(VietNamNet) - Xu hướng xe ôtô giảm giá là điều tất yếu sẽ xảy ra. Nếu những ai  lo sợ, vội mua xe ngay, chắc chắn sẽ phải chịu một mức giá đắt kỷ lục.

"Chiều quá hoá hư": nâng giá bán, khai khống giá linh kiện

Vào thời điểm này hai năm trước (2003 và 2004), các doanh nghiệp sản xuất ôtô có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam không đủ xe để bán. Đơn đặt hàng nhiều, có doanh nghiệp đã phải sản xuất 3 ca/ngày mà vẫn không  đủ xe. Khách hàng muốn mua xe phải đặt tiền trước và chấp nhận mua đúng giá quy định, không được giảm một chút nào. Nguyên nhân chính được các nhà sản xuất đưa ra, là do thuế tiêu thụ đặc biệt với xe ôtô được nâng lên (từ 5% năm 2003 lên 24% năm 2004 và từ 24% năm 2004 lên 40% năm 2005).

Nhà sản xuất lý giải rằng thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu, đánh vào người tiêu dùng, không đánh vào nhà sản xuất. Vì vậy chúng tôi chỉ thu hộ Chính phủ.  Thuế tăng bao nhiêu thì chúng tôi sẽ tính thành tiền và cộng vào giá bán xe. Từ năm 2003,  chiếc Toyota Camry 3.0 V6 có giá 48.000 USD đã tăng lên tới 65.000USD vào năm 2005. Chính vì lo sợ năm sau xe tăng giá nên từ tháng 7, 8 trở đi trong 2 năm 2003 và 2004 đã thành lệ, người ta  đổ xô mua xe. Không ít người có tiền đã đầu cơ mua xe từ sớm để bán kiếm lời. Vào những thời điểm đó, để mua được 1 chiếc xe thường phải đợi từ 2-3 tháng. Người nào đăng ký muộn thì phải chuyển qua đầu năm sau và phải chịu giá mới. Đấy cũng chính là thời kỳ hoàng kim của các nhà sản xuất ôtô.  

Xe ôtô Trung Quốc sẽ tràn sang Việt Nam và trở thành đối thủ của các nhà sản xuất ôtô có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Vì sao các nhà sản xuất ôtô lại có thể làm được điều này? Rất đơn giản là do chính sách bảo hộ của nhà nước ta với ngành sản xuất ôtô quá cao, nên họ thoải mái "tự tung tự tác", không phải lo ngại gì cả. Xe nhập khẩu lúc đó phải chịu thuế nhập khẩu 100%, thuế tiêu thụ đặc biệt 100%. Xét ra làm gì có đối thủ nào cạnh tranh nổi với xe sản xuất trong nước.

Ví dụ: một chiếc xe Camry mới 3.0 có giá bán tại Nhật là 25.555USD khi nhập về Việt Nam phải chịu 100% thuế tiêu thụ đặc biệt và 100% thuế nhập khẩu và 10% thuế VAT, thì giá bán ra đã  trên 80.000USD, trong khi xe  trong nước bán với giá 65.000USD (năm 2005) so với  xe nhập khẩu vẫn còn dễ chịu chán. Chính vì vậy mà họ nhất quyết không chịu giảm lợi nhuận( dù lợi nhuận đã rất cao) mà cứ cộng nguyên mức thuế tăng vào giá xe. Việc tăng giá tới gần hai chục ngàn USD/xe trong có 2 năm cũng chẳng sao đối với nhà sản xuất vì nếu không mua xe của họ thì người tiêu dùng biết mua ở đâu!

Và điều này đã tạo nên một sự bất hợp lý là giá xe ở Việt Nam cao vào loại bậc nhất trên thế giới. Giá một bộ linh kiện ôtô nhà sản xuất nhập về Việt Nam  còn cao hơn giá 1 chiếc xe nguyên chiếc bán tại nước ngoài. Theo nhiều ý kiến thì các nhà sản xuất đã khai khống giá bộ linh kiện nhập khẩu để ăn chênh lệch. Khai tăng giá thì thuế nhập khẩu nộp sẽ tăng, nhưng tất cả đều được tính hết vào giá thành xe và cuối cùng người tiêu dùng  phải gánh chịu. Giá xe thì cao, trong khi ngành công nghiệp ôtô lại chẳng thấy đâu, ngoài 1 số linh kiện đơn giản mà ở bất cứ đâu cũng có thể sản xuất được như: bộ phụ tùng sửa xe, ghế ngồi, dây điện, kính, gương...

Hết thời "tự tung tự tác"

Nhưng vào cuối năm nay thì tình hình khác hẳn. Mặc dù đã có thông tin về việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với ôtô từ 40% lên 50% vào đầu năm 2006, nhưng  thị trường ôtô vẫn khá trầm lắng. Lượng xe tiêu thụ của các nhà sản xuất giảm mạnh. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), cụ thể, trong tháng 10 vừa qua, 11 thành viên ban đầu của VAMA bán được 3.358 xe, chỉ bằng 69% so với cùng kỳ 2003 và 78% so với cùng kỳ năm 2004. Các tháng 8 và 9/ 2005 cũng đều giảm mạnh so với tháng 8 và 9 của các năm 2003, 2004.

Các doanh nghiệp hiện tại còn tồn đọng hàng trăm xe không bán được. Bây giờ nếu muốn mua xe quá dễ. Chỉ cần lộ ý định là nhân viên bán xe của các đại lý ôtô sẽ bâu đến, sẽ chăm sóc khách hàng đến nơi đến chốn, chứ không làm cao như bằng giờ này hai năm trước. Người mua hoàn toàn có thể đàm phán để đòi hạ giá sản phẩm. Theo thông tin mà chúng tôi có được, nếu đàm phán tốt, mỗi chiếc xe có thể được các đại lý giảm giá từ 2.000USD đến 4.000 USD so với giá quy định của nhà sản xuất.

Để  phá thế bế tắc này, VAMA mới đây đã tung ra thông tin, giá xe ôtô bán ra trong năm 2006 của các doanh nghiệp sẽ tăng, do thuế tiêu thụ đặc biệt tăng, không nằm ngoài mục đích đánh vào tâm lý lo ngại tăng giá của người tiêu dùng. Nếu như người tiêu dùng lo ngại giá tăng và lại đổ xô đi mua xe ôtô thì họ đã đạt được mục đích và thời hoàng kim lại trở về với các nhà sản xuất. Có doanh nghiệp còn tung thông tin cho biết năm 2006 giá xe của họ sẽ tăng khoảng 5-7% và xe cùng loại nhập khẩu vẫn đắt hơn xe trong nước khoảng 30% .

Lý do vì sao? Bên cạnh thông tin thuế tiêu thụ đặc biệt với xe sản xuất trong nước tăng lên, là thông tin thuế tiêu thụ đặc biệt với xe nguyên chiếc nhập khẩu giảm từ 100% xuống còn 50%. Và điều này làm cho người tiêu dùng tin vào việc giá xe ôtô sẽ giảm. Bởi lúc này xe nhập khẩu đã có điều kiện để cạnh tranh với xe trong nước.

Sẽ chịu sự cạnh tranh kịch liệt của xe nhập khẩu

Theo tính toán trên lý thuyết, với một số loại xe bình dân  thì giá xe nguyên chiếc nhập khẩu không cao hơn xe trong nước là bao. Chẳng hạn như xe Ford Focus loại 2.0  có giá bán ở nước ngoài là 17.410 USD/chiếc nếu tính thuế nhập khẩu là 100% và thuế tiêu thụ đặc biệt là 50% và 10% VAT, thì giá bán tại Việt Nam sẽ trên 45.000USD/chiếc. Nhưng một  nhà nhập khẩu ôtô khi được hỏi đã cho biết với mức thuế tiêu thụ đặc biệt là 50% vào năm 2006 thì giá chiếc Ford Focucs nhập về họ sẽ chỉ bán ở khoảng 43.000USD. Nếu xe trong nước năm tới tăng giá 5-7% nữa thì chiếc Ford Focus sẽ có giá trên 40.000USD, mức độ chênh lệch không còn nhiều. Trong khi xe nhập khẩu luôn được đánh giá cao hơn xe trong nước ở chỗ có nhiều chức năng cũng như các trang thiết bị hiện đại và chất lượng cao hơn.

Một kết quả khảo sát thị trường Việt Nam của chính Công ty liên doanh ISUZU Việt Nam đã cho thấy: 100% khách hàng Việt Nam "thích" mua xe giá xe cao hơn. Đơn cử, cùng một model, nếu bán với giá bình thường là 20.000 USD/xe, song chỉ cần thêm vài chi tiết khác  vào và nâng giá bán lên 25.000 USD/xe thì khách hàng Việt Nam luôn chọn mua xe 25.000 USD/chiếc. Kết quả này cho thấy, xu hướng thích tiêu dùng hàng chất lượng cao tại Việt Nam là có thật, người tiêu dùng Việt Nam chú trọng chất lượng hơn giá mua. Như vậy, nếu nhà sản xuất trong nước không tạo ra  sự chênh lệch rõ rệt, tức là giảm giá xe xuống thấp hơn nữa thì chắc sẽ khó bán xe.

Bên cạnh đó, xe ôtô giá rẻ Trung Quốc trong năm 2006 được dự báo sẽ tràn vào thị trường Việt Nam. Có rất nhiều xe con của các hãng tại Trung Quốc như CHERY AUTO, LIFAN... có giá bán dưới 10.000USD/chiếc, khi được nhập vào Việt Nam giá chưa đến  20.000USD, sẽ thoả mãn nhu cầu xe của một bộ phận người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp và  làm giảm nhu cầu với xe sản xuất trong nước.

Hiện nay một số hãng xe giá rẻ Trung Quốc đang thông qua các doanh nghiệp ôtô 100% trong nước để sản xuất các loại xe con tại Việt Nam. Cụ thể một số doanh nghiệp ôtô trong nước thời gian qua đầu tư khá mạnh như Xuân Kiên, Trường Hải đang tiến tới việc hợp tác với các đối tác Trung Quốc để sản xuất xe con.

Theo ông Bùi Ngọc Huyên, Tổng giám đốc Xí nghiệp tư doanh Xuân Kiên thì năm 2007 Xuân Kiên sẽ cho ra đời một số loại xe con có giá bán dưới 11.000USD/xe. Công ty TNHH Trường Hải cũng đang có ý định sản xuất xe con với giá bán thấp hơn 10.000 USD/xe. Chắc chắn khi đó người tiêu dùng trong nước sẽ có nhiều lựa chọn hơn, không  bắt buộc phải mua những loại do các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sản xuất ra.

Một ví dụ rất rõ ràng là hiện nay trên thị trường Việt Nam đã có xe  mang  thương hiệu Pronto của hãng MEKONG bán ra với giá 25.000 -27.000USD/chiếc. Đây là loại xe thể thao đa dụng (SUV) có động cơ chạy xăng (2.4 litre) do hãng Mitsubishi sản xuất và chạy dầu (2.7litre) do hãng ISUZU (Nhật Bản) sản xuất, có nội thất bọc da, các linh kiện khác do tập đoàn ôtô SHUGUANG (Thượng Hải -Trung Quốc) và PYEONGGHWA  MOTOR COPORATION (Hàn Quốc) liên doanh sản xuất. Bộ linh kiện được nhập  từ Trung Quốc về lắp ráp tại Việt Nam. Giá bán như trên tương đối phù hợp với túi tiền của người Việt Nam và loại xe này cũng khá phù hợp với thị hiếu của người Việt thường mong muốn có chiếc xe cỡ  lớn, nội thất sang trọng. Theo công ty MEKONG, xe này được trưng bày tại triển lãm ôtô tại TP HCM vào tháng 8/2005 và đến nay nó đã có trên 300 đơn đặt hàng, nhưng phải đến cuối tháng 11 xe mới được giao. Cũng theo MEKONG đơn đặt hàng nhiều, nhưng họ chưa đáp ứng đủ.

Xe Pronto của hãng MEKONG, có 2 loại động cơ xăng 2.4 litre và động cơ dầu 2.7litre với giá bán 25.000 USD và 27.000USD.

Một số tập đoàn sản xuất ôtô lớn có tên tuổi của Trung Quốc  cũng đang có ý định thông qua các nhà sản xuất ôtô 100% vốn Việt Nam,  thời gian tới xe đưa dòng xe sang  trọng với thương hiệu mạnh như VOLKSWAGEN(VW), AUDI... mà họ đang hợp tác sản xuất lắp ráp tại Trung Quốc vào thị trường Việt Nam. Đây là những loại xe chất lượng cao, nhưng giá của nó sẽ không đắt như những xe lắp ráp trong nước hiện nay để cạnh tranh với xe dòng xe sang trọng.

Tất cả những thông tin này chỉ nhằm nói lên rằng giá xe của các liên doanh trong nước năm 2006 dù có muốn tăng cũng khó có thể tăng nổi. Tăng giá đồng nghĩa với không bán được hàng, giảm sản lượng và đóng cửa nhà máy. Xu hướng giá xe ôtô giảm là điều tất yếu sẽ sảy ra. Nếu những ai  lo sợ, vội mua xe ngay, chắc chắn sẽ phải chịu một mức giá đắt kỷ lục.