Một báo cáo của LHQ cho biết tinh tinh tại Trung Phi đang trên đường tuyệt chủng. Nguyên nhân đến từ con người: “phong trào” ăn thịt khỉ, nhu cầu khai thác gỗ và khoáng sản bán cho Trung Quốc thu hẹp môi trường sinh sống của chúng cộng với sự lan rộng của virus Ebola.

Nhân viên Vườn Quốc gia Virunga tại Congo phải canh gác để bảo vệ tinh tinh

Nằm trải dài từ bờ biển Đại Tây Dương đến các nước Đông Phi là Burundi, Rwanda, vùng Trung Phi là nơi sinh sống của tinh tinh và các loài linh trưởng khác trong những khu rừng mưa nhiệt đới. Theo một báo cáo của Quỹ Bảo vệ động vật hoang dã phối hợp với Interpol thì “với tốc độ khai thác gỗ và khoáng sản, làm mất nơi cư trú, quần thể loài tinh tinh tại các nước này sẽ bị tuyệt chủng trong vòng 10-15 năm tới”.

Nghiên cứu trước đây quá lạc quan?

Tám năm nước, người ta dự báo vào năm 2030, số tinh tinh tại đây mất 90% diện tích cư trú. Nhưng thực tế cho thấy dự báo ấy quá lạc quan, chưa lường trước được việc tăng cường khai thác gỗ và khoáng sản mà CHDC Congo và Trung Quốc đang tiến hành.

Tinh tinh bị “hành hình” hàng loạt. Nguồn: flushrust.com

Thịt gorilla bày bán ngoài chợ. Nguồn: wildlifefoundation.com

Hình ảnh khủng khiếp này không khó gặp. Nguồn: wildlifedirect.org

Từ xưa, dân vùng này coi việc ăn thịt tinh tinh là một điều thú vị. Ngày nay, các lán trại của dân khai thác khoáng sản và gỗ, cùng với người tị nạn chiến tranh từ các nước xung quanh, tinh tinh cùng các loại thú hoang dã khác bị giết rất nhiều làm thức ăn cho họ. Mặt khác, khi tiến vào các khu rừng nguyên sinh, con người cũng đưa những mầm bệnh của mình đến vùng đất mình khai phá.

Bệnh tật do người mang lại cũng tác động đến bầy tinh tinh. Nguồn: Telegraph

Virus Ebola từ con người góp phần tiêu diệt loài khỉ độc đáo này của châu Phi. Các vi khuẩn trong hệ tiêu hóa của người và gia súc lan truyền trong rừng làm suy yếu hệ miễn dịch và khả năng sinh sản của chúng, mà chẳng cần phải tiếp xúc trực tiếp. Thông qua nguồn nước và đất, loài vật này có thể nhiễm các bệnh từ con người.

ĐTDĐ cũng làm hại tinh tinh?

Theo một chuyên gia môi trường của LHQ, quần thể tinh tinh ở vùng Bắc và Nam Kivu thuộc Congo có nguy cơ cao tuyệt chủng hơn cả. Đó là vùng diễn ra cuộc chiến giữa quân đội của Chính phủ CHDC Congo và nhóm phản loạn trong những năm qua. Đây cũng chính là địa điểm khai thác vàng và một loại khoáng chất có tên là coltan, để tinh chế thành các chất quan trọng dùng trong các thiết bị điện tử và đặc biệt trong sản xuất ĐTDĐ.

Tại khu vực này, giữa những năm 1990 có chừng 17.000 con tinh tinh, nay chưa đến 5.000.

Đừng bỏ tất cả trứng vào một rổ

Bản báo cáo cũng nêu rõ: Một mô hình bảo vệ thành công loài tinh tinh là Vườn Quốc gia Virunga thuộc Congo, nơi cử nhân viên có vũ trang để bảo vệ bầy tinh tinh sống trong thiên nhiên. Số cá thể tinh tinh tại Vườn tăng từ 250 con vào những năm 1950 thì nay là 380 con. Theo kinh nghiệm của Virunga, người ta nên tìm biện pháp chia quần thể tinh tinh ra làm nhiều bầy nhỏ, theo kiểu để trứng đỡ bị vỡ, người ta không tập trung mà san ra nhiều rổ.

• Tuấn Hà (Theo National Geographic)