- Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nói rất vui mừng khi nhận được tin GS Ngô Bảo Châu nhận được giải thưởng Fields. Tin vui này cũng kéo theo kỳ vọng rằng Việt Nam đã có người đứng đầu Viện Toán học cao cấp trong chiến lược phát triển chương trình trọng điểm quốc gia về Toán học.
|
TIN LIÊN QUAN |
 |
|---|---|
 |
| Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân rất vui mừng khi nhận được tin GS Ngô Bảo Châu đạt giải. |
Khi nhận được tin GS Ngô Bảo Châu nhận được giải thưởng Fields của Hội Toán học thế giới, tâm trạng của Phó Thủ tướng như thế nào?
Cách đây khoảng 1 tháng, chúng ta đã biết tin, Hội nghị Toán học thế giới sẽ trao giải thưởng Fields và GS Ngô Bảo Châu là một trong bốn ứng cử viên của đợt xét giải này. Hôm nay (19/8), khi nghe tin GS Ngô Bảo Châu đã được trao giải chính thức tôi thấy rất vui mừng.
Với tư cách là cá nhân, tôi thấy rất tự hào khi đất nước Việt Nam có một người đạt được trình độ Toán học thế giới và là nước thứ hai trong khu vực Châu Á. Điều đó cũng góp phần tạo nên niềm tự hào của giới khoa học VN về đất nước và con người VN.
Vậy sau đây, theo Phó Thủ tướng sự kiện GS Ngô Bảo Châu nhận giải lần này sẽ mở ra cơ hội thế nào cho nền Toán học Việt Nam?
Lâu nay, chúng ta thi Toán học ở phổ thông thường đứng thứ 5, 10 ở thế giới. Nhưng cách đây khoảng 3 năm (2007), sau cuộc thi Olympic Toán học quốc tế ở Việt Nam chúng ta đoạt giải 3, giải cao nhất từ trước đến nay. Lãnh đạo Bộ GD-ĐT lúc đó có gặp các nhà Toán học hàng đầu của Việt Nam và quốc tế để đánh giá chung về trình độ Toán học của đất nước thì thấy rằng hoàn toàn không phải như vậy.
Theo các nhà khoa học, trình độ Toán học của Việt Nam chỉ đứng vào khoảng thứ 60 trên thế giới. Và có dấu hiệu cho thấy, nếu không có chuyển biến lớn về chính sách thì khó có sự phát triển bền vững về Toán học quốc gia. Vì vậy, chúng tôi đã quyết định xây dựng một chương trình trọng điểm quốc gia về phát triển Toán học trong 10 năm tới.
Một giải pháp được dự kiến, là xây dựng một Viện Toán cao cấp Việt Nam và không làm theo cách truyền thống. Mô hình này là mời các nhà Toán học hàng đầu của quốc tế hoặc của VN mà có trình độ quốc tế về làm người đứng đầu. Từ đó, tập hợp các nhà khoa học ở nước ngoài giúp các nhà Toán học trong nước có điều kiện giao lưu nâng cao trình độ.
Cho đến nay, nếu không có sự kiện Ngô Bảo Châu đạt được giải Fields trình độ hàng đầu thế giới thì chúng ta cũng có thể gặp khó khăn khi tìm một người đứng đầu, mà có khi phải tìm người nước ngoài. Nhưng lần này chúng ta khẳng định rằng, GS Ngô Bảo Châu hoàn toàn có triển vọng và đủ năng lực đứng đầu Viện Toán học này.
 |
| GS Ngô Bảo Châu lên bục nhận giải. |
Không làm Toán học như vừa qua
Việt Nam được cộng đồng khoa học thế giới đánh giá khá cao về tiềm năng nghiên cứu các lĩnh vực khoa học cơ bản, trong đó có Toán học. Vậy theo Phó thủ tướng, chúng ta cần có những thay đổi như thế nào về tư duy lẫn cơ chế để có thể đánh thức được tiềm năng của những ngành khoa học cơ bản?
Thực ra, chúng ta có nhiều nhà khoa học về Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học được đánh giá cao ở các cộng đồng khoa học quốc tế. Tuy nhiên, ở tầm đỉnh cao thế giới thì đến bây giờ chỉ có GS Ngô Bảo Châu là người duy nhất, thông qua giải thưởng khách quan này.
Như đã nói, để phát triển Toán học sắp tới, không thể tiếp tục cách làm như vừa qua. Chiến lược quốc gia về Toán học sẽ phải bao gồm phát triển tài năng Toán học bậc phổ thông, đồng thời nâng cao chiều rộng Toán học ở các trường ĐH, CĐ, khuyến khích nghiên cứu khoa học kết hợp với giảng dạy Toán học và có cơ hội để bồi dưỡng và hình thành các nhà Toán học trình độ quốc tế.
Nếu đi con đường này thì qua mô hình Ngô Bảo Châu, học sinh giỏi Toán trường chuyên của VN được đào tạo Toán ở các cơ sở tốt nhất ở nước ngoài đạt trình độ quốc tế về cùng phối hợp trong nước, tiếp tục phát triển đội ngũ trong nước. Chúng tôi cho rằng, phương thức này đem lại nhiều triển vọng.
Hiện nay, sau 3 năm xây dựng, Chính phủ đã ký chương trình trọng điểm quốc gia về Toán học 10 năm thì cũng đang xây dựng chương trình phát triển Vật lý.
Xin Phó Thủ tướng nói rõ hơn về chương trình trọng điểm quốc gia về Toán học này?
Chương trình này được xây dựng với sự tham gia của các nhà khoa học Toán trong nước và tham khảo ý kiến của các nhà Toán học quốc tế. Mục tiêu là làm cho việc phát triển Toán học của Việt Nam nâng được vị trí tương quan trên thế giới một cách bền vững.
Dự kiến khoảng 2,5 năm nữa Việt Nam sẽ đứng vào khoảng thứ 40 trên thế giới. Năm 2020 so với năm 2010 sẽ phấn đấu số các bài báo công bố ở các tạp chí quốc tế tăng gấp đôi. Ngoài ra, khoảng 70% các giảng viên dạy Toán ở các trường đại học trọng điểm có trình độ tiến sĩ. Chúng ta sẽ có Viện Toán học Việt Nam và 1 hoặc 2 trường đại học khác có trình độ mạnh về Toán học ở khu vực.
Trong quá trình nghiên cứu về chiến lược Toán học, chúng ta cũng quan tâm đến điều kiện làm sao các nhà khoa học có thể sống và cống hiến tốt hơn nữa. Cái này gắn một số cơ chế. Thứ nhất, hiện nay chúng ta đã triển khai kinh phí nghiên cứu khoa học cấp theo đăng ký của các công trình khoa học khi ứng dụng vào thực tiễn, có thể nói là bằng hình thức đấu thầu. Những nhà khoa học có năng lực, có điều kiện làm đề tài thì có thể có kinh phí lớn.
Thứ hai, chúng ta đang hình thành thị trường khoa học công nghệ để qua đó khuyến khích các sản phẩm chuyển giao và có ích cho nhà khoa học. Thứ ba là Chính phủ đang chuẩn bị, trong tháng 8 phê duyệt chương trình sản phẩm trọng điểm quốc gia về khoa học.
-
Bảo Anh (ghi)
