- Mặc dù 2009 là năm có nhiều nguồn điện được đưa vào vận hành, nhưng nguy cơ về thiếu điện chưa phải đã hết.

Bộ Công thương đã làm việc với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về thực hiện kế hoạch 2008 và 2009. Theo EVN, từ nay đến cuối năm 2009 sẽ có khoảng 10 nhà máy điện đi vào hoạt động, đó là các dự án thuỷ điện Buôn Kuốp, A Vương, Pleikrông, sông Ba Hạ, tổ máy số 3 thuỷ điện Tuyên Quang, cùng các dự án nhiệt điện Nhơn Trạch 1, Cà Mau 2,  Sơn Động... với công suất 3.000 MW, nâng tổng công suất của toàn hệ thống lên trên 15.000 MW. Về lý thuyết điện có thể đáp ứng đủ cho nhu cầu. Nhưng nguy cơ thiếu điện vẫn còn tiềm ẩn.

Theo EVN, năm 2009 dự kiến sản lượng điện sản xuất và mua ngoài đạt 86 tỷ Kwh, điện thương phẩm đạt 77 tỷ Kwh, tăng trưởng phụ tải so với 2008 khoảng 14%-15%.

Thiếu điện có tái diễn vào năm 2009?. Ảnh minh họa, nguồn EVN

Riêng mùa khô 2009 (từ tháng 1 đến hết tháng 5/2009) sẽ tiêu thụ khoảng 41tỷ Kwh. Con số thiếu của mùa khô ước tính chỉ khoảng 200 triệu Kwh. Tuy nhiên, việc cung cấp điện có căng thẳng hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, thứ nhất là các nguồn điện đưa vào vận hành vào thời điểm nào. Nếu mỗi nhà máy chậm thêm vài tháng, qua mùa khô mới đưa vào vận hành thì mùa khô vẫn thiếu lớn.

Bên cạnh đó, nhu cầu điện tại miền Bắc vào mùa khô tăng cao trong khi nhiều nhà máy kể trên tại miền Bắc lại đưa vào vận hành cuối năm 2009 nên việc chuyển tải điện từ Nam ra Bắc còn phụ thuộc vào năng lực của hệ thống lưới.

Ngoài ra một yếu tố quan trọng nữa là các nguồn vốn  bổ sung cho các công trình thi công để vận hành năm 2009 cũng chưa thu xếp xong. Kế hoạch vốn 2008 của EVN là 43.130 tỷ đồng, EVN chỉ đảm bảo được 9.300 tỷ đồng, còn lại đi vay và bán cổ phần. Hiện EVN chỉ cân đối được là 35.964 tỷ đồng, còn thiếu 8.166 tỷ đồng ngoài ra tính tới 31/7/2008 tồn phiếu giá ở các công trình chưa thanh toán lên đến 1.200 tỷ đồng nữa.

 EVN đã đàm phán với các ngân hàng thương mại để điều chỉnh lãi suất cho vay đầu tư điện từ 11% trước đó lên 21%/năm. Nhưng ngay cả lãi suất cao như vậy thì việc huy động vốn cho các dự án điện cũng không dễ dàng.

Ngoại trừ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đáp ứng đủ 100% nhu cầu vốn còn lại của kế hoạch năm 2008, các ngân hàng khác chỉ mới đáp ứng khoảng 70% vốn cho ngành điện, với nhiều lý do khác nhau. 

Thiếu vốn đang trở thành nguyên nhân chính để EVN đưa ra khi nói tới  các dự án điện chậm tiến độ trong năm 2008 - 2009. Điều đáng lo ngại nhất là gần 10 dự án nguồn điện dự kiến sẽ không về đúng tiến độ do thiếu vốn. Nhiều công trình đang thi công dở dang cũng được EVN cho biết là gặp khó khăn trong giải ngân.

EVN cũng  vừa chính thức từ chối 13 dự án điện, với tổng công suất lên tới 13.800 MW, sau khi đề nghị Chính phủ giao các dự án này cho các nhà đầu tư khác trong và ngoài nước thực hiện như một cách huy động các nguồn vốn khác trong xã hội.

Lý do khiến EVN "lắc đầu" với 13 dự án điện này được nêu ra là thiếu vốn. Theo báo cáo của EVN, do lượng vốn thiếu quá lớn, EVN đã đàm phán với nhiều ngân hàng trong và ngoài nước, nhưng do tình hình lạm phát và giá điện thấp, EVN không có khả năng trả nợ, nên các ngân hàng không cho vay.

EVN cho biết, trong 3 năm liên tiếp vừa qua, do nhiều nguyên nhân khác nhau, đặc biệt là tình trạng thiếu vốn, nên việc khởi công các nhà máy điện lớn đã không thể triển khai được. Thực tế này cũng cảnh báo chuyện thiếu điện có thể sẽ còn tiếp diễn và nghiêm trọng hơn kể từ năm 2012.

Cũng theo EVN, năm 2008 kế hoạch Nhà nước giao cho Tập đoàn này  là 77,2 tỷ Kwh điện thì ước thực hiện năm 2008 chỉ đạt 98,48%, hụt 1,17 tỷ Kwh.

• Trần Thuỷ
  
  Ý kiến bạn đọc: