Những bức ảnh vũ trụ ngoạn mục từ Hubble nhận được sự tán dương của giới khoa học. Hubble vẫn là đài quan sát tiên phong trong lĩnh vực khám phá vũ trụ. 

Chùm ảnh vũ trụ mới nhất từ Hubble sau khi kính thiên văn này được tân trang lại được NASA công bố đã khiến các nhà khoa học ngỡ ngàng. 

Các nhà khoa học mong đợi Hubble sẽ hoạt động tốt ít nhất đến năm 2014 (Ảnh trái); Bức ảnh đầu tiên được chụp bởi ACS. Thiên hà xoắn ốc NGC 6217 trải dài 6 triệu năm ánh sáng ở chòm sao quanh cực Bắc Ursa Major. (Ảnh phải)

Những bức ảnh ngoạn mục cho thấy sự thành công tuyệt đối của nhiệm vụ bảo dưỡng Hubble triển khai trong tháng năm. Các nhà khoa học tin tưởng rằng Hubble sẽ tiếp tục vận hành tốt ít nhất đến năm 2014. 

Thành công ngoài mong đợi 

Những bức ảnh do Hubble chụp vừa được NASA công bố hôm thứ tư đã giúp các nhà khoa học tin tưởng xác nhận rằng nhiệm vụ bảo dưỡng đài quan sát thiên văn mà các phi hành gia tiến hành trong tháng 5 đã thành công xuất sắc. 

Những bức ảnh mới nhất của Hubble thể hiện những thiên hà đang xung đột đến những ngôi sao sắp tắt. Những điểm nhìn xa xôi trong vũ trụ lần đầu được Hubble tái hiện rõ nét đến vậy. 

Không lạ khi NASA khẳng định rằng kính thiên văn Hubble là một trong những công cụ khoa học quan trọng nhất từng được tạo ra. Các nhà khoa học mong đợi rằng Hubble sẽ vẫn tiếp tục hoạt động ít nhất đến năm 2014. 

Tháng năm vừa qua, tàu con thoi Atlantis đã thực hiện nhiệm vụ bảo dưỡng lần thứ năm và cũng là lần cuối cùng đối với Hubble. 

Kính thiên văn Hubble trên quỹ đạo (ảnh trái); Nhiệm vụ nâng cấp Hubble đã thành công mĩ mãn (ảnh phải)

Hiện tại, Trung tâm Vũ trụ Mỹ và những đối tác quốc tế đang tập trung mọi nỗ lực để chuẩn bị cho đài quan sát thiên văn lớn hơn sau khi Hubble ngừng hoạt động, đó là James Webb Space Telescope. 

Nhà khoa học và nghiên cứu thâm niên tại Viện Khoa học Thiên văn ở Baltimore, Maryland – nơi giám sát nhiệm vụ của Hubble, Tiến sĩ Heidi Hammel tuyên bố rằng Hubble đã hoạt động trở lại. NASA và Hubble sẽ cùng nhau khám phá những khung cảnh mới trên vũ trụ. 

Có thể các nhà thiên văn sẽ xúc tiến một nghiên cứu mới về năng lượng và vật chất tối – một trong những điều bí ẩn nhất vũ trụ. 

WFC3 cũng cho phép Hubble quan sát vũ trụ với khoảng cách xa hơn trước để tìm kiếm những ngôi sao đầu tiên chiếu sáng trong vũ trụ cách đây hơn 13 tỉ năm. 

Một trong những nhiệm vụ đơn giản hơn được thực hiện trong suốt nhiệm vụ sửa chữa Hubble đó là điều chỉnh đai cập cảng – có vai trò như một điểm giao tiếp khi Hubble ngừng hoạt động khoảng sau nănm 2020 

Lúc đó, điều khiển robot sẽ gửi Hubble trở lại trái đất và cho nổ tung nó giữa không trung. 

Nhà khoa học đứng đầu NASA, Ed Weiler, cho biết chúng ta chưa từng du hành đến nơi nào để có thể thấy những khung cảnh mà Hubble chụp được. Nhưng trái tim, trí tuệ và tinh thần của chúng ta có thể du hành xuyên Thái dương hệ, thậm chí xuyên qua hàng tỉ năm ánh sáng đến nơi khởi nguồn thời gian. Ed Weiler nghĩ rằng đó chính là niềm thôi thúc vấn đề giáo dục nên quan tâm sâu sắc về kĩ thuật, khoa học và toán học. Đây sẽ là gia tài quan trọng nhất chứ không chỉ là niềm vui của những nhà thiên văn.

4. Những bức ảnh ngoạn mục

Có lẽ dưới mắt nhìn của chúng ta, vũ trụ chưa bao giờ rực rỡ hơn vậy, hãy cùng chiêm ngưỡng chùm ảnh chụp từ Hubble:

Đôi cánh bướm này dang rộng với khoảng cách 2 năm ánh sáng – tương đương một nửa khoảng cách giữa mặt trời và ngôi sao gần chúng ta nhất Alpha Centuri. Đôi cánh này là những luồng khí với nhiệt độ hơn 36.000F. Khí phóng ra không gian với vận tốc 600.000m/ph – đủ nhanh để từ Trái đất đến Mặt trăng trong 24ph. 

Hubble cũng chụp được hình ảnh của Tinh vân Carina – một cột khí và bụi và một nhóm năm thiên hà được gọi là Stephan’s Quintet, được biết lần đầu vào năm 1877.

Những bức ảnh mới tiếp tục những bất ngờ mới đối với giới khoa học.

Bức tranh ánh sáng về một cột đầy sao chỉ nói lên một phần chân dung của tinh vân Carina. Một bức ảnh hồng ngoại khác (ảnh dưới) cắt xuyên qua đám mây dày của bụi và khí để hé mở những ngôi sao “sơ sinh” bên trong. 

Thiết bị ghi hình mới WFC3 của Hubble có khả năng chụp những bức ảnh từ những bức xạ hồng ngoại, nhờ vậy mà các nhà thiên văn có thể thấy được những ngôi sao mới đầy năng lượng ở trung tâm cột không ngừng phóng ra những tia khí phát sáng rực rỡ.

Những tia này chuyển động với tốc độ lên đến 1,4 triệu km/h và chúng tỏa rộng hơn 15 năm ánh sáng.

Bức ảnh mới về Stephen’s Quintet cho thấy một chòm dường như là năm thiên hà gần nhau. Thật ra chòm năm này chỉ là một ảo ảnh. Thiên hà hình xoắn ốc có màu hơi xanh góc dưới bên trái được gọi là NGC 7319 thật ra gần Trái đất 7 lần so với những thiên hà còn lại. 

Ngược lại, bốn thiên hà màu hơi vàng chúng ta thấy ảnh hưởng lực hút lẫn nhau. Có khả năng trong tương lai bốn thiên hà này sẽ tạo thành một thiên hà lớn duy nhất. 

Bằng sự tinh nhạy vô cùng đối với các loại ánh sáng khác nhau, thiết bị ghi hình mới của Hubble còn phát hiện ra tuổi khác nhau của những chòm sao trong năm thiên hà.

Quan sát kĩ hạt nhân dày đặc của chòm sao khổng lồ Omega Centauri, Hubble đã chụp được sự hòa trộn sắc màu của hơn trăm ngàn ngôi sao. Màu đỏ chín trong ảnh chỉ là một phần nhỏ của quần thể khoảng 10 triệu ngôi sao của chòm Omega Centauri.
 
Với WFC3, hàng loạt sắc màu từng bị lu mờ bởi khoảng cách đã hiện lên rõ nét. Những ngôi sao vàng giống mặt trời của chúng ta, những ngôi sao khổng lồ hừng hực đỏ, những ngôi sao xanh siêu nóng và những ngôi sao lùn trắng sắp tàn trong khung ảnh như đang ganh đua sự thưởng lãm. 

Chủ tịch Ủy ban giám sát nhiệm vụ Hubble, Bob O’Connell, đã phát biểu trong một cuộc họp báo rằng nhờ việc nghiên cứu những bức ảnh, chúng ta có thể biết về tính chất vật lý cũng như độ tuổi của các ngôi sao.

Albert Einstein đã dự đoán rằng lực hút của những vật thể khổng lồ có thể bẻ cong ánh sáng và tạo ra những ảo ảnh quang học. 

Thiết bị mới nâng cấp ACS (Advanced Camera for Survey) của Hubble đã có được bằng chứng đáng giá cho hiện tượng trên, được biết như ảnh chụp lực hấp dẫn (gravitational lensing).
 
Cả 4 tấm ảnh đều cho thấy, chòm thiên hà khổng lồ Abell 370 bẻ cong ánh sáng của những thiên hà đằng sau nó, tạo ra những hình ảnh đối xứng như qua gương.

• Chi Giao (tổng hợp)