Tuy vậy, nhận định từ phía thị trường, đây chỉ là tin "vịt" của VAMA nhằm kích động người tiêu dùng mua xe vào thời điểm cuối năm như trước đây để tăng lượng xe bán ra thị trường nhằm cải thiện tình hình hiện nay.

Được biết, liên tục trong những tháng vừa qua, việc tiêu thụ ôtô của các thành viên VAMA đang giảm mạnh. Riêng trong tháng 10.2005 cả 11 thành viên của VAMA chỉ bán được 3.358 chiếc ôtô, tương đương 69% so với cùng kỳ năm 2004 và bằng 78% so với cùng kỳ năm 2003.

Trong số này, trừ Toyota, các hãng còn lại trung bình chỉ tiêu thụ được khoảng 200-300 xe/tháng, có hãng như Mekong, Hino chỉ bán được khoảng vài chục xe/tháng và chiếm thị phần khiêm tốn từ 1,2-2%.

Ông Thành - TGĐ LD ôtô VMC phân trần: "10 tháng đầu năm, VMC mới tiêu thụ được ngót nghét 590 xe, bằng 35% so với cùng kỳ năm ngoái".

Nguyên nhân của hiện tượng này, một phần là do có những thông tin cho rằng giá xe ôtô từ năm 2006 sẽ giảm, do thuế nhập khẩu (NK) và thuế TTĐB sẽ giảm, tạo điều kiện cho xe ôtô NK cạnh tranh mạnh với xe lắp ráp trong nước. Do đó khách hàng đã lưỡng lự không vội mua xe mà đợi đến năm sau.

Để tự khẳng định mình, phía VAMA cho rằng, thời gian tới ôtô lắp ráp trong nước (CKD) vẫn duy trì ưu thế lớn về giá so với xe NK nguyên chiếc (CBU), dù cho thuế TTĐB cho xe CBU có thể giảm xuống bằng mức xe CKD từ năm sau, nhưng giá xe NK vẫn cao hơn so với xe CKD do chênh lệch thuế NK.

Quá ưu đãi... sinh hư!

Một số chuyên gia ngành công nghiệp nhận định, nguyên nhân cơ bản làm giá xe tăng, thậm chí tăng phi lý so với mặt bằng khu vực là do chi phí sản xuất và giá nhập khẩu bộ linh kiện của các DN sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước cao. Hiện giá nhập khẩu các bộ linh kiện ôtô của DN sản xuất, lắp ráp trong nước cao hơn rất nhiều so với giá sản xuất ở chính hãng.

Bên cạnh việc đẩy giá vào bộ linh kiện, nhiều liên doanh vẫn có mức lợi nhuận đạt từ 11% đến 23% tính trên tổng doanh thu. Ngoài ra, mức hoa hồng đại lý (chi phí bán hàng) mà các liên doanh này trả cho các đại lý hiện đang chiếm khoảng từ 4-15% tổng chi phí sản xuất.

Ngành sản xuất ôtô được bảo hộ ở mức cao, do vậy khi chưa tăng thuế, giá bán đã cao vì các DN có xu hướng đưa ra giá bán ở mức gần bằng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc cộng các khoản thuế phải nộp để thu lãi cao mà không nỗ lực điều chỉnh giảm chi phí.

Theo Bộ Công nghiệp, với việc giá bán ôtô ở VN hiện rất cao so với sức mua trong nước và cao so với giá khu vực, do các nhà sản xuất đối phó với việc tăng thuế bằng cách tăng giá bán, trút gánh nặng lên vai người tiêu dùng. Các chuyên gia Bộ Công nghiệp cho rằng, để giảm giá bán, cần thiết phải xem xét đến biện pháp giảm dần thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc.

Xe "ngoại" sẽ cho xe "nội" đo ván

Các DN NK ôtô cho biết, nếu được giảm thuế TTĐB và thuế NK theo lộ trình hội nhập, giá ôtô CBU sẽ được cải thiện rất nhiều so với hiện nay. Khi đó, với lợi thế về chất lượng xe, loại ôtô CBU sẽ cạnh tranh ngang ngửa với xe CKD. Và việc người tiêu dùng chờ đợi sự cải thiện về giá đối với xe CBU cũng như xe CKD từ năm sau là điều dễ hiểu.

Trên thị trường, xe Toyota Camry 3.0 lắp ráp tại VN đang bán giá 65.000USD. Trong khi cùng loại xe này sản xuất tại Nhật đang bán trên thị trường thế giới chỉ từ 18.000USD đến 25.000USD (giá CIF Việt Nam).

Nếu NK vào VN, sau khi chịu mọi loại thuế (thời điểm chưa sửa đổi thuế), loại xe này bán ra thị trường lên tới giá khoảng 90.000USD, tạo sự chênh lệch rất lớn giữa xe CKD và CBU. Điều đó cho thấy, sự ưu đãi của VN đang tạo ra siêu lợi nhuận đối với các thành viên của VAMA.

Một quan chức Bộ Tài chính cho biết: Trong vòng 2 năm trở lại đây, thuế tăng đến đâu giá xe tăng đến đấy. Nguyên nhân là do các DN ôtô tại VN chưa phải chịu sức ép về thị trường. Năm 2006 tình hình sẽ có nhiều thay đổi. Thuế TTĐB đối với xe ôtô sản xuất trong nước tăng, nhưng thuế đối với xe nhập khẩu sẽ giảm, "trần" của giá xe sẽ được hạ thấp và các DN sẽ phải chịu sức ép cạnh tranh với hàng nhập ngoại.

Để tạo sức ép giảm giá xe trong nước, bản thân các DN nước ngoài cũng đã bắt đầu phải cạnh tranh với nhau mà việc chấp thuận cho Honda sản xuất dòng xe giá rẻ tại VN là ví dụ, bên cạnh đó, một loạt các doanh nghiệp trong nước cũng vừa được cấp phép sản xuất, lắp ráp ôtô tại VN để bắt đầu cạnh tranh về giá. Bài học về việc giảm giá xe gắn máy trước đây đã cho thấy với một thị trường cạnh tranh hơn, giá xe ôtô bắt buộc sẽ phải điều chỉnh giảm trong thời gian gần.

Dư luận không thể không đặt câu hỏi: Khi VN gia nhập WTO, thuế NK ôtô giảm xuống thấp, thuế TTĐB được áp dụng bình đẳng giữa xe CKD và xe CBU. Lúc đó giá hai loại xe này gần như  bằng nhau thì các hãng sản xuất ôtô lớn của nước ngoài có còn sản xuất tại VN? Hay họ sẽ trở thành các nhà NK ôtô bán vào thị trường VN. Như vậy ngành công nghiệp ôtô VN có thể trông chờ được gì vào các DN này.

Tăng giá bán ôtô CKD lúc này là điều có thể, do sự áp đặt của VAMA. Song người tiêu dùng có đủ thông minh và bản lĩnh để có thể vội vàng hay không khi trở thành chủ nhân của một chiếc xe hơi với giá phi lý!