- Trong khi các ngân hàng thương mại (NHTM) Nhà nước giảm mạnh lãi suất (LS) cho vay thì LS tiền gửi vẫn tương đối ổn định. LS cho vay phổ biến của đa số NHTM cổ phần ở mức trần, nhưng LS huy động lại đang tiếp tục giảm rất mạnh…

Khối ngân hàng Nhà nước giành lại thị phần tiền gửi

Tiền gửi kỳ hạn 3 đến 12 tháng VND của hầu hết các NHTM cổ phần hiện đã về mức từ 14%-15%/năm. LS của ACB 12 tháng hiện nay chỉ còn 12,9%/năm. Hiện chỉ  một số NHTM cổ phần chuyển đổi mô hình từ NHTM cổ phần nông thôn) là giữ mức LS tiền gửi trên dưới 17%/năm. Trong khi đó cùng kỳ hạn, LS của BIDV là 16,5%/năm, từ 12 tháng trở lên là 17%/năm, của Agribank từ 15%-15,7%/năm.

Nhiều ý kiến cho rằng lãi suất tiền gửi sẽ giảm mạnh thời gian tới. Ảnh: Vneconomy

Hiện nay, LS cho vay phổ biến của các NHTM Nhà nước đã giảm về mức trên 15%-16,5%/năm. Vậy tại sao các NHTM Nhà nước vẫn để LS huy động xấp xỉ bằng hoặc cao hơn LS cho vay phổ biến?

Tổng giám đốc một NHTM cổ phần (không muốn nêu tên) cho biết: “Mức LS áp dụng của mỗi ngân hàng phụ thuộc vào tình hình thanh khoản, kỳ hạn tài chính của từng ngân hàng. Việc đoán định đường cong LS là rất khó. Việc các NHTM Nhà nước giảm mạnh được LS cho vay, trước hết là họ có nhiều nguồn vốn rẻ (tiền gửi thanh toán của các DN lớn, vốn ủy thác giải ngân các dự án ODA, ủy thác của  tổ chức quốc tế cho các chương trình cho vay ưu đãi…). Theo tôi biết thì mức bình quân LS huy động của khối NHTM Nhà nước thấp nhất trong các ngân hàng. Mức LS cho vay giảm về 14%-15%/năm họ vẫn có lãi”.

Lý giải về việc tại sao giảm LS cho vay mà các NHTM Nhà nước vẫn giữ mức LS tiết kiệm khá cao, có ý kiến cho rằng 9 tháng đầu năm do LS huy động thấp hơn, nên các NHTM Nhà nước đã mất một phần khách hàng cá nhân vào tay các NHTM cổ phần, nay là lúc họ tranh thủ lấy lại thị phần tiền gửi dân cư. 

Lãi suất tiền gửi sẽ về mức 12%?

Trong một thời gian rất ngắn (từ 21/10 đến 5/11), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục 2 lần hạ lãi suất cơ bản (LSCB) với mức 1%/lần là quyết định khá bất ngờ đối với các NHTM. Mặc dù vẫn biết việc hạ LSCB là không thể tránh khỏi nhưng các NHTM hy vọng NHNN sẽ hạ dần dần 0,5%/mỗi tháng.

Với trần LS cho vay hạ xuống 18%/năm như hiện nay.  Lãi từ hoạt động tín dụng của các NHTM  đang bị  giảm khá mạnh, thậm chí có ngân hàng không còn lãi. Một lượng vốn huy động ở mức 16% đến gần 18%/năm vẫn chưa cho vay được vì khó tìm được dự án, phương án khả thi hiệu quả và khách hàng có khả năng tài chính để trả nợ.

Bên cạnh đó, vốn VND của cả hệ thống đang dư cung, nhu cầu vay từ thị trường mở, thị trường liên ngân hàng giảm mạnh, tín phiếu NHNN cũng chưa có nhu cầu rút về, lạm phát kỳ vọng ở mức thấp. Vì vậy, nhiều ngân hàng không cần huy động vốn với LS cao nữa. Có ý kiến cho rằng, bây giờ, ngân hàng phải giảm mạnh LS huy động để “bình quân giá” với số vốn đã huy động LS cao trước kia, LS tiền gửi phải giảm thấp nữa thì mới làm cho mặt bằng LS đầu vào hạ xuống để còn hạ LS cho vay.

Trong thời gian tới, nếu không có biến động mạnh về cung - cầu vốn trên thị trường tài chính thì ngân hàng sẽ tiếp tục hạ LS tiền gửi VND. Theo TS Võ Trí Thành (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương) thì LS tiền gửi cần tính đến lãi suất USD và mức mất giá VND (mà theo ông Thành thì có thể NHNN phải điều chỉnh linh hoạt tỷ giá VND/USD theo hướng mất giá VND ít nhiều).

Vì vậy, ông Thành dự đoán là LS tiền gửi VND dù hạ thế nào thì từ nay cho đến cuối năm 2008 lấy mức LS của kỳ hạn 12 tháng cũng khó thấp hơn mức 13%/năm. Tuy nhiên, lại có ý kiến trong giới tài chính ngân hàng cho rằng LS VND cuối năm 2008 kỳ hạn 12 tháng sẽ về mức 12%/năm với điều kiện Việt Nam giữ ổn định được tỷ giá. Quý I/2009, lãi suất VND sẽ vào khoảng 10%/năm. LS huy động giảm sẽ là cơ sở để các ngân hàng giảm LS cho vay. Với mức LS tiền gửi 12%/năm thì LS cho vay VND cuối năm nay có thể về mức 14,5-15%/năm.

• Trịnh Ngọc Lan