà nước phải cảnh báo cho các tỉnh từ trước"(?)

Vì vậy khi làm giấy phép đầu tư xong rồi thì mình xin ý kiến cho họ quy hoạch. Vì một số dự án khác ở đồng bằng do đơn vị khác làm rồi, nên vùng trên kia là vùng sâu vùng xa là không ai làm. Innov Green cũng không muốn làm vùng cao vì phải đầu tư lớn.

Ban đầu là tiến hành quy hoạch lên đến 36.000 ha, nhưng sau đó nhận thấy có 20.000 ha là chạm với phần đất của an ninh quốc phòng, chỉ còn 16.000 ha, sau đó Thường vụ Tỉnh ủy cho bố trí tối đa 5.000 ha, thì họ xin rút chỉ quy hoạch lại trong diện tích 5.000 ha. Sau khi hoàn thành thủ tục rồi thì mình cấp cho họ gần 1.000 ha ở xã Cắm Muộn.

Từ khi cấp cho họ rồi mình có một băn khoăn, vì nó liên quan đến một số nơi nhạy cảm hơn.

- Khi quyết định cho Công ty Innov Green thuê đất rừng, ông có lường trước những vấn đề ảnh hưởng đến dân sinh của đồng bào ở những nơi có rừng cho thuê?

Tỉnh đã lường hết. Cho nên khi làm thì tỉnh đã có văn bản, vì cái này làm không ảnh hưởng đến dân, không lấy đất của dân, không ảnh hưởng đến vùng tái định cư. Còn việc đồng bào đốt nương rẫy canh tác là trách nhiệm thuộc về huyện và xã. Với quan điểm chúng tôi là khuyến khích người dân thâm canh nương rẫy chứ không phải nay đốt chỗ này mai đốt chỗ khác.

Mà thực tiễn là chúng ta phải tạo điều kiện cho những dự án thế này: những dự án với quy mô lớn, việc thực hiện đến đâu còn tùy thuộc vào họ.

Đầu tư không phải để sinh lợi?

- Trước khi Công ty Innov Green vào triển khai dự án lấy đất trồng rừng trên, tỉnh đã có giải pháp nào trước mắt về vấn đề dân sinh cho người dân tại địa phương?

Trước khi Công ty Innov Green vào thực hiện dự án này, trước khi giao bất kỳ một mét vuông đất nào thì UBND tỉnh đã giao trách nhiệm bằng công văn là phải làm việc với dân, đảm bảo cuộc sống của dân. Tỉnh đã có trách nhiệm đôn đốc xử lý rồi.

Những người dân tốt bụng ở xã Cắm Muộn nhiệt tình dẫn nhóm phóng viên VietNamNet cắt rừng vào địa điểm mà công ty Innov Green đã thuê 50 năm để trồng rừng tại Nghệ An.

- Nghệ An là một trong những tỉnh có diện tích đất tự nhiên rộng nhất cả nước, phải chăng việc cho doanh nghiệp nước ngoài thuê đất là để dễ dàng hơn trong công tác quản lý quỹ đất?

Nghệ An không dễ dàng trong việc cấp đất mà làm rất chặt chẽ. Đúng là Nghệ An là một tỉnh rộng của cả nước. Nhưng các doanh nghiệp khi được nhận một quyết định cấp đất chúng tôi đã tiến hành làm rất chặt chẽ. Cho nên, bước đầu chúng tôi mới giao một ít để xem họ triển khai như thế nào, xem họ có tiến hành làm thật hay không.

Khi làm việc với lãnh đạo Công ty Innov Green thì họ có quan điểm rất tốt là muốn đảm bảo môi trường màu xanh cho xã hội. Chúng tôi trồng cây không phải là sinh lợi mà là cho người nghèo, cho xã hội bằng màu xanh. Quan điểm của họ như thế là rất quý báu.

Quan điểm của chúng tôi lúc đầu vì lợi nhuận thu ngân sách là một phần, quan trọng là giải quyết mô hình trồng rừng có hiệu quả cao. Hơn nữa tạo một bộ mặt thay đổi người dân miền núi. Còn những chuyện khác thì sau này mới phát sinh. Đáng lẽ Nhà nước phải cảnh báo cho các tỉnh từ trước.

- Ngày 02/5/2008, Công an tỉnh Nghệ An đã có công văn đề xuất với UBND tỉnh không nên cho Dự án trồng rừng của Innov Green tổ chức tại Nghệ An. Vậy phía tỉnh đã tiếp nhận và xử lý đề xuất này như thế nào để đi đến quyết định cho Innov Green thuê rừng?

Đúng là công an có văn bản, và chúng tôi đã làm rất chặt chẽ, tức là đã làm văn bản giao cho công an, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, sau đó lại xin ý kiến của Bộ tư lệnh Quân khu 4. Quân khu 4 khẳng định là không ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng.

Văn bản của Tổng cục 5 của Bộ Công an còn phê bình UBND tỉnh là còn dây dưa, gây phiền hà cho các nhà đầu tư trong vấn đề giao đất. Rất may là chúng tôi còn gây khó dễ chứ không thì đã giao nhiều diện tích đất rừng cho các nhà đầu tư nước ngoài rồi đó.

Ý kiến từ phía công an chỉ là một ý kiến thôi, tôi rất tôn trọng điều đó. Sau đó đã xin thêm ý kiến Tỉnh ủy, và Tỉnh ủy yêu cầu làm đúng chỉ đạo của Thường vụ.

Ông Hùn Quang Thiêm ngồi lo lắng cho con cháu mình không biết sẽ mưu sinh bằng nghề gì khi mất đất rừng làm nương rẫy.

- Thưa ông, hiện nay tất cả các quốc gia đang cố gắng cắm mốc để bảo vệ từng tấc đất, thì UBND tỉnh Nghệ An lại là một trong những tỉnh tiến hành cho thuê đất dài hạn. Vậy ông đã lường được trước những ảnh hưởng đến an ninh biên giới không?

Có thể nói tỉnh chúng tôi là một tỉnh cho thuê đất rừng dài hạn 50 năm ít nhất của cả nước. Còn chuyện an ninh quốc phòng thì có bên quốc phòng họ lo chuyên về lĩnh vực đó. Vùng đất giao cho Công ty Innov Green là nơi không ảnh hưởng về an ninh quốc phòng, vùng rừng sản xuất này chưa được giao cho người dân sử dụng.

- Innov Green là một doanh nghiệp nước ngoài, vậy khi cho công ty này thuê đất dài hạn đến 50 năm, ông có nghi ngại rằng họ sẽ lợi dụng việc thuê đất để tìm kiếm khoáng sản?

Về vấn đề này họ đã có công văn cam đoan rồi. Nếu có khoáng sản thì họ cam đoan sẽ trả lại cho Nhà nước. Ở Nghệ An thì những thủ tục đó đã được làm rất kỹ rồi. Nếu chạm vào khoáng sản thì chính quyền địa phương sẽ thu hồi ngay.

- Dưới góc nhìn kinh tế, ông đánh giá hiệu quả của Công ty Innov Green trước dự án cho thuê đất trồng rừng nguyên liệu 50 năm là như thế nào?

Loại bỏ các yếu tố khác thì đây là một dự án sẽ tạo công ăn việc làm tại địa phương, tạo mô hình trồng rừng tốt. Hơn nữa doanh nghiệp Đài Loan rất coi trọng vấn đề trồng rừng.

• Nhóm PV Điều tra