- Sau sự cố Vedan âm thầm giết chết sông Thị Vải suốt 14 năm liền, nhiều người tiêu dùng trong nước đã bày tỏ thái độ bất bình bằng cách kêu gọi nhau tẩy chay bột ngọt Vedan. Không chỉ vậy, một số siêu thị cũng nói "không"  với Vedan khi hãng bột ngọt này vi phạm tiêu chí phát triển bền vững.

Khi bà nội trợ nổi giận

Như một cách phản ứng trước hành động hủy hoại môi trường của Vedan, nhiều bạn gái trẻ, nhất là các nữ trí thức, thường làm việc trên mạng, luôn gửi cho nhau các thông điệp kêu gọi  tẩy chay Vedan. Kim Nguyên, một nhân viên văn phòng cho biết, từ trước đến nay, cô không dùng Vedan. Nay, cô lại càng thấy mình đúng khi không chọn loại bột ngọt đó. Và Kim Nguyên là một trong những người rất tích cực trong việc kêu gọi bạn bè tẩy chay Vedan.

Không ít bạn trẻ, kể cả nam và nữ đều ủng hộ quan điểm này.

Không dừng lại ở các khẩu hiệu hô hào trên mạng internet, phong trào tẩy chay Vedan đã thực sự đi vào nhiều gia đình tại TP.HCM khi các bà nội trợ từ chối bột ngọt Vedan. Sáng 9/10/2008, tại chợ Tân Định, chị Trần Thị Hường cho biết, trước đây, gia đình chị dùng bột ngọt Vedan trong các bữa ăn, do giá cả của loại bột ngọt này "mềm" hơn các loại khác chút đỉnh. Tuy nhiên, sau khi có sự cố Vedan gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ngẫm nghĩ, chị cũng thấy "giận" nên thôi, không dùng Vedan nữa.

"Tôi nghĩ, đây cũng là một cách để cảnh cáo các doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường khác" - chị Hường bày tỏ.

Trước phản ứng của người tiêu dùng, lượng tiêu thụ Vedan trên thị trường giảm hẳn. Chị Nguyệt, một tiểu thương tại chợ Tân Định cho biết, từ khi có thông tin về vụ bê bối của Vedan, chị hầu như không bán được bột ngọt Vedan. Lượng hàng chị mua trước đây chưa kịp bán hết, giờ bán ra không biết đến khi nào mới hết.

Về phần mình, chị Nguyệt cũng cho rằng cách phản ứng của mọi người là đúng. Riêng với lô hàng đã mua nhưng chưa bán hết, chị vẫn bán từ từ, được bao nhiêu hay bấy nhiêu. Tuy nhiên, chị Nguyệt cũng cho biết, hết đợt hàng này có lẽ chị tạm ngưng bán Vedan một thời gian.

"Bán mà người ta mua chậm quá thì cũng không muốn bán" - chị Nguyệt cho biết.

Các siêu thị tẩy chay

Tại Hà Nội, hầu hết các hệ thống siêu thị lớn như Intimex, Fivimart, Big C đều đã không còn bán bột ngọt Vedan.

Siêu thị Big C và Fivimart đã dỡ sản phẩm của Vedan ra khỏi các quầy kệ từ cách đây 20 ngày. Riêng siêu thị Intimex, vài năm nay đã không còn kinh doanh bột ngọt của hãng này do doanh số bán ra lúc đó rất chậm.

Bột ngọt của Miwon vẫn được bày bán bình thường. Song các siêu thị tại Hà Nội cũng cho biết, sức mua lâu nay với sản phẩm của Miwon đã không đáng kể. Tại siêu thị Fivimart, tỷ trọng mặt hàng của Miwon trong nhóm bột ngọt chỉ ở mức vài phần trăm. Khảo sát một vòng chung quanh các hệ thống siêu thị tại TP.HCM, trên kệ của nhiều siêu thị như Big C, Sai gon Co.op, Maxi Mart... cũng đều vắng bóng bột ngọt Vedan.

Tại Co.op Mart Nguyễn Đình Chiểu, khi chúng tôi hỏi mua bột ngọt Vedan, nhân viên bán hàng cho hay, họ đã ngưng bán Vedan khoảng 2 tuần. Nhân viên này cho biết, nguyên nhân là do lượng tiêu thụ của Vedan quá chậm nên siêu thị ngưng không bán nữa. Ngoài ra, vụ việc Vedan gây ô nhiễm môi trường cũng là một trong những lý do khiến lượng tiêu thụ bột ngọt này giảm mạnh, khiến siêu thị ngưng bán.

Bột ngọt Vedan đã vắng bóng trên các quầy tại siêu thị.  Ảnh: K.Toàn

Riêng tại siêu thị Big C - TP.HCM, bà Dương Thị Quỳnh Trang - Giám đốc đối ngoại của hệ thống này cho hay, ngay khi các cơ quan chức năng phát hiện Vedan gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên sông Thị Vải, toàn bộ hệ thống Big C đã thôi không bán bột ngọt của hãng này.

Theo bà Trang, khi ký kết hợp đồng với các nhà cung cấp, Big C luôn lưu ý các cam kết về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đây được coi là những quy tắc đạo đức trong kinh doanh mà hai bên cần tuân thủ. Do vậy, khi Vedan không tôn trọng các cam kết này, Big C đã chấm dứt bán bột ngọt của Vedan.

Có thể thấy, cộng đồng người tiêu dùng Việt Nam ngày càng ý thức hơn về các vấn đề liên quan đến môi trường. Sự phản ứng quyết liệt của họ đối với Vedan có thể coi là một bài học lớn cho nhiều doanh nghiệp khác.

• Kim Toàn - Nguyễn Nga