- Giá nguyên liệu tăng 40-50%, tình hình lạm phát… khiến doanh nghiệp (DN) nhựa  trong nước mất thế cạnh tranh trước hàng Trung Quốc (TQ). Cụ thể, ở mặt hàng lồng đèn trong mùa trung thu 2008 này, nhiều DN Việt ngoắc ngoải, phải ngừng sản xuất vì gần như không thể "chọi" lại hàng TQ vừa nhiều, vừa rẻ và vừa “lậu thuế”.

Lồng đèn TQ năm nay lấn chiếm thị trường bởi giá rẻ. Ảnh: Nguyễn Sa

Hàng Trung Quốc lấn sân

Thời điểm này, dạo qua các phố chuyên bán lồng đèn trung thu sỉ, lẻ tại TP.HCM như khu vực chợ đầu mối Kim Biên (Q.5), Bình Tây (Q.6), các tuyến đường Châu Văn Liêm, Hải Thượng Lãn Ông, Trần Hưng Đạo (Q.5)… người tiêu dùng chứng kiến cảnh hàng TQ tràn lan. Từ những sản phẩm giá rẻ vài ngàn đồng cho đến sản phẩm vài chục ngàn đồng/chiếc.

Tại cửa hàng bán sỉ Thịnh Phong (Q.6), người đại diện bán hàng cho hay, sở dĩ lồng đèn TQ có thể chiếm sân như năm nay vì các nhà sản xuất TQ rất nhanh nhạy, nắm bắt rõ nhu cầu, thị hiếu khách hàng.

Quả vậy, họ tung ra thị trường chủ yếu là sản phẩm nhỏ gọn, giá thành cũng được kéo xuống. So với năm ngoái giá lồng đèn thấp hơn khoảng 1.000-2.000đ/sản phẩm. Giá trung bình từ 15.000 - 25.000đ/sản phẩm.

“Mọi năm, giờ này lồng đèn đã rất hút hàng, năm nay tình hình buôn bán có vẻ chậm hơn, song phần lớn hàng chúng tôi đã bỏ sỉ cho các thương lái trong mùa này là hàng TQ. Rất ít DN hay cơ sở lồng đèn của VN đến chào hàng chúng tôi như mọi năm” - chủ một cửa hàng kinh doanh  lồng đèn cho hay.

Các DN sản xuất lồng đèn VN  thu hẹp sản xuất vì  giá nguyên liệu tăng quá cao. Ảnh: Nguyễn Sa

DN nội ngoắc ngoải, vì sao?

Tìm gặp ông Huỳnh Văn Khánh, Tổng Giám đốc Công ty CP Bao bì Kỹ Thuật Mới (KTM), DN VN tiên phong trong lĩnh vực sản xuất lồng đèn nhựa PP (hình ảnh 2D - 3D) đã từng khuấy động thị trường, nâng cao uy thế của lồng đèn VN được ông cho biết trong mùa trung thu này công ty ông không sản xuất lồng đèn mới, chỉ tung ra 100.000 sản phẩm được làm từ năm trước.

“Giá nguyên liệu nhựa tăng từ 40-50%, nếu sản xuất mới buộc chúng tôi phải tăng giá thành sản phẩm, trong khi đó hàng TQ năm nay lại hạ giá, rất khó cạnh tranh  nên chúng tôi đành dừng sản xuất hàng mới. Với sản phẩm đã làm từ năm trước, năm nay chúng tôi bán rẻ hơn 20-30%, như vậy may ra mới có thể tiêu thụ được” - ông Khánh chia sẻ.

Cũng cần nói thêm, trong hai năm trước, tại phía Nam lồng đèn Việt đã có chỗ đứng tương đối trên thị trường, được người tiêu dùng ưa chuộng và các điểm kinh doanh sỉ chấp nhận phân phối.

Theo ông Khánh, năm nay có lẽ là năm khó khăn nhất đối với DN VN vì nhiều nguyên nhân như lạm phát,  lãi suất tăng và cúp điện liên miên… “Chúng tôi tạm “nhượng bộ” hàng TQ để tính toán lại, tìm phương hướng chờ cơ hội có thể đối đầu với dòng hàng này”- ông Khánh nói.

Xóm sản xuất lồng đèn Phú Bình (Q.11, TP.HCM) luôn gắn bó với nghề làm lồng đèn truyền thống. Năm nay, không khí sản xuất tại đây rất ảm đạm.

Theo một số cơ sở lồng đèn Phú Bình, giá các loại nguyên vật liệu chính như kẽm, giấy, ni-lông kính… tăng gấp đôi so với mọi năm, lương nhân công cũng tăng. Do vậy, giá các sản phẩm lồng đèn kính truyền thống năm nay nhà sản xuất buộc phải tăng giá ít nhất là từ 30-60%. Giá sản phẩm tăng nên khó bán được hàng, ước tính lượng tiêu thụ lồng đèn truyền thống năm nay giảm đến gần 50% so với mọi năm.

Cuộc chơi không sòng phẳng

Trước tình hình hàng TQ “làm mưa làm gió” trên thị trường như vậy, câu hỏi được đặt ra là lượng lớn hàng này đã vào VN bằng con đường nào? Chất lượng ra sao?

Chị Ngọc Loan (Q. Phú Nhuận) cho hay, lồng đèn TQ trông “bắt mắt” vì mẫu mã đẹp, màu sắc sặc sỡ nhưng rất dễ hư hỏng. “Mới đầu mùa trung thu mà con trai chị đã làm hỏng hết 2 cái, trẻ chỉ cần va chạm nhẹ hoặc táy máy một tí là không thể dùng các chức năng như chuyển động và phát ra âm thanh nữa!” - chị Loan nói.   Vì thế, không ít người lo lắng những sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất sứ nói trên liệu có an toàn cho trẻ em? Trước đây, đã xảy ra hiện tượng đồ chơi có sơn bị nhiễm chì, nhựa gây ung thư hoặc hóa chất dùng trong sản phẩm gây độc hại…

Tại các cửa hàng kinh doanh sỉ quanh khu vực Chợ Lớn, khi được hỏi về nguồn gốc xuất xứ của mặt hàng lồng đèn, chủ cửa hàng tỏ ra rất khó chịu, từ chối cho xem chứng từ về nguồn gốc sản phẩm, các giấy tờ chứng minh sản phẩm đã được kiểm định chất lượng.

Ở một cửa hàng khác, trong vai người mua sỉ hàng cần phải có hóa đơn chứng từ, bà chủ cửa hàng nói ngay: “Chị sẽ viết hóa đơn đỏ cho công ty em để hợp thức hóa nguồn gốc hàng em mua, nhưng giá sản phẩm trên hóa đơn chị chỉ ghi 6.000đ/chiếc (trong khi giá bán sỉ thực tế từ 12 - 20.000đ/chiếc - PV)”.

Khảo sát qua các điểm bán lẻ lồng đèn trên các tuyến đường tại TP.HCM, hầu hết sản phẩm chỉ dán giá bán, không có nhãn mác ghi rõ xuất xứ, tên nhà nhập khẩu.  

Nếu như các DN VN phải chịu đựng hàng trăm thứ chi phí trong sản xuất kinh doanh thì lượng hàng trôi nổi kia nhiều khả năng đến VN qua đường tiểu ngạch, lậu thuế...Và đó là lý do quan trọng nhất khiến các ND nhựa trong nước đang lao đao bởi sự cạnh tranh bất bình đẳng.

• Nguyễn Sa