- Nước khoáng đóng chai không chỉ làm người ta hết khát mà không cung cấp calo. Nếu nó được đóng trong chai chất dẻo làm bằng PET (tức polietilenterephalat), nó có thể chứa một lượng đáng kể chất tương tự như hocmon nữ estrogen. Đây là ý kiến của các nhà nghiên cứu Trường ĐH Johann Wolgang Goethe, Frankfurt, CHLB Đức.

Những nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng chai policacbonat - loại chất dẻo cứng và trong suốt – có thể nhiễm bisphenol A, loại hoá chất biến thành chất nhận estrogen trong cơ thể. Nhưng trong các nghiên cứu mới chai đựng nước được sản xuất từ một loại chất dẻo khác, hầu như chỉ dùng cho mục đích này.

Ảnh minh họa: SGTT

Martin Wagner và Jörg Oehlmann đã rửa sạch chai đựng nước làm bằng PET và thuỷ tinh rồi nuôi trong đó một loại ốc vặn nhỏ, tên khoa học là Potamopyrgua antipodarum, nhạy cảm đặc biệt với estrogen, phục hồi khả năng sinh sản khi tiếp xúc với hocmôn có nồng độ cao. Hiện tượng này được quan sát thấy ở những con ốc nuôi trong chai bằng PET. So sánh với những con ốc nuôi trong chai thuỷ tinh, những con ốc nuôi trong chai PET có nhiều phôi hơn đến 2 lần.

Wagner cho biết nhóm của ông hiện đang thử những chất đặc biệt, phản ứng với các chất như estrogen có trong chai PET, nhưng “hoạt tính cao” mà ông quan sát thấy “dường như cho chúng tôi phát hiện cả một hỗn hợp các hocmon”. Số phôi dôi ra, phát triển trong các chai PET so với số phôi của ốc nuôi trong chai thuỷ tinh được xử lý với 25 nanogam ethinylestradiol - một estrogen tổng hợp mạnh của thuốc tránh thai – trong 1 lit nước.

Nhiều năm trước, trong quá trình khảo sát hoạt tính của những estrogen chứa trong các chất khác nhau, Wagner quyết định đích thân kiểm tra nước khoáng trong chai bằng cách uống hết chỗ nước đó. Thật ngạc nhiên! Nó tỏ ra rất dương tính với estrogen.

Sự kiện đó đã mở đầu hàng loạt thí nghiệm trên 20 mẫu thử các loại nước khoáng nhãn hiệu khác nhau trên thị trường.Tất cả đều là sản phẩm phổ biến, có trong kho. Chín loại dùng chai PET, chín loại trong chai thuỷ tinh và hai loại trong bình chứa lớn vô trùng của hãng Tetra Pak.

Nước từ chai được lấy vào ống nghiệm. Bất cứ ống nghiệm nào chứa estrogen đều ghi nhãn, kể cả không phải estrogen thiên nhiên. “Độ mạnh” của mẫu dương tính được đem so với estrogen mạnh của động vật có vú là 17-beta estradiol.

Trong những nghiên cứu mới, đa số nước trong chai thuỷ tinh có rất ít hoặc không có vết estrogen. Nước trong các chai PET đều thể hiện tính chất của hocmon. Năm mẫu thể hiện tính estrogen rất mạnh. Nước trong bao bì của Tetra Pak phía bên trong không phủ chất dẻo.

Những phát hiện trên được công bố trong bản tin mạng Environmental Science and Pollution Research.

Một điều Wagner lưu ý trong bài báo của mình là: Có thể có các chất phtalat hoặc các chất hoá dẻo khác trong công thức gia công PET có hoạt tính như estrogen (hocmon giới tính nữ), hoặc các chất này phong toả andrrogen (hocmon giới tính nam). Thực vậy, một số chất chống-androgen có thể làm xuất hiện estrogen trong cơ thể.

Nhà nội tiết học Anna Soto, Trường ĐH Y khoa Tuffs, Boston, đưa ra cách giải thích khác: Chất dẻo rất dễ bị phân huỷ dưới ánh sáng mặt trời. Các nhà sản xuất buộc phải thêm vào công thức gia công các chất chống oxy hoá nào đó. Nhiều chất chống oxy hóa là những phenol. Tại phòng thí nghiệm của bà và các phòng thí nghiệm khác, các phenol đã thể hiện tính chất của những estrogen ở mức độ khác nhau.
Tất nhiên, điều gây tò mò lớn là tại sao một số chai đựng nước bằng thuỷ tinh cũng có tính chất của estrogen.

• Tuấn Hà (Theo Science news)