- Những ngày gần đây, Chính phủ và các cơ quan cấp trung ương đã phải lên tiếng về những vấn đề bất ổn trong việc tổ chức đấu thầu hoặc giao các khu "đất vàng" ở TP.HCM. 

Ngày 14/11, Thanh tra Chính phủ đã ký quyết định thanh tra việc lựa chọn nhà đầu tư khu tam giác vàng Trần Hưng Đạo - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Thái Học, quận 1. Đoàn gồm 9 thành viên do Cục trưởng Cục Chống tham nhũng làm trưởng đoàn. Trong thời gian làm việc 30 ngày, đoàn thanh tra sẽ làm rõ những vấn đề trong việc chọn nhà thầu, mà theo dư luận cho rằng có những khuất tất.

Khu "đất vàng" 8-12 Lê Duẩn, hiện đang có quan điểm trái nhau giữa giao chỉ định trực tiếp hay tổ chức đấu thầu . Ảnh: Tấn Thuấn

"Đất vàng" giá rẻ... như bèo

Khu đất vàng Trần Hưng Đạo - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Thái Học có tổng diện tích hơn 13.000m². Hội đồng đấu giá TP.HCM đã chấm cho liên danh Thái Sơn thắng thầu với giá 6.818 tỷ đồng, còn liên danh Khánh Gia bỏ giá 7.148 tỷ lại trượt. Khoản thiệt hại 330 tỷ đồng này thuộc về ngân sách thành phố.        

Trước đó, ngày 9/11, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến của Thủ tướng là kiểm tra lại giá trị của khu đất 4.400m² tại 168 Nguyễn Đình Chiểu, quận 3. Tháng 11, UBND TP.HCM có văn bản gửi Chính phủ đề nghị giao cho Liên hiệp Hợp tác xã thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) với giá 243 tỷ đồng. Công ty cổ phần Thông tin và Thẩm định giá Miền Nam vừa định lại khu đất có giá trị 503 tỷ đồng, tức tăng lên 260 tỷ đồng, gấp đôi giá UBND TP đề nghị giao cho Saigon Co.op.

Khu đất vàng 100 Hùng Vương quận 5 được xác định giá khởi điểm là 705 tỷ đồng. Phòng Tài chính - Kế hoạch tổ chức thuộc UBND quận 5 đã gọi 3 đơn vị chào giá cạnh tranh phí dịch vụ tổ chức bán đấu giá. Kết quả Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản đã chào 1,4 tỷ bị đánh trượt, còn đơn vị chào giá 450 triệu đồng đã được chấm trúng. Như vậy, ngân sách Nhà nước đã thất thu gần 1 tỷ đồng trong vụ chào giá này. 

Tiêu chí mập mờ, tiền hậu bất nhất

Ngày 29/10, Bộ Tư pháp có công văn đề nghị UBND TP.HCM tạm ngừng tổ chức bán đấu giá khu đất 100 Hùng Vương. Theo quy định tại nghị định 05/2005/NĐ-CP về bán đấu giá tài sản, trường hợp này mức phí đấu giá là 1,4 tỷ đồng. Các quy định của luật không cho phép các tổ chức, cá nhân tự ý sửa đổi thu phí. Ở đây Phòng Tài chính - Kế hoạch quận 5 đã tự ý hạ thấp mức phí mà không có cơ sở nào, nên đơn vị thực hiện đúng luật lại bị đánh rớt.

Trong vụ khu đất vàng quận 1, đơn vị trúng thầu không đáp ứng được các tiêu chí xét thầu, khiến người ta càng nghi ngờ sự minh bạch trong việc xét chọn. Không những bỏ giá thấp hơn, mà liên danh Thái Sơn cũng không đáp ứng được các tiêu chí khác. Theo “Thư mời thầu” của Hội đồng đấu thầu, đơn vị tham gia đấu giá phải đảm bảo đủ các điều kiện về năng lực quản lý, kinh doanh, phải có 2 năm kinh nghiệm và kiểm toán. Nhưng phần lớn các thành viên trong liên danh Thái Sơn chỉ mới thành lập vài tháng, cá biệt có thành viên chỉ mới thành lập trước ngày mở thầu có… 6 ngày; nhiều thành viên không đảm bảo khả năng tài chính, còn thành viên có khả năng tài chính đứng tên làm chủ liên danh thì không có chức năng kinh doanh bất động sản… Như vậy, HĐĐT đã làm sai quy định do chính mình đưa ra.

Ở khu đất vàng số 8-12 Lê Duẩn, lãnh đạo thành phố đã có những ý kiến trái nhau. Khu đất có diện tích 4.953m² được bao bọc bởi 3 con đường Lê Duẩn - Hai Bà Trưng - Nguyễn Văn Chiêm, được quy hoạch xây dựng khu phức hợp trung tâm thương mại, khách sạn tiêu chuẩn 5 sao. Ngày 1/11/2007 Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành các bước đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư. Nhưng mấy tháng sau, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Hữu Tín đã có văn bản chấp thuận giao khu đất “vàng” cho Công ty cổ phần Sài Gòn Hòn Ngọc Viễn Đông không qua đấu thầu. 

Thiếu minh bạch

Hầu như việc tổ chức đấu giá các khu đất vàng ở TP.HCM, rất ít người được biết. Một chủ doanh nghiệp ở TP.HCM cho biết, khi được tin thành phố giao 3 khu đất là Sở Giáo dục, công viên Chi Lăng và khu Eden cho Công ty Vincom, các doanh nghiệp mới té ngửa ra rằng đất đã có chủ.

Cũng tương tự như vậy đối với khu đất 100 Hùng Vương. Người đứng đầu Phòng Tài chính - Kế hoạch quận 5 cho rằng do thời gian quá cập rập không đăng tin trên báo chí kịp, nhưng lại thừa thời gian gửi thư thông báo riêng cho 3 doanh nghiệp, và cuộc đấu thầu chỉ có 3 doanh nghiệp này tham gia.

Theo ý kiến của số đông bao gồm nhà quản lý, doanh nghiệp, cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực địa ốc, đầu tư… mọi việc đều xuất phát từ sự thiếu minh bạch về thông tin, từ đó không những doanh nghiệp mất cơ hội mà ngân sách cũng bị thất thu. Tổng giám đốc một DN nước ngoài đang kinh doanh tại Việt Nam cho biết, công ty của ông rất quan tâm đến các khu đất vàng và đã có hồ sơ tham gia xin dự thầu một trong số các khu đất. Tuy nhiên sau đó ông không được trả lời, đến khi có công ty được chọn và giao đất.

Ông Nguyễn Minh Tuấn - Giám đốc Dự án Công ty HaiLiang - Văn phòng đại diện tại VN cho biết: Không chỉ riêng ông mà còn rất nhiều DN khác cũng rơi vào tình trạng không có được thông tin nào cụ thể về các khu đất vàng. Theo ông Tuấn, cách tốt nhất là địa phương nên công khai các thông tin đấu giá rộng rãi, vừa đảm bảo tính công bằng, vừa phát huy hết khả năng của doanh nghiệp, vừa tránh được những tiêu cực trong đấu thầu, giao đất. 

Trong một lần trả lời phỏng vấn báo chí, ông Trương Trọng Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP.HCM (ITPC), cũng cho rằng nếu công bố rõ ràng, công khai minh bạch nội dung, mục tiêu và tiêu chí của dự án cũng như điều kiện đối với nhà đầu tư, sẽ tạo được tính cạnh tranh và hiệu quả cao hơn cho dự án.

Tuy nhiên trong thực tế, điều này không phải là chưa được đề cập. Cụ thể, tháng 8/2007, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM đã trình lên UBND TP dự thảo “Qui định đấu thầu chọn nhà đầu tư tham gia các dự án tại TP.HCM”. Theo nội dung tờ trình này, UBND TP sẽ ra quyết định thành lập hội đồng đấu thầu để lựa chọn các nhà đầu tư... Hội đồng này sẽ công bố danh mục các dự án đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên website của TP và website của Sở Kế hoạch - Đầu tư. Như vậy, quy định đã có, vấn đề còn lại là thực hiện.

• Đặng Vỹ

Thư phản hồi: