61 đề án lọt vào chung khảo Ngày Sáng tạo Việt Nam 2010- "Biến đổi khí hậu"- là 61 ý tưởng khác nhau song đều vì một mục tiêu là chung tay ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) tại Việt Nam. Nhiều dự án đã đóng góp một phần không nhỏ vào việc giải quyết hạn chế việc BĐKH.

Tin mới trên VNN:
Chen chân mua vé xe giá cắt cổ để nghỉ lễ
TP.HCM thu hàng ngàn sản phẩm trang sức TQ gây ung thư
Tàu cá gặp nạn ở quần đảo Hoàng Sa

Giảm bớt khí nhà kính bằng bếp kiềng cải tiến

Đến với "Ngày Sáng tạo Việt Nam 2010", mỗi dự án là một sáng tạo độc đáo có thể kể đến dự án "Giảm bớt khí nhà kính bằng việc khuyến khích sử dụng bếp kiềng cải tiến" do ông Trần Ngọc Tuệ, Trưởng phòng Năng lượng sinh khối-Trung tâm ứng dụng khoa học kỹ thuật Lâm nghiệp – Viện khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam chủ trì thực hiện là một trong số đó.

"Khó khăn là phải đưa ra được một loại bếp có tính năng tương tự như bếp kiềng cổ truyền đã tồn tại bao đời với người dân như: bền, nhẹ, giá thành rẻ, tiết kiệm nhiên liệu, giảm độc hại và khói bụi nhưng phải đun trên sàn được. Các bếp cải tiến hiện nay nặng khoảng 200kg và giá khoảng 300.000đồng/chiếc, nên rất khó cho nhà sàn và những nhà không chăn nuôi. Nhưng tầm quan trọng vô cùng có ý nghĩa, vì từ trước đến nay những khu vực nhà sàn thường bị né tránh và bỏ qua vì những lý do trên" - ông Tuệ chia sẻ.

Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng cuộc sống của con người từng ngày

Hiện nay người dân sống trên nhà sàn tại các vùng đồng bào dân tộc phía Bắc nước ta là rất nhiều, nếu thành công, dự án sẽ đóng góp một phần không nhỏ vào việc giải quyết hạn chế việc BĐKH. Việc nâng hiệu xuất bếp lên sẽ hạn chế một số chất gây khí nhà kính như: CO, CO2, H2S… và tiết kiệm củi sẽ hạn chế phá rừng để bảo vệ môi trường. Đây là một mối lợi kép với môi trường và BĐKH đặc biệt nguồn nhiên liệu là nguồn năng lượng chưa thể thay thế của người dân nghèo nông thôn, nó có khả năng tái tạo và cân bằng CO2.

Đây là một dự án hoàn toàn mới chưa được áp dụng nhưng sẽ làm thay đổi về căn bản bếp kiềng truyền thống tồn tại bao năm. Ông Tuệ hy vọng rằng, dự án sẽ góp phần làm giảm thiểu việc BĐKH hậu bằng việc khuyến khích người dân sử dụng các công nghệ đun nấu mới có hiệu xuất cao để giảm thiểu các chất có hại cho sức khỏe và các chất có khả năng gây khí nhà kính trên phạm vi lớn.

Giáo dục học sinh ý thức về BĐKH

Khác với dự án "Giảm bớt khí nhà kính bằng việc khuyến khích sử dụng bếp kiềng cải tiến", dự án "Xây dựng các video clip giáo dục học sinh trung học phổ thông về BĐKH và hành động của chúng ta" do cô Bùi Thị Lan – GV Địa lý (Trường THPT Hậu Lộc 3, Thanh Hóa) lại nhằm mục tiêu giúp các em học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và hiểu biết về BĐKH.

Mặc dù BĐKH đang ảnh hưởng hàng ngày hàng giờ tới đời sống song người dân nơi đây nói chung, học sinh trung học phổ thông nói riêng lại ít có hiểu biết về BĐKH, nguyên nhân và cách ứng phó phù hợp với điều kiện địa phương. "Trong chương trình giáo dục trung học phổ thông đã có đề cập đến một số nội dung liên quan đến BĐKH lồng ghép trong các môn học Địa lý, sinh học, giáo dục công dân... Tuy nhiên đây là những kiến thức chung mang tính lý thuyết và bản thân giáo viên các bộ môn cũng chưa biết cách lồng ghép nội dung BĐKH vào trong quá trình dạy học một cách sinh động, hấp dẫn và thiết thực với cuộc sống của học sinh địa phương"- cô Lan chia sẻ.

Theo cô Lan học sinh THPT là một lực lượng khá lớn, những người có những hiểu biết nhất định về khoa học tự nhiên, xã hội. Đây cũng là lứa tuổi nhạy cảm với các vấn đề mới mẻ, nóng hổi của cuộc sống và sẵn sàng với các hoạt động đóng góp, chung sức cùng cộng đồng để giải quyết các vấn đề đó.

Với đề án này, cô Lan mong muốn giúp học sinh các trường THPT của huyện Hậu Lộc có những hiểu biết và nhận thức về BĐKH ở địa phương, những giải pháp ứng phó với BĐKH. Từ đó, các em ý thức trách nhiệm và các hành động cụ thể, sáng tạo để cải thiện môi trường; hình thành thói quen sống, sinh hoạt bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ rừng phòng hộ (rừng ngập mặn ven biển, rừng phòng hộ trên các vùng đồi núi)… phù hợp với điều kiện tự nhiên, xã hội của địa phương mà các em sinh sống góp phần chống và ứng phó với BĐKH thông qua việc xây dựng và sử dụng các video clip về BĐKH và hành động của chúng ta.

Chung tay chống BĐKH

Theo Báo cáo phát triển năm 2010 của WB, BĐKH dự tính sẽ tác động lớn nhất lên các nước đang phát triển. Những tác động này như: gia tăng về các đợt hạn hán, lũ lụt, bão và các đợt nóng – gây rủi ro lớn cho ngành nông nghiệp, thực phẩm và cung cấp nước, đe dọa và cản trở nỗ lực xóa đói giảm nghèo. Muốn giải quyết thách thức lớn này cần phải kết hợp giảm thiểu tác động BĐKH – để tránh nhưng hậu quả ngoài tầm kiểm soát, và thích ứng với BĐKH – để xử lý các tác động không thể tránh khỏi và tập trung vào khía cạnh xã hội của nó.

Với Việt Nam, ứng phó với BĐKH được coi là một thách thức chủ yếu đối với tiến trình phát triển của Việt Nam. Những tác động do BĐKH ở Việt Nam là rất nghiêm trọng và là mối đe dọa sát sườn đối với việc hoàn thành mục tiêu giảm nghèo cũng như các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Trong đó, các lĩnh vực chịu nhiều ảnh hưởng nhất với biến đổi khí hậu ở Việt Nam là thủy lợi, an ninh lương thực và nông nghiệp, các vấn đề y tế và các khu vực đồng bằng thấp và các vùng duyên hải.

Đây cũng là lý do vì sao chương trình Ngày Sáng Tạo Việt Nam (VID) năm 2010 lại chọn chủ đề BĐKH. Chương trình là diễn đàn chia sẻ kiến thức và thảo luận mở về chủ đề "ứng phó với BĐKH’’ tại Việt Nam, nhằm tăng cường sự hiểu biết về khung pháp lý và chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho các các hành động ứng phó cũng như khuyến khích sự vào cuộc của các thành phần khác, nhất là khu vực tư nhân và các bên liên quan ở cấp cơ sở vào việc thực hiện các ý tưởng giảm khí nhà kính và giảm mức độ tác động của BĐKH.

• Thảo Lê