– Cục Hàng không Việt Nam hoàn toàn có thể kiểm chứng những vấn đề mà Bernard John tố cáo, mặc dù sự việc đã xảy ra cách đây vài tháng.

PGS – TS. Nguyễn Thiện Tống, chuyên gia hàng đầu về kỹ thuật hàng không tại Việt Nam khẳng định như vậy với PV VietNamNet trong cuộc phỏng vấn được thực hiện tại Bộ môn Kỹ thuật Hàng không, thuộc khoa Kỹ thuật Giao thông của ĐH Bách khoa TP.HCM, nơi ông đang giảng dạy.

Ông Tống đã hủy vé ở JPA để chuyển sang Vietnam Airlines cho chuyến công tác Hà Nội vào tuần sau, khi xem xong những tố cáo của Bernard. (Ảnh: Ca Hảo)

Là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực kỹ thuật hàng không tại Việt Nam, tiến sỹ có tìm ra điểm nào bất hợp lý từ những chi tiết tố cáo JPA sử dụng máy bay không an toàn của ông Bernard John?

Tôi hoàn toàn không tìm ra điểm bất hợp lý nào từ những chi tiết Bernard nêu trong đơn. Rõ ràng, anh kỹ sư này nêu ra những vấn đề rất chi tiết, cụ thể chứ không mơ hồ. Có nghĩa là những sự việc mà Bernard nêu ra đã đến gần với mức độ nguy hiểm, mặc dù chưa đến mức độ có thể làm rơi máy bay.

Phải nói là những vấn đề mà Bernard nêu ra là rất nghiêm trọng và tôi cảm nhận được mức độ tin cậy rất cao. Trong đơn tố cáo, Bernard cho rằng, nhiều lần động cơ máy bay của JPA bị hỏng nặng, dẫn đến phải thay mới.

Điều này không thể chấp nhận được. Bởi, động cơ máy bay luôn có những giới hạn an toàn và phải khắc phục ngay khi phát hiện nó vượt ranh giới này. Có nghĩa là chỉ cần có triệu chứng là phải sửa ngay.

Trong đơn tố cáo, ông Bernard có nêu, nhiều lần JPA sửa chữa máy bay nhưng không ghi vào nhật ký kỹ thuật, tại sao thưa tiến sỹ?

Việc không ghi vào nhật ký kỹ thuật có thể là JPA không được phép sửa. Bởi, theo quy định, nhiều lỗi kỹ thuật trong máy bay JPA sẽ không được phép sửa. Hoặc lỗi quá lớn nhưng JPA không muốn cho cơ quan chức năng biết chẳng hạn.

Việc tận dụng máy móc trong ngành hàng không hoàn toàn không có lợi về chi phí cũng như đảm bảo an toàn. Ảnh do ông Bernard cung cấp

Nếu phát hiện động cơ bị sửa chữa thay thế mà không có trong nhật ký kỹ thuật, nghĩa là JPA đã qua mặt cơ quan chức năng. Điều này, cũng đồng nghĩa với việc JPA tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa máy bay không hợp pháp.

Theo tiến sỹ, Cục Hàng không Việt Nam có thể phát hiện ra những sai phạm, nếu sự việc đúng như đơn tố cáo?

Tôi khẳng định rằng, nếu những vấn đề mà Bernard nêu ra là đúng sự thật thì chắc chắn Cục Hàng không sẽ phát hiện được. JPA chỉ có thể ém nhẹm những sự cố kỹ thuật trên giấy tờ, trên thủ tục, còn trên động cơ thì không thể nào xóa được.

Nếu kiểm tra một cách công minh, đồng thời sự việc đúng như đơn tố cáo, chúng ta có thể phát hiện ra động cơ bị hư hỏng và lý do tại sao. Bên cạnh đó, Cục Hàng không Việt Nam hoàn toàn có thể kiểm tra được những triệu chứng hư hỏng trước đó là gì và được JPA sửa chữa ra sao?

Đối với những động cơ được sửa chữa hoặc thay thế, đoàn thanh tra cũng có thể kiểm tra được từ nhật ký kỹ thuật và từ nơi đảm nhận việc sửa chữa, thay thế. Nếu JPA không ghi vào nhật ký kỹ thuật, có nghĩa là hãng đã can thiệp vào động cơ không hợp pháp.

Như vậy, những vấn đề về kỹ thuật mà ông Bernard nêu trong đơn, Cục Hàng không vẫn có thể kiểm chứng được?

Chắc chắn có thể kiểm chứng được. Những hư hỏng thuộc về động cơ phải do hãng sản xuất đảm nhận sửa chữa hoặc thay thế và tất cả quá trình này sẽ được lưu tại JPA hoặc nơi sửa chữa, thay thế.

Theo tôi, việc sửa động cơ máy bay của JPA là bất bình thường. Bởi, không có hãng hàng không nào mà để động cơ hư hại một cách trầm trọng đến mức đó, rồi mới đem đi sửa cả. Tất nhiên, với tình trạng động cơ bị hư hại như vậy, máy bay vẫn có thể hoạt động, tuy nhiên không loại trừ việc máy bay có thể bị hỏng trên không.

Điều này thì vô cùng nguy hiểm và ngành hàng không Việt Nam cũng như thế giới không cho phép như vậy. Theo tôi, Bernard cho lo lắng những trục trặc có thể xảy ra là rất đúng về mặt pháp lý đối với ngành hàng không.

Trong ngành hàng không, nếu suy nghĩ tận dụng được đến đâu thì cứ tận dụng là một điều sai lầm tai hại. Bởi, điều này không những không tiết kiệm chi phí mà còn làm thiệt hại nhiều hơn cho hãng.

Theo ông Tống, JPA không được phép sửa chữa động cơ mà phải đưa về hãng sản xuất. Ảnh do ông Bernard cung cấp.

Tiến sỹ có cho rằng việc “tiết kiệm” này còn có lý do nào khác?

Trong ngành hàng không, chúng ta hoàn toàn có thể tránh được động cơ hư hại hoàn toàn, nếu quy trình bảo đưỡng được tiến hành nghiêm ngặt theo quy định. Điều này có thể giảm được rất nhiều chi phí cho các hãng bay, bởi thay động cơ máy bay tốn một khoản tiền không nhỏ.

Hiện nay, Qantas mới chỉ nắm giữ 30% cổ phần của JPA. Những hành động mà Bernard nêu rất có thể là bước đệm để hãng hàng không này nâng cổ phần tại JPA. Đây chỉ là phỏng đoán của tôi. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, tôi chưa thể tìm ra lý do gì khiến JPA có những xử lý cẩu thả trong việc bảo dưỡng may bay như đơn tố cáo của Bernard.

Tiến sỹ nghĩ gì về việc vị kỹ sư trưởng này tố cáo JPA?

Theo tôi, ngành hàng không Việt Nam phải tuyên dương Bernard vì đã dám nói lên những điều này. Nếu những tố cáo này là sự thật, sớm muộn gì máy bay của JPA cũng sẽ bị trục trặc khi đang bay. Nếu điều này xảy ra sẽ là một thảm họa.

Phải biết rằng, an toàn đối với ngành hàng không được quy định rất nghiêm ngặt. Nếu những người này mà cho lái xe hay lái tàu chắc thiết bị chỉ sử dụng được vài hôm. Tôi thấy, yếu tố cẩu thả được thể hiện rõ trong việc bảo dưỡng may bay của JPA.

Tôi nghĩ, những vấn đề của JPA được nêu trong đơn tố cao xuất phát từ hệ thống quản lý của hãng hàng không này. Một cá nhân không thể làm những việc này, bởi nó ngoài sức tưởng tượng của những nhân viên kỹ thuật.

• Ca Hảo (thực hiện)