Trước hết, tôi đồng tình với anh Trung về việc nói tiến sĩ là 1 nghề. Có thể có nhiều người phản đối, nhưng phải đứng trong vị trí của anh Trung, 1 PhD student tại EU thì sẽ hiểu. Tại đây, PhD được kí hợp đồng ngắn hạn (3-5 năm tùy thời gian làm PhD), trả lương định kỳ theo tháng, đi làm công sở như người đi làm bình thường.

Có ý kiến của ai đó ở dưới cho rằng PhD là vinh quang, là cao cấp, là phản ánh trình độ tư duy nhận thức, khả năng ứng biến trong công việc (của TS. Hồ Văn Khánh, Viện Hóa học, Viện KH&CN VN - theo chứ kí trên phần phản hồi này). Tôi không phản đối, nhưng thế hóa ra người làm nghề khác không có khả năng đó sao?

Phải nói thế này, PhD không phải là vạn năng, có bằng tiến sĩ (TS) không có nghĩa là làm cái gì cũng giỏi, là có khả năng tư duy hơn người. Nói thế, hóa ra tầm thường hóa các nghề nghiệp khác rồi.

Dưới quan điểm coi TS là 1 nghề, tôi đặt ngang nó với những nghề có lao động đầu óc khác như kĩ sư IT, chuyên viên ngân hàng, .... nhưng với lương thấp hơn rất nhiều. Những người đó, họ cũng có tầm nhìn rộng vậy.

Còn việc gắn TS với tính cách thì quả là không nên, đã qua cái thời TS được coi là người vượt lên trên mọi người, siêu quần rồi.

TS bên này khi xin việc vào những công ty thì sẽ có lương không bằng những người vừa tốt nghiệp trường kỹ sư ra. Điều này dễ hiểu vì TS thì chỉ có kinh nghiệm và tư duy làm nghiên cứu chứ không có tư duy làm thực tiễn, kinh nghiệm trong môi trường doanh nghiệp.

Đó là 2 ngành nghề khác nhau và không nên nhầm lẫn. Nhiều người nghĩ rằng, làm TS thì sẽ có tư duy để học rất nhanh những ngành khác, đi sau mà lên trước. Xin thưa là sai hoàn toàn. Cùng điểm xuất phát thì TS khó mà vượt lên được 1 kỹ sư được đào tạo bài bản ở đây trong môi trường công nghiệp (chưa kể thời gian đào tạo của TS thì lớn hơn rất nhiều). Tất nhiên trong môi trường nghiên cứu thì TS sẽ vượt trội.

Có 1 sự thật thế này mà anh Trung đã nói đúng. Sự thật này tôi chứng kiến hàng ngày hàng giờ tại nơi đang sinh sống. Đó là đi làm TS dễ hơn đi xin việc tại đây, vì chả có dân bản xứ nào thích đi làm TS cả. Đó là nguyên nhân mà rất nhiều người VN ở lại làm TS sau Master (thạc sĩ) chứ không phải đi làm (nếu xin việc mà dễ thì đã không làm TS). Vậy đó.

Cuối cùng, tôi muốn nói là đừng thần tượng hóa TS mà tự gán cho nó những mỹ từ, vậy thôi.

• Hà BC (Pháp)