- Hãy triệt để sử dụng kiến thức và áp dụng khoa học như một vũ khí hữu hiệu để chặn đứng và dập tắt dịch cúm A/H1N1 bùng phát khi mùa cúm (Mùa Thu và Ðông) sắp đến. TS Nguyễn Trọng Bình, một chuyên gia hóa dược cung cấp một số điều cần thiết. 

Ngoài cơ thể, trong môi trường, virus có thể sống đến 1 tháng. Điều này có nghĩa là nếu người đang ủ bệnh hoặc người bệnh hắt hơi mà không che miệng để vi rút lan ra xung quanh thì có thể làm bệnh lây lan trong cộng đồng trong thời gian dài. 

Virus cúm A/H1N1 là loại vi rút mới, do đó nhiều người vẫn chưa có sức miễn dịch, đề kháng chống lại vi rút này. Tuy nhiên, cho đến nay, cúm A/H1N1 vẫn là dịch bệnh với triệu chứng ôn hoà, có thể điều trị bằng thuốc chống virus cúm Tamiflu; thậm chí người mắc bệnh không cần điều trị nhưng vẫn có thể  hồi phục. Tuy nhiên, các chuyên gia cung lo ngại rằng, virus sẽ có thể  biến đổi/đột biến hoặc lai tạo với các loại virus cúm khác thành các dạng virus cúm nguy hiểm hơn.

Do đó việc sản xuất vaccine phòng ngừa và sản xuất thuốc Tamiflu chữa trị phải chạy đua với thời gian.

Phòng chống cúm

Đeo khẩu trang - một biện pháp tốt đề phòng cúm A/H1N1.

Theo lời khuyên của cơ quan Y tế Thế giới (WHO) người ta có thể tự bảo vệ mình bằng các biện pháp dễ dàng trong đời sống hàng ngày như giữ vệ sinh hai bàn tay qua việc rửa tay bằng xà phòng, che miệng khi ho, vứt đi các khăn giấy mà ta đã dùng, đó là việc mà mọi người đều có thể làm.

Ngoài ra là việc cố gắng  giữ khoảng cách (khoảng 1mét) trong các giao tiếp hàng ngày hoặc không ôm, không hôn, sẽ giúp tránh lây nhiễm. Khi nghi ngờ bị nhiễm cúm (khó chịu, chưa phát bệnh, thân nhiệt cao) hoặc đang  bị ốm, không nên đi du lịch. Tại một vài quốc gia cơ quan y tế có khuyến khích việc sử dụng khẩu trang (mask) để tăng thêm sự an toàn trong sinh hoạt hàng ngày.

Việc sản xuất vaccine A/H1N1 sớm nhất có thể là vào tháng 11 (một vài công ty đã bắt đầu việc sản xuất, một số khác vẫn trong giai đoạn đầu khởi động sản xuất) vì như hàng năm họ vẫn còn trong tiến trình phải duy trì sản xuất vaccine cúm mùa thông thường. Việt Nam cũng đang cố gắng sản xuất vaccine cúm với sự trợ giúp của cơ quan y tế quốc tế.

Do việc sản xuất vaccine chưa kịp nên việc phòng ngừa cúm A/H1N1 trong sinh hoạt hàng ngày cần được phát huy cao để giới hạn việc lây lan bệnh.

Thuốc chống cúm Tamiflu

Phun thuốc diệt trùng ngay sau khi phát hiện có dịch cúm.

Hiện nay Tamiflu là tên thương phẩm của Công ty dược phẩm Roche cho Oseltamivir phosphate. Tamiflu được coi như là thuốc chủ yếu trong việc chữa trị cúm A/H1N1. Cho đến nay, Tamiflu là thuốc chữa trị cúm A và cúm B, và là thuốc đang sử dụng để chữa trị "cúm gà" H5N1.

Tamiflu là ức chế men (enzyme) neuraminidase, do đó ức chế (ngăn chặn) virus mới sinh ra từ tế bào nhiễm bệnh. Tamiflu (Oseltamivir phosphate) được chế tạo từ nguyên liệu Shikimic Acid; Shikimic Acid có khoảng 3 -7% trong hoa hồi (star anise). 

Vì vậy, sự kiện trên đã gây xôn xao dư luận về tính chất trị cúm của hoa hồi hoặc các món ăn có sử dụng hoa hồi làm gia vị như phở, vịt tiềm, thịt bò hầm...

Trong thực tế, Tamiflu là chế phẩm của 12 công đoạn tổng hợp hoá học từ Shikimic Acid chiết xuất từ hoa hồi.  Chưa có thấy có chứng cứ khoa học nào chứng tỏ cơ thể con người  có thể tự tổng hợp được Tamiflu từ nguyên liệu hoa hồi. Và đến nay cũng chưa có báo cáo khoa học nào nói về hoạt tính sinh hóa của Shikimic Acid có khả năng chống bệnh cúm như Tamiflu.

Ở Việt Nam rất nhiều hoa hồi.

Nói khác đi, cho đến nay theo chứng cứ khoa học,  shikimic acid có trong hoa hồi (nguyên liệu) không có hoạt tính chữa trị virus Flu như Tamiflu (Oseltamivir phosphate). Do đó các món ăn có gia vị hoa hồi (với một lượng rất nhỏ làm gia vị) được coi như "món thần dược" có dược tính chống virus cúm tương tự như Tamiflu! Và món ăn ngon và "thần dược" là hai phạm trù hoàn toàn riêng biệt với nhau.

Nếu cảm thấy bị nhiễm cúm, cần đi đến các cơ sở y tế để chẩn đoán và dùng thuốc để trị liệu hầu ngăn ngừa dịch bệnh lây nhiễm sang người khác. Thông thường hiện nay thuốc Tamiflu để chữa cúm được Cơ quan Y tế Thế giới định phác đồ chữa trị như sau: cho bệnh nhân trưởng thành sử dụng viên thuốc loại 75mg  2 lần trong ngày, uống trong 5 ngày.

Cho đến nay dịch cúm A/H1N1 đã lây lan thành dịch bệnh trên quy mô toàn cầu. Tổ chức Y tế Thế giới thông báo gần 95.000 trường hợp nhiễm cúm A H1N1 bao gồm 429 người tử vong. Vì thế, hãy triệt để sử dụng kiến thức và áp dụng khoa học như một vũ khí hữu hiệu để chặn đứng và dập tắt dịch cúm A/H1N1 bùng phát khi mùa cúm (Mùa Thu và Ðông) sắp đến tại vùng Bắc bán cầu. 

•   Nguyễn Trọng Bình